του Ole Hansen, Επικεφαλής Στρατηγικής Εμπορευμάτων στη Saxo Bank
Την περασμένη εβδομάδα, τα εμπορεύματα έφτασαν σε νέο χαμηλό επίπεδο πενταετίας, καθώς η αδυναμία που σημειώθηκε στον κλάδο της ενέργειας και των βιομηχανικών μετάλλων αντιστάθμισε τα κέρδη στα πολύτιμα μέταλλα και τον αγροτικό τομέα.
Οι προβλέψεις για μειωμένη παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη ασκούν περαιτέρω πιέσεις σε εμπορεύματα που εξαρτώνται από αυτήν, όπως η ενέργεια και τα βιομηχανικά μέταλλα, σε μία περίοδο όπου η ζήτηση δυσκολεύεται να αντεπεξέλθει στην αυξανόμενη προσφορά.
Επιπλέον, στις περισσότερες κατηγορίες προϊόντων, από τα ομόλογα έως τις μετοχές, παρατηρείται αυξημένη μεταβλητότητα – ειδικά στην Ευρωζώνη, τα spread των ομολόγων μεταξύ Γερμανίας και μη βασικών χωρών αυξήθηκαν, ενώ ο δείκτης DAX κορυφαίων γερμανικών μετοχών σημείωσε τη μεγαλύτερη πτώση του τελευταίου 13μήνου.
Στις ΗΠΑ, ο δείκτης S&P 500 απώλεσε όλα τα κέρδη της χρονιάς λόγω της αναστάτωσης που έχει προκληθεί στις αγορές ομολόγων. Τα hedge funds και άλλοι επενδυτές απομακρύνονται από επιλογές που εμφανίζουν καθοδική τάση (αυξανόμενες αποδόσεις), καθώς ο χρονικός ορίζοντας για την αύξηση των επιτοκίων στις ΗΠΑ απομακρύνεται συνεχώς.
Σύμφωνα με στοιχεία που πρόκειται να δημοσιευτούν αυτήν την εβδομάδα, η Κίνα, η βασική κινητήρια δύναμη της ζήτησης εμπορευμάτων την τρέχουσα δεκαετία, αναμένεται να καταγράψει επιβράδυνση της ανάπτυξης κατά το γ’ τρίμηνο, φτάνοντας στο χαμηλότερο επίπεδο της τελευταίας πενταετίας. Αν και οι εισαγωγές σε βασικές πρώτες ύλες όπως ο χαλκός, το αργό πετρέλαιο και το σιδηρομετάλλευμα, παρέμειναν σε υψηλά επίπεδα τον Σεπτέμβριο, το γεγονός αυτό δεν προκάλεσε μεγάλο ενθουσιασμό.
Το μεγαλύτερο πλήγμα στις τιμές των εμπορευμάτων προκλήθηκε από την έντονη αδυναμία που παρουσίασε ο κλάδος της ενέργειας, όπου η αυξανόμενη προσφορά από μέλη και μη του ΟΠΕΚ δεν συνοδεύεται από ανάλογη αύξηση της ζήτησης.
Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA) ενίσχυσε τις πιέσεις, καθώς μείωσε τις προβλέψεις του για αύξηση της ζήτησης εντός του 2014 στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2009. Συγχρόνως, η αγορά καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ο ΟΠΕΚ δεν επείγεται να μειώσει την παραγωγή, με την πεποίθηση ότι μεμονωμένα μέλη του και άλλοι παραγωγοί θα μειώσουν τις παραγωγές τους.
Η αδυναμία στα βιομηχανικά μέταλλα προκλήθηκε κατά κύριο λόγο από το νικέλιο και τον ψευδάργυρο, ενώ ο χαλκός έφτασε στο χαμηλότερο επίπεδο από τον Απρίλιο, αφού πρώτα ξεπέρασε το βασικό τεχνικό επίπεδο, εξαιτίας των προβλέψεων για μειωμένη ζήτηση στην Κίνα, όπου οι προσδοκίες για ανάπτυξη έχουν μειωθεί.
Την Παρασκευή, το καλαμπόκι όδευε προς τη μεγαλύτερη εβδομαδιαία κερδοφορία που έχει καταγράψει το τελευταίο έτος, γεγονός που συντήρησε το ράλι στον κλάδο των σιτηρών για τρίτη συνεχόμενη εβδομάδα. Η βροχή στις περιοχές καλλιέργειας των ΗΠΑ καθυστερεί τη συγκομιδή της σοδειάς, η οποία αναμένεται να φτάσει σε επίπεδα-ρεκόρ.
Από τις 12 Οκτωβρίου, έχει συλλεχθεί μόλις το 24% της συνολικής σοδειάς καλαμποκιού, συγκριτικά με το 43% που είναι ο μέσος όρος της πενταετίας σύμφωνα με το Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ. Η σόγια έφτασε στο 40%, έναντι του μέσου όρου του 58%.
Τα πολύτιμα μέταλλα βρήκαν στήριξη από την πτώση των μετοχών και τις χαμηλές αποδόσεις των ομολόγων, αλλά και από την πτώση της αξίας του δολαρίου για δεύτερη συνεχόμενη εβδομάδα. Η εκ νέου αναζήτηση ασφαλούς καταφυγίου λόγω της πτώσης των μετοχών, καθώς και η κάλυψη ανοιχτών θέσεων πώλησης από τα hedge funds, τα οποία μέχρι πρόσφατα διατηρούσαν θέση πώλησης (short) ύψους ρεκόρ στον χρυσό, βοήθησαν το κίτρινο μέταλλο να ξεπεράσει το ασήμι, το οποίο αυτήν τη στιγμή κυμαίνεται στη χαμηλότερη τιμή του έναντι του χρυσού από τον Ιούλιο του 2009.
Η πλατίνα και –ειδικά– το παλλάδιο υπέστησαν πλήγμα, καθώς οι προοπτικές για την οικονομική ανάπτυξη και την αύξηση της ζήτησης εξακολουθούν να περιορίζονται. Το παλλάδιο έκλεισε ως ένα από τα εμπορεύματα με τη χειρότερη απόδοση τη περασμένη εβδομάδα, ενώ η πλατίνα έφτασε την ισοτιμία με τον χρυσό για πρώτη φορά μέσα σε 18 μήνες.
Καμπανάκι κινδύνου για το αργό πετρέλαιο
Το μεγάλο θέμα της εβδομάδας ήταν η συνεχιζόμενη πτώση των τιμών πετρελαίου. Η τιμή του αργού πετρελαίου Brent έφτασε στα 83 USD/βαρέλι, επίπεδο που είχαμε να δούμε σχεδόν εδώ και τέσσερα χρόνια, πριν από την Αραβική Άνοιξη και τα επακόλουθα προβλήματα στην προσφορά. Η τιμή την περασμένη εβδομάδα μειώθηκε περίπου 25% κάτω από τη μέση τιμή των 110 USD/βαρέλι, τη συνηθισμένη τιμή αγοράς των τελευταίων τριών ετών.
Η ακραία κατάσταση υπερπώλησης, ειδικά σε ό,τι αφορά το Brent, καθώς και η πτώση της τιμής αργού πετρελαίου WTI στα 80 USD/βαρέλι, βοήθησαν την αγορά να επανέλθει ως ένα βαθμό. Ωστός, οι επενδυτές πετρελαίου σε όλο τον κόσμο περίμεναν με ανυπομονησία τη λήξη μιας εξαιρετικά επώδυνης εβδομάδας.
Η μεγάλη αλλαγή στις προσδοκίες σχετικά με το πού θα κυμανθούν οι τιμές πετρελαίου βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα προκάλεσε μία ακόμη έξοδο από κερδοσκοπικές θέσεις αγοράς (long), ειδικά στο αργό πετρέλαιο WTI - στο οποίο, σε αντίθεση με το Brent, μετά βίας έχει σημειωθεί κάποια μείωση στις ακαθάριστες θέσεις αγοράς από τον Αύγουστο. Η αυξημένη δραστηριότητα σε επίπεδο αντιστάθμισης κινδύνου από παραγωγούς και τράπεζες που είχαν πουλήσει τα αντίστοιχα κεφάλαια έπαιξε επίσης ρόλο στις μαζικές πωλήσεις.
Οι αγορές αργού πετρελαίου εξακολουθούν να σημειώνουν αυξημένα επίπεδα μεταβλητότητας, με τη Σαουδική Αραβία και τον ΟΠΕΚ να αποσύρουν τη στήριξή τους στην τιμή.
Για σχεδόν τρία χρόνια, τα πολλαπλά προβλήματα στην προσφορά λόγω γεωπολιτικών γεγονότων εξακολουθούν να βρίσκονται στο επίκεντρο. Έως πριν λίγους μήνες, η προσφορά βρισκόταν στο υψηλότερο επίπεδο από την εποχή του Πολέμου του Κόλπου, στις αρχές της δεκαετίας του '90. Η αυξημένη προσφορά από τη Σαουδική Αραβία, και ιδιαίτερα από προμηθευτές μη-μέλη του ΟΠΕΚ, παρείχε στήριξη κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, χωρίς να σημειωθούν μακροπρόθεσμες αυξήσεις στην τιμή.
Τώρα που τα ανωτέρω προβλήματα περιορίστηκαν, τουλάχιστον από τη Λιβύη, διαπιστώνεται το μέγεθος του αντίκτυπου της ταχείας ανάπτυξης στην παραγωγή των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια των τελευταίων τεσσάρων ετών. Σε μία περίοδο όπου η προσφορά αυξάνεται, ενώ ο ρυθμός ανάπτυξης της ζήτησης επιβραδύνεται, η αγορά πρέπει να βρει ένα νέο επίπεδο τιμής, ώστε να εξισορροπήσει την προσφορά με τη ζήτηση.
Ο ΟΠΕΚ κρίνει ότι αυτό το νέο επίπεδο τιμής θα πρέπει να βρίσκεται αρκετά χαμηλά, ώστε να μειώσει τη συνεχιζόμενη αύξηση προϊόντος από μη-συμβατικές μεθόδους παραγωγής, ειδικά στις ΗΠΑ. Το νέο εύρος τιμής δεν πρόκειται να βρεθεί εν μια νυκτί. Ωσότου αυτό συμβεί, λοιπόν, θα πρέπει να αναμένουμε ότι η αυξημένη μεταβλητότητα στην αγορά θα συνεχιστεί και ότι ενδεχομένως θα σημειωθούν ακόμη χαμηλότερα επίπεδα τιμών.
Με την απότομη πτώση της τιμής πετρελαίου και τις έντονες φήμες ότι το κίνητρο της Σαουδικής Αραβίας και του ΟΠΕΚ είναι να επηρεάσει αρνητικά την ικανότητα της βιομηχανίας σχιστολιθικού πετρελαίου στις ΗΠΑ να διευρύνει την παραγωγή της, όλη προσοχή στρέφεται στις ΗΠΑ - και ειδικά στο πόσο χαμηλά θα πρέπει να φτάσει η τιμή του WTI, προτού οι παραγωγοί σχιστολιθικού πετρελαίου στις ΗΠΑ αρχίσουν να επηρεάζονται αρνητικά.
Σύμφωνα με την Εθνική Υπηρεσία Ενέργειας (EIA) των ΗΠΑ, οι περισσότεροι παραγωγοί θα εξακολουθήσουν να καταγράφουν κερδοφορία ακόμη και στην περίπτωση που η τιμή αγγίξει τα 60 USD/βαρέλι. Το ερώτημα ωστόσο παραμένει: Ποια θα είναι η επίδραση της πτώσης των τιμών στην επενδυτική εμπιστοσύνη και την προθυμία των τραπεζών να παράσχουν δάνεια στους παραγωγούς;
Το σχιστολιθικό πετρέλαιο που παράγεται από τις τρεις μεγαλύτερες περιοχές παραγωγής των ΗΠΑ διαπραγματεύεται με έκπτωση από 4 έως 7 USD/βαρέλι σε σχέση με το αργό πετρέλαιο WTI. Οι πρόσφατες μαζικές πωλήσεις οδήγησαν σε υποχώρηση της τιμής κάτω από τα 80 USD/βαρέλι, και αυτή η συνεχιζόμενη αδυναμία οδήγησε τις εταιρείες του κλάδου σε μια πιο επιθετική προσέγγιση πωλήσεων.
Τα διαπραγματεύσιμα αμοιβαία κεφάλαια (ETFs) SPDR S&P Oil and Gas Exploration and Production (XOP US), τα οποία παρακολουθούν την επίδοση των εταιρειών του κλάδου, κατέγραψαν πτώση σχεδόν κατά ένα τρίτο σε σχέση με τον Ιούνιο, όταν η τιμή του αργού πετρελαίου WTI κορυφώθηκε.
Τα βασικά οικονομικά μεγέθη του χρυσού παρουσιάζονται ευνοϊκότερα
Ο χρυσός σημείωσε αύξηση για δεύτερη εβδομάδα εκπληρώνοντας σχεδόν τον στόχο των 1.253 USD/ουγκιά. Τα hedge funds και οι διαχειριστές κεφαλαίων διατήρησαν μεικτές θέσεις πώλησης ύψους-ρεκόρ κατά τη διάρκεια της εβδομάδας της 7ης Οκτωβρίου, και την περασμένη εβδομάδα η μείωσή τους τροφοδότησε το ράλι. Τα βασικά οικονομικά μεγέθη τείνουν να είναι λιγότερο εχθρικά όσον αφορά τον χρυσό, ως απόρροια της πρόσφατης αδυναμίας του δολαρίου, σε συνδυασμό με τις χαμηλές αποδόσεις των μετοχών και ομολόγων.
Η στάση των μελών της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Ανοικτής Αγοράς (FOMC) των ΗΠΑ είναι πιο ήπια κατά τη διάρκεια των τελευταίων εβδομάδων, γεγονός που ενίσχυσε τις προσδοκίες για τον χρόνο αύξησης των επιτοκίων στις ΗΠΑ.
Την περασμένη εβδομάδα, παρατηρήθηκε μεγάλη μείωση στις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων των ΗΠΑ. Αν και οι προσδοκίες όσον αφορά τον πληθωρισμό στο μέλλον παραμένουν συγκρατημένες, αυτή η κίνηση οδήγησε τις πραγματικές αποδόσεις των 5ετών κρατικών ομολόγων ξανά σε αρνητικό έδαφος. Ο χρυσός διατηρεί στενή σχέση με τις πραγματικές αποδόσεις και το δολάριο.
Οι βραχυπρόθεσμες προβλέψεις για τον χρυσό έχουν αλλάξει από προσδοκία καθοδικής τάσης σε προσδοκία ουδέτερης τάσης, και κατά συνέπεια αυτήν την εβδομάδα αναμένεται να υπάρξουν επιπλέον συνενώσεις. Το δημοψήφισμα της Ελβετίας για τον χρυσό, το οποίο θα διεξαχθεί στις 30 Νοεμβρίου, παραμένει ο κρυμμένος άσος στο μανίκι για την αγορά του χρυσού. Ωστόσο, χρειάζεται να έχουμε κάποιες δημοκοπήσεις, οι οποίες λογικά θα έχουν δημοσιευτεί έως το τέλος του μήνα, ώστε να πάρουμε μια ιδέα σχετικά με το ποια θα είναι η πιθανή επίδραση του δημοψηφίσματος στην αγορά.
Η συντριπτική πλειοψηφία των πρόσφατων δημοψηφισμάτων καταψηφίστηκε από τον Ελβετικό λαό, συνεπώς το ενδιαφέρον της αγοράς είναι προς το παρόν περιορισμένο.
