Αναδημοσίευση από τη «Ναυτεμπορική»
Συνηθίζεται να θυμόμαστε και ενίοτε να γιορτάζουμε τις επετείους. Και είναι σαφές ότι οι επέτειοι που επιστρέφουν στη συλλογική μνήμη δεν είναι πάντα συνδεδεμένοι με ευχάριστα γεγονότα.
Θυμόμαστε την αρχή ενός πολέμου αλλά και το τέλος του. Εορτάζουμε μια μεταβολή που κρίνουμε σημαντική στην αλυσίδα της ιστορικής συνέχειας, αλλά θυμόμαστε και μια μεγάλη καταστροφή τιμώντας τις ανθρώπινες απώλειες.
Χθες έκλεισαν τέσσερα χρόνια από τότε που η χώρα, αδυνατώντας να αντλήσει χρήματα από τις αγορές για να καλύψει τις εσωτερικές και τις εξωτερικές υποχρεώσεις της, αναγκάστηκε να καταφύγει στον ειδικό μηχανισμό για να δανειστεί, αποδεχόμενη ταυτόχρονα την ένταξή της σε ένα πρόγραμμα ειδικής κυβερνητικής επιτροπείας, στο πλαίσιο του οποίου η ευθύνη και ταυτόχρονα η ισχύς για τη λήψη των μεγάλων -αλλά και των μικρών- αποφάσεων για τη διακυβέρνησή της μεταφέρθηκαν εκτός των εσωτερικών πολιτικών μηχανισμών που γνωρίζαμε.
Ισως να ακούγεται δυσάρεστο έτσι όπως καταγράφεται, αλλά δεν είναι ακόμη σαφές σε ποια κατηγορία οφείλουμε να εντάξουμε τη συγκεκριμένη επέτειο. Η Ιστορία δεν μπορεί να κρίνει τις παρελθούσες εξελίξεις βάσει υποθέσεων του τύπου «τι θα γινόταν αν...».
Αντικείμενό της είναι να μελετά το παρελθόν, να καταγράφει τις μεταβολές και την ακολουθία των πράξεων που τις γέννησαν. Μπορεί να αξιολογήσει τα γεγονότα και να αποτιμήσει τις επιπτώσεις των επιλογών που πραγματοποιήθηκαν, αλλά δεν μπορεί να στηριχθεί σε φανταστικά σενάρια για να διαπιστώσει την ορθότητα εναλλακτικών επιλογών. Αυτό εμπίπτει στη σφαίρα της μυθιστοριογραφίας.
Τέσσερα χρόνια μετά, δεν έχει πολύ μεγάλη πραγματική αξία να συζητάμε τι θα γινόταν αν ο τότε πρωθυπουργός δεν ζητούσε τη διεθνή βοήθεια για να διασώσει τη χώρα ή ποια εναλλακτική επιλογή θα μπορούσε να αλλάξει τη ροή των γεγονότων ώστε να αποφύγουμε τα όσα έφερε εκείνη η απόφαση.
Το βέβαιο είναι ότι τα πάντα έχουν αλλάξει θεαματικά γύρω μας προς το δυσμενέστερο, αλλά ουδείς μπορεί να μας διαβεβαιώσει αν το κομβικό χρονικά σημείο αυτής της ανατροπής ήταν η προσφυγή στη διεθνή βοήθεια ή μια σειρά άλλων γεγονότων που προετοίμασαν με σχεδόν τρομακτική ακρίβεια τη χρεοκοπία της χώρας.
Ενθυμούμενοι, λοιπόν, εκείνη την ημέρα, αναρωτιόμαστε αν οφείλουμε να θρηνούμε γιατί τότε οριοθετήθηκε χρονικά η είσοδός μας στα χρόνια της βαθιάς κρίσης ή μπορούμε να θεωρήσουμε ότι τότε δρομολογήθηκε η διάσωση από μια τραγική εθνική και οικονομική περιπέτεια πολύ μεγαλύτερων διαστάσεων από αυτή που ζήσαμε στη συνέχεια.
Οι απαντήσεις δεν είναι εύκολες, ιδίως όταν καλύπτονται από το πέπλο της τραγικότητας των απωλειών που έφερε η κρίση και της προχειρότητας των συγκυριακών αξιολογήσεων που επιλέγει η πολιτική. Κάποτε, όμως, θα πρέπει να τις αναζητήσουμε.
ΝΙΚΟΣ ΦΡΑΝΤΖΗΣ - [email protected]
