του Ole Hansen, Επικεφαλής Στρατηγικής Εμπορευμάτων στη Saxo Bank
Οι επενδυτές της παγκόσμιας αγοράς αργού πετρελαίου περιμένουν με ανυπομονησία τη συνεδρίαση του ΟΠΕΚ στις 27 Νοεμβρίου, η έκβαση της οποίας ενδέχεται να καθορίσει το πλαίσιο και την κατεύθυνση των τιμών πετρελαίου μέσα στο α' τρίμηνο του 2015. Το διακύβευμα είναι ξεκάθαρο σε όλους, καθώς τα τελευταία τρίμηνα οι όροι του παιχνιδιού άλλαξαν δραματικά και η τιμή του πετρελαίου έχει υποχωρήσει σε επίπεδα που έχουμε να δούμε χρόνια.
Η αύξηση της προσφοράς, τόσο εντός όσο και εκτός του ΟΠΕΚ, έχει δημιουργήσει μια «νέα» κατάσταση: οι παγκόσμιοι καταναλωτές ξεπέρασαν αρκετά γρήγορα τη φάση όπου ανησυχούσαν για τα προβλήματα στην προσφορά και την επακόλουθη καταστροφική αύξηση της τιμής, και απολαμβάνουν την τρέχουσα κατάσταση, στην οποία οι παραγωγοί ξαφνικά συναγωνίζονται ως προς τις τιμές, ώστε να διατηρήσουν το μερίδιό τους στην αγορά.
Οι νέες και μη συμβατικές τεχνικές παραγωγής, όπως, μεταξύ άλλων, η εξόρυξη σχιστολιθικού πετρελαίου, έχουν αυξήσει την παραγωγή πετρελαίου στις ΗΠΑ στο υψηλότερο επίπεδο της 30ετίας. Από το 2011, αυτή η ταχεία αύξηση της παραγωγής στις ΗΠΑ αντισταθμίστηκε με το παραπάνω από την αυξανόμενη παγκόσμια ζήτηση και τα διαρκή προβλήματα στην προσφορά, λόγω των πολυάριθμων γεωπολιτικών γεγονότων.
Τα πιο σημαντικά γεγονότα αυτής της περιόδου ήταν ο πόλεμος στη Λιβύη το 2011, οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν στο Ιράν το 2012, οι απεργίες στο λιμάνι της Λιβύης το 2013 και, πιο πρόσφατα, η εμφάνιση των πολεμιστών του ισλαμικού κράτους (IS) στη
Συρία και το Ιράκ. Κατά τη διάρκεια του α' τριμήνου του 2014, εξαιτίας των ανωτέρω και άλλων, λιγότερο σημαντικών προβλημάτων, η τιμή έφτασε στο υψηλότερο επίπεδο από την εποχή του πολέμου στο Ιράκ/ Κουβέιτ το 1991.
Από τότε, το λιβυκό πετρέλαιο επέστρεψε στην αγορά, ενώ ταυτόχρονα ορισμένα μέλη του ΟΠΕΚ σημείωσαν αύξηση της παραγωγής και άλλα, κυρίως η Σαουδική Αραβία, διατήρησαν το αυξημένο επίπεδο παραγωγής τους. Ο συνδυασμός της αυξανόμενης προσφοράς με την επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης της ζήτησης μάς οδήγησε στην παρούσα κατάσταση, στην οποία οι παραγωγοί πετρελαίου παρατηρούν απότομη πτώση των εσόδων τους, ενώ τα κράτη-καταναλωτές πετρελαίου, συμπεριλαμβανομένων της Κίνας και των ΗΠΑ (οι δύο μεγαλύτεροι καταναλωτές πετρελαίου στον κόσμο), έχουν επωφεληθεί σε σημαντικό βαθμό.
Σε περίπτωση που ο ΟΠΕΚ επιλέξει τη γρήγορη λύση, ενδέχεται να συμφωνήσει σε μια απότομη μείωση της παραγωγής, έως ότου εδραιωθεί εκ νέου η ισορροπία μεταξύ της προσφοράς και της ζήτησης. Ορισμένα από τα πιο αδύναμα μέλη του ΟΠΕΚ, όπως η Βενεζουέλα, η Λιβύη και το Ιράν, ενδεχομένως να προτιμούν αυτήν την οδό, αν και μάλλον δεν πρόκειται να συνεισφέρουν ιδιαιτέρως σε μια τέτοια μείωση της παραγωγής, καθώς χρειάζονται απεγνωσμένα κάθε μορφής έσοδα. Τα πιο πλούσια μέλη του οργανισμού, όπως το Κουβέιτ, τα Ηνωμ. Αραβικά Εμιράτα και η Σαουδική Αραβία, είναι σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό έτοιμα να αφήσουν την αγορά να καθορίσει το νέο εύρος τιμής.
Ο βαθμός αβεβαιότητας του αποτελέσματος φαίνεται άλλωστε και στο εύρος των προσδοκιών των αναλυτών. Ακόμα και οι έμπειροι παρατηρητές του ΟΠΕΚ δηλώνουν ότι είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς τι θα συμβεί.
Ο ΟΠΕΚ διαθέτει αρκετές επιλογές, εκ των οποίων η οδός της «αδράνειας» μπορεί να πλήξει περαιτέρω τις τιμές, καθώς, σύμφωνα με εκτιμήσεις του οργανισμού, χρειάζεται να παράγει μόνο 28,4 εκατ. βαρέλια ανά ημέρα για το α' τρίμηνο. Τα υφιστάμενα επίπεδα παραγωγής ξεπερνούν κατά πολύ τον τρέχοντα στόχο των 30 εκατ. βαρελιών ανά ημέρα που έχει θέσει το καρτέλ.
Η μείωση της παραγωγής κατά πολύ περισσότερο από 0,5 - 1 εκατ. βαρέλια, όπως αναμένεται αυτήν τη στιγμή, μπορεί να πυροδοτήσει ράλι στην αγορά και να εδραιώσει εκ νέου ένα εύρος τιμής όχι πολύ χαμηλότερο από εκείνο που υπήρχε μέχρι πριν από λίγους μήνες. Με αυτόν τον τρόπο όμως, ο ΟΠΕΚ θα στήριζε έμμεσα τη συνεχή αύξηση της παραγωγής σχιστολιθικού πετρελαίου στις ΗΠΑ, με αποτέλεσμα μέσα σε ένα χρόνο να παρουσιαστεί μια παρόμοια κατάσταση, στην οποία, για άλλη μια φορά, οι τιμές θα δέχονταν εκ νέου πιέσεις πώλησης.
Για να βρεθεί το νεκρό σημείο στην παραγωγή σχιστολιθικού πετρελαίου στις ΗΠΑ απαιτείται ένα σχετικά υψηλό επίπεδο τιμής. Ωστόσο, οι διαρκείς καινοτομίες και βελτιώσεις στις τεχνικές παραγωγής των τελευταίων ετών έχουν μειώσει την τιμή που αντιστοιχεί στο νεκρό σημείο για το σχιστολιθικό πετρέλαιο. Κατά συνέπεια, εκτιμάται ότι το αργό πετρέλαιο WTI θα πρέπει να κινηθεί κάτω από το επίπεδο των 70 USD για αρκετό χρονικό διάστημα, προτού οι χαμηλότερες τιμές αρχίσουν να επηρεάζουν αρνητικά την αύξηση της παραγωγής.
Αυτές οι εξελίξεις, τόσο εντός του ΟΠΕΚ όσο και εκτός, μας επαναφέρουν πάλι στη συνεδρίαση της ερχόμενης Πέμπτης και καταδεικνύουν τον λόγο για τον οποίο αυτή η συνεδρίαση θα μπορούσε να είναι η πιο σημαντική των τελευταίων ετών. Η Πέμπτη, τελείως συμπτωματικά, είναι και ημέρα αργίας στις ΗΠΑ, όπου οι οικογένειες συγκεντρώνονται για να ευχαριστήσουν τον Θεό που ευλόγησε τις σοδειές και για όσα πρόσφερε το προηγούμενο έτος. Πέρυσι, οι σοδειές απέδωσαν στους αγρότες των ΗΠΑ ποσότητες ρεκόρ, ενώ οι καταναλωτές είδαν το κόστος της βενζίνης να υποχωρεί στα 3 USD ανά γαλόνι, ενισχύοντας κατά αυτόν τον τρόπο την καταναλωτική εμπιστοσύνη και το διαθέσιμο εισόδημα.
Θα προβεί άραγε ο ΟΠΕΚ σε μια γρήγορη λύση παραμερίζοντας προς το παρόν τις όποιες ανησυχίες του ή θα πετάξει το μπαλάκι στους παραγωγούς των ΗΠΑ, επιτρέποντας στην τιμή είτε να παραμείνει σε χαμηλά επίπεδα είτε να μειωθεί ακόμα περισσότερο στο βραχυπρόθεσμο μέλλον; Σε αυτά τα ερωτήματα, η αγορά περιμένει να βρει απαντήσεις την ερχόμενη Πέμπτη.
