Κυρίως μέσω της υιοθέτησης πολιτικών ενίσχυσης της παραγωγικότητας θα μπορέσει η ελληνική οικονομία να ξεφύγει από τον οικονομικό μαρασμό, με δεδομένο ότι η απεμπλοκή της χώρας από την παρούσα κρίση θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την μελλοντική αναπτυξιακή της πορεία, υποστηρίζει η Eurobank.
«Πολιτικές αποκλειστικά εστιασμένες στην ενίσχυση της ζήτησης για επενδύσεις και κατανάλωση και αύξησης της απασχόλησης, χωρίς ιδιαίτερη προσοχή στην επίδραση που μπορεί να έχουν στην εγχώρια παραγωγικότητα, μπορεί μεν βραχυπρόθεσμα να έχουν ευεργετικές επιδράσεις στην οικονομία, ωστόσο μακροπρόθεσμα από μόνες τους, χωρίς ταυτόχρονες συμπληρωματικές πολιτικές αύξησης της παραγωγικότητας, είναι δύσκολο να αποτελέσουν βασικούς πυλώνες ανάπτυξης», αναφέρεται στο νέο τεύχος της έκδοσης «Οικονομία και Αγορές» της Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών και Προβλέψεων της Eurobank.
Η μελέτη παρουσιάζει μια ποσοτική και ποιοτική ανάλυση της μακροοικονομικής επίδοσης της Ελλάδας από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 μέχρι και σήμερα.
Κατά τη διάρκεια της περιόδου 1960-2013, το κατά κεφαλήν πραγματικό Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΚΚΠΑΕΠ) της Ελλάδας αυξήθηκε κατά 3,59 φορές. Η εν λόγω οικονομική επίδοση αντιστοιχεί σε μια μέση ετήσια ποσοστιαία μεταβολή (πραγματικός ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης) της τάξης του 2,41%. Επειδή η μακροχρόνια τάση των ανεπτυγμένων οικονομιών της αγοράς είναι να αναπτύσσονται με έναν μέσο ετήσιο ρυθμό της τάξης του 2%, διαπιστώνεται ότι το 2013 η ελληνική οικονομία ήταν σε ένα μονοπάτι οικονομικής μεγέθυνσης κατά 25,6% υψηλότερο σε σχέση με αυτό που θα ακολουθούσε, αν από το 1960 μέχρι και το 2013 αναπτυσσόταν με έναν μέσο ετήσιο ρυθμό της τάξης του 2%.
Όπως σημειώνει η Eurobank, η προαναφερθείσα οικονομική επίδοση δεν ήταν ομοιόμορφη. Δηλαδή, η ελληνική οικονομία δεν ακολούθησε αυτό που οι οικονομολόγοι ονομάζουν μονοπάτι ισόρροπης μεγέθυνσης. Πιο συγκεκριμένα, οι περίοδοι 1960-1973, 1974-1979 και 1995-2007, χαρακτηρίστηκαν από ισχυρούς ρυθμούς οικονομικής μεγέθυνσης (7,87%, 3,94% και 3,42%) ενώ αντίθετα οι περίοδοι 1979-1995 και 2007-2013 παρουσίασαν παρατεταμένη στασιμότητα και ύφεση (-0,17% και -4,27%).
Τα αποτελέσματα της έρευνας για την Ελλάδα αποκαλύπτουν τα εξής:
1. Το γεγονός ότι η ελληνική οικονομία από το 1960 μέχρι το 2013 αναπτύχθηκε με έναν μέσο ετήσιο ρυθμό 0,41 ποσοστιαίων μονάδων πάνω από την τάση του 2%, οφείλεται κυρίως στην περίοδο 1960-1973. Μόλις αφαιρεθεί από το δείγμα η εν λόγω περίοδος ο μέσος ετήσιος ρυθμός μεγέθυνσης χάνει την δυναμική του κατά 1,58 ποσοστιαίες μονάδες (από 2,41% σε 0,83%) και οδηγείται σε χαμηλότερο επίπεδο από αυτό της τάσης.
2. Η εν λόγω μεταβολή δεν ήταν προϊόν της συνεισφοράς του κεφαλαίου (μεταβολή από 1,3% σε 1,26%) ή της εργασίας (μεταβολή από -0,79% σε -0,66%). Ήταν αποτέλεσμα της μεγάλης πτώσης της παραγωγικότητας (από -0,1% σε -1,77%).
3. Η μετάβαση της ελληνικής οικονομίας από τους πολύ υψηλούς ρυθμούς οικονομικής μεγέθυνσης της περιόδου 1960-1973 (5,87 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από την τάση του 2%) στους περισσότερο ήπιους της περιόδου 1974-1979 (1,94 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από την τάση του 2%) προκλήθηκε πρωτίστως από την μείωση του ρυθμού αύξησης της παραγωγικότητας από 6,53% σε 2,04%.
4. Η στασιμότητα της περιόδου 1979-1995 (1,83 ποσοστιαίες μονάδες κάτω από την τάση του 2%) προκλήθηκε λόγω της σημαντικής πτώσης της παραγωγικότητας (μέση ετήσια ποσοστιαία μεταβολή της τάξης του -3,4%) και λόγω της μείωσης των κατά κεφαλήν ωρών εργασίας (μέση ετήσια ποσοστιαία μεταβολή της τάξης του -0,45%)
5. Η αναπτυξιακή τροχεία της περιόδου 1995-2007 (1,42 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από την τάση του 2%) προήλθε από την αύξηση της παραγωγικότητας (μέση ετήσια ποσοστιαία μεταβολή της τάξης του 1,69%) και για πρώτη φορά σε ένα διάστημα 35 ετών ο συντελεστής της εργασίας είχε θετική συνεισφορά της τάξης του 0,54%.
6. Η απότομη πτώση της παραγωγικής δραστηριότητας κατά την διάρκεια των ετών 2007-2013 (6,27 ποσοστιαίες μονάδες κάτω από την τάση του 2%) οφείλεται στην μεγάλη πτώση της παραγωγικότητας (μέση ετήσια ποσοστιαία μεταβολή της τάξης του -7,54%) και στην πτώση των κατά κεφαλήν ωρών εργασίας (μέση ετήσια ποσοστιαία μεταβολή της τάξης του -3,05%).
7. Τα τελευταία 50 χρόνια στην ελληνική οικονομία υπήρξε έντονη εμβάθυνση του φυσικού κεφαλαίου (σημαντική αύξηση του λόγου κεφαλαίου ως προς το προϊόν). Ο μέσος ετήσιος ποσοστιαίος ρυθμός αύξησης της συνεισφοράς του κεφαλαίου κατά την διάρκεια των ετών 1960-2013 ήταν της τάξης του 1,3%. Η πορεία του ήταν συνεχώς αυξητική με εξαίρεση την περίοδο 1995-2007 (-0,81%).
