Κλιμακώνεται η ένταση στις σχέσεις κυβέρνησης - τρόικας λόγω καθυστερήσεων υλοποίησης των προαπαιτούμενων από την ελληνική πλευρά και των απαιτήσεων των ελεγκτών για «τυφλά» νέα μέτρα.
Στο πλαίσιο αυτό, είναι άγνωστος ο χρόνος ολοκλήρωσης των διαπραγματεύσεων, με κυβερνητικά στελέχη να μην αποκλείουν παράταση των συζητήσεων μέχρι και τις αρχές Ιανουαρίου, συντηρώντας την αβεβαιότητα στην οικονομία, σε μια περίοδο που είχε αρχίσει να βελτιώνεται το κλίμα.
Για σήμερα έχει προγραμματιστεί διπλή συνάντηση των ελεγκτών της τρόικας με τον υπουργό Οικονομικών Γιάννη Στουρνάρα, στις 12 το μεσημέρι και στις 5 το απόγευμα, η έκβαση των οποίων θα είναι καθοριστική για την εξέλιξη των διαπραγματεύσεων.
Στελέχη του υπουργείου Οικονομικών και του Μεγάρου Μαξίμου επιρρίπτουν στην τρόικα την καθυστέρηση των διαπραγματεύσεων, με αφορμή και την αιφνίδια αναβολή που αποφάσισαν της συνάντησής τους με τον υπουργό Διοικητικής Μεταρρύθμισης Κυριάκο Μητσοτάκη που ήταν προγραμματισμένη για χθες.
«Εμείς ήμασταν καθ’ όλα έτοιμοι, ενώ τα δημοσιονομικά μεγέθη είναι καλύτερα από κάθε άλλη φορά», τόνισε χθες υψηλόβαθμος παράγοντας του ΥΠΟΙΚ, έχοντας ως ατού στις διαπραγματεύσεις με τους ξένους ελεγκτές το υψηλότερο πρωτογενές πλεόνασμα που καταγράφει ο προϋπολογισμός του 2013, το ύψους του οποίου θα υπερβεί το ποσό των 700 εκατ. ευρώ, έναντι εκτίμησης 344 εκατ. ευρώ που ανέγραφε το προσχέδιο του προϋπολογισμού που κατατέθηκε στη Βουλή στις αρχές Οκτωβρίου.
Οπως προανήγγειλε από το βήμα της Βουλής ο υπουργός Οικονομικών Γιάννης Στουρνάρας, το πρωτογενές πλεόνασμα του 2013 θα είναι υψηλότερο από το 0,4% του ΑΕΠ, που σημαίνει ότι θα κινηθεί μεταξύ των 700- 900 εκατ. ευρώ, χάρη στην αύξηση των εσόδων που καταγράφεται στους τελευταίους μήνες και στη σχεδιαζόμενη περικοπή των κρατικών δαπανών.
Προσθήκη μέτρων 500 εκατ.
Με την προσθήκη και μέτρων ύψους 500 εκατ. ευρώ το ΥΠΟΙΚ θεωρεί πως ο προϋπολογισμός του 2014 δεν θα έχει κανένα πρόβλημα. Ομως οι ελεγκτές άναψαν «κόκκινο» στη σύσκεψη της Κυριακής εκτιμώντας ότι η εξέλιξη των εσόδων εμπεριέχει μεγάλες αβεβαιότητες και ζητούν λιγότερο αισιόδοξους στόχους.
Το «ψαλίδισμα» των στόχων του ΥΠΟΙΚ προκαλεί το δημοσιονομικό κενό του 2014 και για την κάλυψή του η τρόικα ζητεί νέα μέτρα,, στη βάση κυρίως της μείωσης των δαπανών, μεταξύ των οποίων είναι η οριζόντια μείωση των συντάξιμων αποδοχών και των εφάπαξ.
Η κυβέρνηση από την πλευρά της δίνει την εντύπωση πως είναι διατεθειμένη να προχωρήσει σε «μονομερείς ενέργειες» και συγκεκριμένα:
- Στην κατάθεση του προϋπολογισμού του 2014 στη Βουλή, μέχρι τις 21 Νοεμβρίου, σύμφωνα με το σενάριο του υπουργείου Οικονομικών, ανεξάρτητα εάν συμφωνεί ή όχι η τρόικα. Αυτό δεν σημαίνει ότι αποτρέπεται η λήψη πρόσθετων μέτρων, αφού στην πορεία εφαρμογής του οι προβλέψεις αλλάζουν, λαμβάνονται μέτρα και εξάλλου ουδέποτε στη δημοσιονομική ιστορία της χώρας υλοποιήθηκε προϋπολογισμός όπως ψηφίστηκε από τη Βουλή.
- Στην έκδοση αύριο της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου για την αναδιάρθρωση των αμυντικών βιομηχανιών της χώρας (ΕΑΣ και ΕΛΒΟ), με βασική πρόβλεψη την εκκαθάριση εν λειτουργία, ενώ η τρόικα θέλει λουκέτα.
Ολα αυτά και σε συνδυασμό με το γεγονός πως ακόμη παραμένουν ανοιχτά ζητήματα από τα προαπαιτούμενα του Ιουλίου, προκαλούν τη δυσφορία των ελεγκτών, η οποία εκδηλώνεται με ποικίλους τρόπους, όπως η αδιαλλαξία και η αναβολή προγραμματισμένων συναντήσεων.
Η στάση τους αποδίδεται εν μέρει και στην καθυστέρηση σχηματισμού κυβέρνησης στη Γερμανία, που έχει τον πρώτο λόγο στο ελληνικό ζήτημα.
Διεκδίκηση ελάφρυνσης
Με τυχόν επιβεβαίωση πρωτογενούς πλεονάσματος μεταξύ 700 και 900 εκατ. ευρώ η κυβέρνηση αποκτά ένα ισχυρό όπλο, όχι μόνο για τη διεκδίκηση πρόσθετης μείωσης του δημοσίου χρέους, αλλά και για τη μελλοντική ελάφρυνση της δημοσιονομικής προσπάθειας που η κυβέρνηση σχεδιάζει από τον Απρίλιο, μετά την επιβεβαίωση από τη Eurostat του πρωτογενούς πλεονάσματος.
Ενδεικτικό των κυβερνητικών προθέσεων είναι η αναφορά του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά στην πρόσφατη συνέντευξή του.
Ερωτώμενος για την πολιτική διαπραγμάτευση είπε: «Πολιτική διαπραγμάτευση, αν εννοείτε αλλαγή των όρων του προγράμματος, δηλαδή εκεί που με περιμένουν να έχω 1,5% πλεόνασμα το ‘14 να έχω 0,8%, ασφαλώς μου δίνει μεγάλη ανάσα. Αυτό όμως θα πρέπει να πάει πίσω σε όλα τα Κοινοβούλια και δεν το έχω ζητήσει. Δεν το έχουμε ζητήσει, ούτε μπορεί τώρα να γίνει. Πότε θα γίνει; Τη στιγμή που θα έχω στο μαντίλι που λένε στο χωριό μου το πρωτογενές πλεόνασμα».
Ανέφερε επίσης πως το πρωτογενές πλεόνασμα φέρνει από μόνο του, με την απόφαση του Νοεμβρίου του 2012, την ελάφρυνση του χρέους και συμπλήρωσε πως «το να το κάνω τώρα θα είναι λάθος». Η αναφορά του πρωθυπουργού σαφώς και δεν ήταν τυχαία, αλλά αναδεικνύει τον ευρύτερο προβληματισμό που υπάρχει στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης για τους φιλόδοξους στόχους που περιέχονται στο μνημόνιο και ειδικά για το πρωτογενές πλεόνασμα, από το 2014 και μετά.
Για φέτος ο στόχος του προγράμματος είναι το μηδενικό πρωτογενές αποτέλεσμα, αλλά η κυβέρνηση έθεσε δικό της στόχο την επίτευξη πλεονάσματος αρχικά 489 εκατ. ευρώ, στο προσχέδιο του προϋπολογισμού το υπολογίζει σε 344 εκατ. και τώρα σε 700-900 εκατ.
Σε κάθε περίπτωση, με την απόφαση του Eurogroup του Νοεμβρίου του 2012, το πρωτογενές πλεόνασμα θα ανοίξει το δρόμο για τη λήψη επιπρόσθετων μέτρων για τη μείωση του δημοσίου χρέους όπως έχουν δεσμευτεί οι Ευρωπαίοι δανειστές και ταυτόχρονα η κυβέρνηση προσδοκά σε χαλάρωση των όρων.
Για το 2014 ο στόχος είναι το πλεόνασμα να διαμορφωθεί σε 2,8 δισ., δηλαδή τα έσοδα του προϋπολογισμού Γενικής Κυβέρνησης να υπερβαίνουν τις δαπάνες κατά 2,8 δισ. ευρώ, χωρίς στις δαπάνες να υπολογίζονται οι πληρωμές για τόκους.
Πρόκειται για ιδιαίτερα φιλόδοξο στόχο, ο οποίος και δημιουργεί ήδη τα προβλήματα και τις πιέσεις για νέα μέτρα.
Τα ανοικτά μέτωπα
Τα ανοικτά βασικά μέτωπα των διαπραγματεύσεων είναι οι απολύσεις από το Δημόσιο, τα νέα μέτρα του 2014 και της διετίας 2015-16, τα μέτρα που ζητεί η τρόικα για το ασφαλιστικό, η απελευθέρωση των πλειστηριασμών, το κλείσιμο των αμυντικών βιομηχανιών.
Το θέμα των πλειστηριασμών συζητήθηκε σε σύσκεψη χθες το βράδυ των υπουργών Οικονομικών και Ανάπτυξης και του προέδρου της Ελληνικής Ενωσης Τραπεζών.
Στόχος για μεγαλύτερο πρωτογενές πλεόνασμα
Νέα μέτρα θα απαιτηθούν και στα επόμενα δύο χρόνια 2015-16, καθώς τίθεται στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα θεαματικά μεγαλύτερο. Για το 2015 ο στόχος έχει τεθεί στο ποσό των 5,7 δισ. ευρώ ή 2,8% του ΑΕΠ, ενώ για το 2016 είναι σε ακόμα υψηλότερα επίπεδα, στο ποσό των 9 δισ. ευρώ ή στο 4,5% του ΑΕΠ. Εφόσον η οικονομία ήταν σε ανάπτυξη, οι στόχοι του προγράμματος ενδεχομένως να ήταν επιτεύξιμοι, αλλά με την αβεβαιότητα που κυριαρχεί σήμερα είναι εξαιρετικά αμφίβολη η επιτυχία.
Σημειώνεται πως το ΚΕΠΕ εκτιμά πως εάν επιβληθούν νέα μέτρα για το 2014 αποτρέπεται η έξοδος από την ύφεση της οικονομίας το επόμενο έτος, εκτίμηση με την οποία συμφωνεί και το ΥΠΟΙΚ. Για το 2014 εκτιμάται πως η οικονομία θα σημειώσει ανάκαμψη 0,6%, από ύφεση 4% φέτος.
Μια αρνητική εξέλιξη στο ΑΕΠ το 2014 ασφαλώς και θα επηρεάσει τους ρυθμούς μεταβολής του ΑΕΠ και στα επόμενα χρόνια. Η τρόικα από την πλευρά της επιμένει στα πρωτογενή πλεονάσματα, επειδή έχουν συνυπολογιστεί για την απομείωση του δημοσίου χρέους.
Ολόκληρο το ποσό του πρωτογενούς πλεονάσματος θα διατίθεται για τόκους και χρεολύσια, ενώ εάν υπάρχουν υπερβάσεις από το στόχο, το 70% θα διατίθεται για τη χρηματοδότηση κοινωνικών πολιτικών και δημοσίων επενδύσεων και το 30% θα μεταφέρεται στο λογαριασμό για την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους.
Δηλαδή, οι πληρωμές χρεολυσίων στα επόμενα χρόνια θα καλυφθούν από τα έσοδα των αποκρατικοποιήσεων και τα πρωτογενή πλεονάσματα και το υπόλοιπο ποσό με δανειακά κεφάλαια από το μηχανισμό στήριξης, μέχρι η χώρα να βγει στις αγορές.
Μια αλλαγή των στόχων για τα χαμηλότερα πρωτογενή πλεονάσματα αυτομάτως δημιουργεί «τρύπα» στα εκτιμώμενα κεφάλαια για την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους που θα πρέπει να καλυφθεί είτε με μείωση των δανειακών υποχρεώσεων (κούρεμα χρέους ή μετάθεση των λήξεων) είτε με αύξηση των δανείων.
ΠΑΝΟΣ ΚΑΚΟΥΡΗΣ - [email protected]
