Αναδημοσίευση από τη «Ναυτεμπορική».
Στις καταστροφικές συνέπειες της λιτότητας στον κοινωνικό τομέα, όπου μέσα σε μια τετραετία χάθηκαν στις μνημονιακές χώρες 2 εκατομμύρια θέσεις εργασίας, αναφέρεται σχέδιο γνωμοδότησης της Ευρωβουλής στο πλαίσιο της διερεύνησης του ρόλου της τρόικας σε Ελλάδα, Ιρλανδία, Πορτογαλία και Κύπρο.
Το σχέδιο γνωμοδότησης, με εισηγητή τον Ισπανό σοσιαλιστή ευρωβουλευτή Αλεχάνδρο Θέρκας, αποτελεί τη συμβολή της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων της Ευρωβουλής στην έρευνα για τις επιπτώσεις των μνημονίων στην απασχόληση, στην αγορά εργασίας και στη φτώχεια.
Ασκεί εντονότατη κριτική στην Κομισιόν, στην ΕΚΤ και στο Eurogroup, περιγράφει με μελανά χρώματα την κοινωνική κατάσταση στις 4 χώρες, χαρακτηρίζει «απελπιστική» σε μέγεθος την ανεργία στους νέους, μιλάει για έκρηξη της φτώχειας, ενώ θεωρεί ότι οι περικοπές στην υγεία και στο συνταξιοδοτικό παραβιάζουν την κοινοτική νομοθεσία και τον κοινωνικό χάρτη του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Ο εισηγητής καλεί την Κομισιόν να εκπονήσει λεπτομερή μελέτη των κοινωνικών και οικονομικών επιπτώσεων των μνημονίων, ώστε να γίνει πλήρως αντιληπτή η ζημιά στα συστήματα κοινωνικής προστασίας και να επιδιωχθεί η αποκατάσταση με τη συνδρομή και κοινοτικών πόρων, ενώ ζητά και τη σταδιακή κατάργηση όλων τα έκτακτων μέτρων.
Σχεδιάστηκαν χωρίς να εκτιμηθούν οι συνέπειες
Ειδικότερα, το σχέδιο γνωμοδότησης διαπιστώνει ότι «τα θεσμικά όργανα της Ε.Ε. (η ΕΚΤ, η Επιτροπή και το Εurogroup) είναι πλήρως συνυπεύθυνα για τους όρους που επιβάλλονται στο πλαίσιο των προγραμμάτων δημοσιονομικής προσαρμογής και, συνεπώς, για τις κοινωνικές τους συνέπειες», ενώ εκφράζεται η λύπη της Ευρωβουλής για το γεγονός ότι η ίδια βρέθηκε στο περιθώριο σε όλα τα στάδια του εγχειρήματος: τόσο κατά το προπαρασκευαστικό στάδιο όσο και κατά το στάδιο ανάπτυξης των εντολών, καθώς και κατά την παρακολούθηση των αποτελεσμάτων που επιτυγχάνονται από τα προγράμματα και τα συναφή μέτρα.
Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ
Εκφράζει τη λύπη του επίσης για το γεγονός ότι τα εν λόγω προγράμματα σχεδιάστηκαν χωρίς καμία εκτίμηση των συνεπειών μέσω μελετών αντίκτυπου ή σε συντονισμό με την Επιτροπή Απασχόλησης, την Επιτροπή Κοινωνικής Προστασίας, το Συμβούλιο «Απασχόληση, Κοινωνική Πολιτική, Υγεία και Καταναλωτές» ή τον επίτροπο που είναι αρμόδιος για θέματα Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων. Επίσης, παρά τις σημαντικές κοινωνικές επιπτώσεις, δεν ζητήθηκε η γνώμη των συμβουλευτικών φορέων που έχουν θεσπιστεί από τη Συνθήκη, ιδίως της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (ΕΟΚΕ) και της Επιτροπής των Περιφερειών (ΕτΠ).
Απελπιστική η επόμενη μέρα για την απασχόληση
Στον τομέα της απασχόλησης, το σχέδιο γνωμοδότησης διαπιστώνει ότι οι πολιτικές προσαρμογής και οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στις τέσσερις χώρες είχαν ως αποτέλεσμα δραματικά ποσοστά ανεργίας, ιστορικά υψηλά ποσοστά απώλειας θέσεων εργασίας και υποβάθμιση των συνθηκών εργασίας.
Επισημαίνει ότι οι συνέπειες για τα ποσοστά απασχόλησης, ιδίως σε σχέση με τη βιωσιμότητα των συστημάτων κοινωνικής προστασίας και συνταξιοδότησης, είναι ακόμα πιο σοβαρές, διότι το χάσμα μεταξύ των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και της πραγματικότητας διευρύνεται συνεχώς και με ταχείς ρυθμούς.
Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ
Διαπιστώνει, επίσης, με μεγάλη ανησυχία ότι οι νέοι είναι εκείνοι που πλήττονται από τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας, με την κατάσταση σε χώρες όπως η Ελλάδα, όπου το σχετικό ποσοστό υπερβαίνει το 50%, ή η Πορτογαλία και η Ιρλανδία, όπου υπερβαίνει το 30%, να είναι «απελπιστική».
Εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι ακόμα και εκείνοι που κατορθώνουν να βρουν μια θέση εργασίας καταλήγουν συχνά να εργάζονται υπό επισφαλείς συνθήκες ή με συμβάσεις μερικής απασχόλησης, που καθιστούν δυσχερή την ανεξάρτητη διαβίωσή τους.
Διαπιστώνει ότι οι πλέον ευπαθείς ομάδες -οι μακροχρόνια άνεργοι, οι γυναίκες, οι διακινούμενοι εργαζόμενοι και τα άτομα με αναπηρία- έχουν πληγεί έντονα και παρουσιάζουν υψηλότερα ποσοστά ανεργίας σε σχέση με τον εθνικό μέσο όρο.
Η Ευρωβουλή προειδοποιεί ότι αυτές οι τεράστιες αποκλίσεις, εάν δεν αντιμετωπιστούν, ιδίως στην περίπτωση της νεότερης γενιάς, θα προκαλέσουν διαρθρωτικές ζημίες στην αγορά εργασίας των τεσσάρων χωρών, θα περιορίσουν την ικανότητα των εν λόγω χωρών για ανάκαμψη, θα προκαλέσουν τεράστια αναγκαστική μετανάστευση, με πολύ σοβαρές επιπτώσεις ως προς τη διαρροή εγκεφάλων, και θα αυξήσουν τις επίμονες αποκλίσεις μεταξύ των κρατών-μελών που παρέχουν απασχόληση και εκείνων που παρέχουν φτηνό εργατικό δυναμικό.
Σύμφωνα με τη γνωμοδότηση, την τελευταία τετραετία οι απώλειες θέσεων εργασίας ανήλθαν σε 2 εκατομμύρια στις τέσσερις χώρες, αριθμός που αντιστοιχεί σε ποσοστό 15% των υφιστάμενων θέσεων εργασίας.
Οι περικοπές που οδηγούν στη φτώχεια
Το σχέδιο γνωμοδότησης εκφράζει την ανησυχία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, διότι, μεταξύ των όρων για τη χορήγηση χρηματοδοτικής συνδρομής, τα προγράμματα περιλαμβάνουν συστάσεις για συγκεκριμένες περικοπές σε θεμελιώδεις τομείς που άπτονται της καταπολέμησης της φτώχειας, όπως οι συντάξεις, οι βασικές υπηρεσίες, η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και τα φάρμακα για τη βασική προστασία των πλέον ευπαθών ομάδων.
Επικαλείται στοιχεία και διάφορες μελέτες της Επιτροπής, που καταδεικνύουν ότι μεταξύ του 2008 και του 2012 η ανισότητα όσον αφορά την κατανομή του εισοδήματος αυξήθηκε στις τέσσερις χώρες και ότι οι περικοπές των κοινωνικών παροχών και των επιδομάτων ανεργίας, που προέκυψαν από τα μέτρα λιτότητας, καθώς και οι μειώσεις στους μισθούς, λόγω των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, αυξάνουν τα επίπεδα της φτώχειας. Μάλιστα, σημειώνει ότι στην έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής διαπιστώνονται σχετικά υψηλά επίπεδα φτώχειας και μεταξύ των εργαζομένων, λόγω των χαμηλών κατώτατων μισθών που περικόπτονται ή παγώνουν ως αποτέλεσμα των μέτρων λιτότητας.
Η Συνθήκη της Λισαβόνας και η απαγόρευση περικοπών
Ο εισηγητής σημειώνει με λύπη ότι για την Ελλάδα, την Ιρλανδία και την Πορτογαλία τα προγράμματα περιλάμβαναν σειρά λεπτομερών όρων σχετικά με τη μεταρρύθμιση του συστήματος υγείας και τις περικοπές των δαπανών για την υγεία, παρά το γεγονός ότι το άρθρο 168, παράγραφος 7 της Συνθήκης της Λισαβόνας απαγορεύει τέτοιου είδους παρεμβάσεις.
Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ
Υπενθυμίζει επίσης ότι το Συμβούλιο της Ευρώπης έχει ήδη καταδικάσει τις περικοπές στο δημόσιο συνταξιοδοτικό σύστημα της Ελλάδας, θεωρώντας ότι συνιστούν παράβαση του άρθρου 12 του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη του 1961 και του άρθρου 4 του Πρωτοκόλλου του και δηλώνοντας ότι το γεγονός πως οι επίμαχες διατάξεις της εγχώριας νομοθεσίας αποσκοπούν στην εκπλήρωση των απαιτήσεων άλλων νομικών υποχρεώσεων δεν τις εξαιρεί από το πεδίο εφαρμογής του Χάρτη. Διαπιστώνει ότι αυτό το δόγμα της διατήρησης του συνταξιοδοτικού συστήματος σε ικανοποιητικό επίπεδο, προκειμένου να εξασφαλίζεται η αξιοπρεπής διαβίωση των συνταξιούχων, ισχύει εν γένει και για τις τέσσερις χώρες και θα έπρεπε να είχε ληφθεί υπόψη.
Ο εισηγητής διαπιστώνει ότι τα ποσοστά νεαρών ατόμων που εγκαταλείπουν πρόωρα το σχολείο βαίνουν μειούμενα και στις τέσσερις χώρες, ωστόσο -όπως τονίζει- αυτό εξηγείται εν μέρει από τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι νέοι ως προς την εξεύρεση θέσης εργασίας. Το ίδιο διαπιστώνει και στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, όπου ο αριθμός των νέων που ολοκληρώνουν ανώτατες σπουδές αυξάνεται, και αυτό εξηγείται εν μέρει από την ανάγκη των νέων να βελτιώσουν τις μελλοντικές τους ευκαιρίες στην αγορά εργασίας.
Κοινωνικός διάλογος και συλλογικές συμβάσεις
Το σχέδιο γνωμοδότησης εκφράζει τη λύπη της Ευρωβουλής για το γεγονός ότι τα προγράμματα που επιβλήθηκαν στις τέσσερις χώρες επιτρέπουν στις επιχειρήσεις να απαλλάσσονται από τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τις συλλογικές συμβάσεις και να επανεξετάζουν τις κλαδικές συμβάσεις, με άμεσες επιπτώσεις για τη δομή και τις αξίες των συλλογικών διαπραγματεύσεων που προβλέπονται στα αντίστοιχα εθνικά συντάγματα. Διαπιστώνει ότι αυτό οδήγησε σε αίτημα της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων της ΔΟΕ, στην περίπτωση της Ελλάδας, για επανέναρξη κοινωνικού διαλόγου και, στην περίπτωση της Πορτογαλίας, για ακύρωση ορισμένων νομοθετικών μέτρων από το Συνταγματικό Δικαστήριο.
Σύμφωνα με τον εισηγητή, αυτή η απαράδεκτη κατάσταση συνιστά συνέπεια των περιορισμένων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που περιλαμβάνουν μόνο την απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων και μισθολογικές περικοπές με κάθε κόστος, κάτι που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τους γενικούς στόχους της Ε.Ε. και τις πολιτικές της στρατηγικής «Ευρώπη 2020».
Συστάσεις για ενσωμάτωση της τελικής έκθεσης
Το σχέδιο γνωμοδότησης περιέχει σειρά συστάσεων, οι οποίες αναμένεται να ενσωματωθούν στην τελική έκθεση των εισηγητών που διερευνούν το ρόλο της τρόικας στις 4 μνημονιακές χώρες. Οι συστάσεις είναι οι εξής:
-
Καλείται η Κομισιόν να εκπονήσει λεπτομερή μελέτη των κοινωνικών και οικονομικών συνεπειών των προγραμμάτων προσαρμογής στις τέσσερις χώρες.
-
Καλείται η Κομισιόν να ζητήσει από τη ΔΟΕ και το Συμβούλιο της Ευρώπης να καταρτίσουν εκθέσεις σχετικά με πιθανά διορθωτικά μέτρα και κίνητρα για τη διασφάλιση πλήρους συμμόρφωσης με τον Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη και το Πρωτόκολλό του, καθώς και με τις βασικές συμβάσεις της ΔΟΕ.
-
Καλείται η Ε.Ε. να παράσχει υποστήριξη, μετά την αξιολόγηση, μεταξύ άλλων, μέσω της παροχής χρηματοδοτικών πόρων, όπου απαιτείται, ενώ ζητείται από το ευρωπαϊκό σκέλος της τρόικας και το Εurogroup να καταργήσουν σταδιακά τα έκτακτα μέτρα που έχουν θεσπιστεί.
-
Ζητείται συμμόρφωση με τις προαναφερθείσες νομικές υποχρεώσεις που προβλέπονται στις Συνθήκες και στο Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, καθώς -όπως τονίζεται- η έλλειψη συμμόρφωσης συνιστά παράβαση του δικαίου της Ε.Ε.
-
Καλείται η Ε.Ε. να μην εφαρμόσει τέτοιου είδους θεσμικές και δημοσιονομικές λύσεις στο μέλλον.
-
Καλείται η Επιτροπή και το Συμβούλιο να εξετάσουν με την ίδια προσοχή τις κοινωνικές ανισορροπίες και να τις αντιμετωπίσουν όπως ακριβώς κάνουν και σε σχέση με τις μακροοικονομικές ανισορροπίες.
Πρωτοβουλία για άρση των φορολογικών εμποδίων στη μετακίνηση εργαζομένων
Πρωτοβουλία για την άρση των φορολογικών εμποδίων που δυσκολεύουν τη μετακίνηση στο εσωτερικό της Ε.Ε. εργαζομένων και συνταξιούχων ανέλαβε χθες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με στόχο να την ολοκληρώσει εντός του 2014.
Η Κομισιόν θεωρεί την κινητικότητα των εργαζομένων καθοριστικό παράγοντα για την τόνωση της ανάπτυξης και την αύξηση της απασχόλησης στην Ευρώπη. Ωστόσο, όπως τονίζει, τα φορολογικά εμπόδια παραμένουν ένας από τους βασικούς παράγοντες που αποτρέπουν τους πολίτες της Ε.Ε. από το να αφήσουν τη χώρα τους και να αναζητήσουν εργασία σε άλλο κράτος-μέλος.
Η Επιτροπή θα αξιολογήσει τα φορολογικά καθεστώτα, ώστε να προσδιοριστεί κατά πόσο αυτά θέτουν σε μειονεκτική θέση τους Ευρωπαίους πολίτες που μετακινούνται εντός της Ε.Ε. Εφόσον διαπιστωθούν δυσμενείς διακρίσεις ή παραβιάσεις των θεμελιωδών ελευθεριών της Ε.Ε., η Επιτροπή θα τις επισημάνει στις εθνικές αρχές. Εάν δεν επιλυθούν τα προβλήματα, η Επιτροπή θα κινήσει διαδικασίες επί παραβάσει κατά των συγκεκριμένων κρατών-μελών. Ειδικότερα, η Επιτροπή θα διερευνήσει και θα αξιολογήσει κατά πόσον οι πολίτες της Ε.Ε. που διαμένουν σε κράτος-μέλος άλλο από το δικό τους υφίστανται διακρίσεις και φορολογούνται υψηλότερα εξαιτίας της κινητικότητάς τους. Αυτό μπορεί να συμβεί είτε στο κράτος-μέλος προέλευσης είτε στο κράτος που έχουν επιλέξει να μεταβούν. Οι πολίτες μπορεί να υπόκεινται σε φορολογικές διακρίσεις:
-
Ανάλογα με τη χώρα όπου έχουν τις επενδύσεις τους ή τα περιουσιακά τους στοιχεία ή τη χώρα όπου βρίσκονται οι ίδιοι ή απλώς και μόνο λόγω της αλλαγής της φορολογικής τους κατοικίας.
-
Οσον αφορά τις εισφορές τους στα συνταξιοδοτικά ταμεία, την καταβολή της σύνταξής τους ή τις μεταβιβάσεις κεφαλαίων συντάξεων και ασφαλίσεων ζωής.
-
Οσον αφορά τις δραστηριότητες που ασκούν ως ελεύθεροι επαγγελματίες σε άλλο κράτος-μέλος ή απλώς και μόνο λόγω της μετεγκατάστασης των δραστηριοτήτων αυτών.
-
Λόγω της μη παραχώρησης σε αυτούς ορισμένων φοροαπαλλαγών ή φορολογικών πλεονεκτημάτων όσον αφορά τον πλούτο που έχουν συσσωρεύσει.
Το δικαίωμα διαμονής και εργασίας οπουδήποτε στην Ε.Ε. αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα των Ευρωπαίων πολιτών και βασικό εργαλείο ανάπτυξης μιας πανευρωπαϊκής αγοράς εργασίας, αναφέρει η Επιτροπή.
«Οι κανόνες της Ε.Ε. είναι σαφείς, όλοι οι πολίτες πρέπει να αντιμετωπίζονται ισότιμα στην ενιαία αγορά, δεν επιτρέπονται οι διακρίσεις ούτε ο περιορισμός του δικαιώματος της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων» δήλωσε ο επίτροπος Φορολογίας, Τελωνείων, Στατιστικών, Εσωτερικού Ελέγχου και Καταπολέμησης της απάτης Αλγκιρντας Σεμετά, προσθέτοντας ότι «έχουμε καθήκον προς τους πολίτες να διασφαλίσουμε ότι αυτές οι αρχές αντανακλώνται στις φορολογικές νομοθεσίες όλων των κρατών-μελών».
Ιρλανδία: Σε χαμηλά οκταετίας η απόδοση του 10ετούς
Κοντά σε χαμηλά οκταετίας υποχώρησε χθες η απόδοση του 10ετούς ιρλανδικού ομολόγου, παρασύροντας σε «ράλι» τις τιμές και των υπόλοιπων τίτλων της περιφέρειας, μετά την αναβάθμιση της Ιρλανδίας από τον οίκο Moody’s σε επίπεδο investment grade.
Η Moody’s -που ήταν ο μοναδικός οίκος που είχε αφήσει το αξιόχρεο της Ιρλανδίας στην κατηγορία υψηλού ρίσκου (junk)- αναθεώρησε προς τα πάνω την αξιολόγηση της χώρας στην κατηγορία Baa3 από Ba1, με θετική προοπτική.
Η «ψήφος» εμπιστοσύνης από τον επενδυτικό οίκο συνέβαλε στην υποχώρηση του κόστους δανεισμού για το Δουβλίνο σε χαμηλά πολλών ετών, ενισχύοντας παράλληλα την εμπιστοσύνη των επενδυτών και προς τα ομόλογα των χωρών της περιφέρειας.
Η απόδοση του ιρλανδικού 10ετούς υποχώρησε κοντά στα χαμηλότερα οκτώ ετών, στο 3,275%, έχοντας αποκλιμακωθεί στη διάρκεια της συνεδρίασης κατά 17 μονάδες βάσης.
Το spread έναντι των γερμανικών τίτλων συρρικνώθηκε κατά 15 μονάδες, στις 154 μονάδες βάσης, κοντά στα χαμηλότερα επίπεδα από τον Απρίλιο του 2010.
Η απόδοση του ιρλανδικού πενταετούς υποχώρησε στα χαμηλότερα επίπεδα όλων των εποχών, στο 1,625%. Η αποκατάσταση της αξιολόγησης στη βαθμίδα investment grade αναμένεται να προσελκύσει μεγαλύτερο επενδυτικό ενδιαφέρον για τοποθετήσεις σε ιρλανδικό χρέος.
Ο επικεφαλής του ιρλανδικού οργανισμού διαχείρισης δημοσίου χρέους Τζον Κόριγκαν εξέφρασε την πεποίθηση για νέα αναβάθμιση του ιρλανδικού αξιόχρεου από τη Moody’s μέσα στους επόμενους 12-15 μήνες, εφόσον οι αρχές του Δουβλίνου εμμείνουν στους δημοσιονομικούς στόχους.
Οι άλλοι δύο οίκοι -Standard & Poor’s και Fitch- αξιολογούν το ιρλανδικό χρέος τρεις βαθμίδες πάνω από το καθεστώς υψηλού ρίσκου, στο ΒΒΒ+.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΕΛΛΟΣ - [email protected]
