Μία γκάμα στοιχείων η οποία ξεκινά από τον αριθμό των διδακτορικών φοιτητών και καταλήγει στα επενδυτικά ποσά επιχειρηματικών κεφαλαίων διαμορφώνει το προφίλ μιας χώρας στον τομέα της καινοτομίας, όπου η Ελλάδα εμφανίζεται κατώτερη την περιστάσεων αλλά με ανοδική πορεία.
Η ουσιώδης τροποποίηση, η ριζική αλλαγή ΣΥΝ. Νεωτερισμός
Καινοτομία (λεξικό Μπαμπινιώτη)
«Καινοτόμο είναι οτιδήποτε δεν έχει γίνει ακριβώς με τον ίδιο τρόπο σε μία πρότερη χρονική στιγμή. Αυτό μπορεί να είναι είτε κάτι πάρα πολύ απλό σε επίπεδο καθημερινών ζητημάτων που συγκεντρώνει το ενδιαφέρον πολλών ανθρώπων αλλά και μέρους της αγοράς, είτε μία πρωτοβουλία με πολύ βαθύτερη έννοια σε σχέση με τα χαρακτηριστικά μιας υπηρεσίας ή ενός προϊόντος», αναφέρει στο naftemporiki.gr ο δρ Γιώργος Ιωάννου, καθηγητής Διοίκησης Παραγωγής και Επιχειρησιακών Διαδικασιών στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υιοθετεί 25 διαφορετικούς δείκτες αξιολόγησης των επιδόσεων κάθε χώρας - μέλους στον τομέα της καινοτομίας, οι οποίοι διαιρούνται στους εξής ευρείς τομείς:
- Καταλύτες (ανθρώπινο δυναμικό - ανοικτά, άριστα, ελκυστικά συστήματα έρευνας - χρηματοδότηση - υποστήριξη)
- Δραστηριότητες επιχειρήσεων (επενδύσεις σε καινοτόμες προσπάθειες - περιουσιακά στοιχεία διανοητικής ιδιοκτησίας)
- Αποτελέσματα (μετατροπή της διαδικασίας σε πλεονέκτημα για την οικονομία συνολικά - παραγωγοί καινοτομίας - οικονομικά αποτελέσματα)
Επί μέρους σημεία αξιολόγησης των εθνικών επιδόσεων καινοτομίας αποτελούν, μεταξύ άλλων, τα εξής στοιχεία:
-
Νέοι διδακτορικοί φοιτητές
-
Πληθυσμός ηλικίας 30-34 ετών με τριτοβάθμια εκπαίδευση
-
Διεθνείς επιστημονικές συνεργατικές δημοσιεύσεις
-
Δαπάνες για έρευνα και ανάπτυξη
-
Επενδύσεις επιχειρηματικών κεφαλαίων
-
Αιτήσεις ευρεσιτεχνίας
-
Κοινοτικά εμπορικά σήματα
-
Οργανωτική καινοτομία μικρομεσαίων επιχειρήσεων
-
Απασχόληση σε δραστηριότητες έντασης γνώσης
-
Συνδρομή προϊόντων υψηλής τεχνολογίας στο εμπορικό ισοζύγιο
-
Πωλήσεις πρωτοεμφανιζόμενων προϊόντων και υπηρεσιών στην αγορά
Η Google, για παράδειγμα, έκανε κάτι «τρομερά» καινοτομικό και αυτό δεν ήταν ότι πρόσφερε τον τρόπο με τον οποίο αναζητούμε στο διαδίκτυο, αλλά δημιούργησε «από πίσω» έναν τεράστιο μηχανισμό εργαλείων τα οποία αναλύουν τα δεδομένα (analytics) και επομένως προάγουν μια πολύ καλύτερη ανίχνευση των αναζητήσεων.
Δρ Γιώργος Ιωάννου, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Η Ελλάδα
Μέσα από την πρόσφατη συγκριτική αξιολόγηση των επιδόσεων στον τομέα της καινοτομίας, σε 190 περιφέρειες της Ε.Ε., της Νορβηγίας και της Ελβετίας, προέκυψε ότι στην Ελλάδα καταγράφονταν επιδόσεις χαμηλότερες του ευρωπαϊκού μέσου όρου οι οποίες μάλιστα επιβραδύνθηκαν το 2010, για να ανακάμψουν το 2013. Συνολικά, η καινοτομία στην Ελλάδα σε σχέση με την ΕΕ περιορίστηκε από 74% το 2008 σε σχεδόν 69% το 2013.
Η Ελλάδα κινείται κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο στους περισσότερους δείκτες, ιδίως στους εκτός ΕΕ διδακτορικούς φοιτητές, στα κοινοτικά σχέδια, στις επενδύσεις επιχειρηματικών κεφαλαίων ή στις δαπάνες σε έρευνα και ανάπτυξη στον τομέα των επιχειρήσεων. Πάντως, βρίσκεται πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο στις διεθνείς επιστημονικές συνεργατικές δημοσιεύσεις, στο μερίδιο των πωλήσεων νέων καινοτομιών και στο επίπεδο του μάρκετινγκ και της οργάνωσης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι ελληνικές επιδόσεις σημειώνουν τάση βελτίωσης στους περισσότερους σχετικούς δείκτες.
Κριτήρια αξιολόγησης του επιπέδου καινοτομίας σε μία χώρα αποτελούν ο αριθμός και η επιτυχία επιχειρήσεων που δημιουργούν νέες υπηρεσίες οι οποίες με τη σειρά τους μετασχηματίζονται σε πλούτο, ο αριθμός των νεοφυών επιχειρήσεων (start ups) και των κεφαλαίων (funds) που έρχονται να τις χρηματοδοτήσουν ή το στοιχείο των ανθρώπων οι οποίοι δραστηριοποιούνται στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας.
Δρ Γιώργος Ιωάννου, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Η Ευρώπη
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο η Ελβετία επιβεβαιώνει τη θέση της ως πρωτοπόρου σε όλους τους τομείς της καινοτομίας, ξεπερνώντας σταθερά σε επιδόσεις όλα τα κράτη - μέλη της Ε.Ε. Ως προς τον διεθνή ανταγωνισμό, η Νότια Κορέα, οι ΗΠΑ και η Ιαπωνία έχουν προβάδισμα στις επιδόσεις καινοτομίας σε σχέση με το σύνολο της Ε.Ε.
Από την άλλη πλευρά, η Ε.Ε. εμφανίζει καλύτερες επιδόσεις από την Αυστραλία, τον Καναδά και το σύνολο των χωρών BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Νότια Αφρική). Πρόκειται για ένα σταθερό ή και αυξανόμενο προβάδισμα, αν εξαιρέσει κανείς την περίπτωση της Κίνας η οποία μειώνει τη «ψαλίδα».
Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Μάρτιος 2014).
Ο προσανατολισμός
«Στην Ελλάδα υπάρχουν μυαλά και καλά πανεπιστήμια, ενώ σιγά - σιγά δημιουργούνται οι απαιτούμενοι μηχανισμοί (occupations, accelerators κλπ) προαγωγής καινοτόμων δραστηριοτήτων. Ζητούμενο όμως είναι να εγκαταλείψουμε το μοντέλο της κρατικιστικής προσέγγισης και να μεταβούμε σε ένα μοντέλο που θα εμπνέει τους νέους ανθρώπους, αλλά και τους μεσήλικες και τους μεγαλύτερους, να δημιουργούν καινούρια πράγματα προστιθέμενης αξίας», υπογραμμίζει ο δρ Ιωάννου, ο οποίος σημειώνει ότι λιγότερο από το 5% των νέων επιχειρήσεων στην Ελλάδα αφορούν μία καινούρια δραστηριότητα.
«Θα πρέπει να εστιάσουμε στην παραγωγή και όχι στην αναδιανομή πλούτου. Το θέμα είναι να δημιουργήσει κάποιος ένα προϊόν που θα φτάσει και θα εδραιωθεί, για παράδειγμα, στο ράφι ενός αμερικανικού σούπερ μάρκετ», αναφέρει χαρακτηριστικά ο καθηγητής του ΟΠΑ, ο οποίος διαπιστώνει σταδιακά βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση, όπως η συνέργεια του Οικονομικού Πανεπιστημίου με τον δήμο Αθηναίων (κοινός μηχανισμός ενίσχυσης της νέας επιχειρηματικότητας) αλλά και η εξέλιξη του μεταπτυχιακού προγράμματος του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, MBA International.
Σημειωτέον, όπως εξηγεί σε πρόσφατη συνέντευξη στο naftemporiki.gr ο καθηγητής Φυσικής δρ Σταμάτιος Κριμιζής, ο στρατηγικός σχεδιασμός για την έρευνα στην Ελλάδα προβλέπει την αύξηση της χρηματοδότησης από 0,5% σε 1,5% του ΑΕΠ έως το 2020. Και οι δύο καθηγητές αναφέρονται στο παράδειγμα της Φινλανδίας, η οποία βελτίωσε θεαματικά την οικονομική της θέση επενδύοντας δραστικά στην καινοτομία. Ο δρ Ιωάννου αναφέρει χαρακτηριστικά:
«Στη Φινλανδία, πριν από 5 χρόνια, ξεκίνησε η δημιουργία ενός οικοσυστήματος νεοφυών επιχειρήσεων με μόλις 10 άτομα. Σήμερα, 15.000 άνθρωποι πηγαίνουν να παρακολουθήσουν τα αντίστοιχα δρώμενα τα οποία προσελκύουν το ενδιαφέρον 230 επενδυτικών κεφαλαίων από όλον τον κόσμο».
ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΩΣΤΟΥΛΑΣ
[email protected]
