Δανία: 1.391 ευρώ. Πορτογαλία 195 ευρώ. Το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα αναμένεται να εφαρμοστεί και στην Ελλάδα, πιλοτικά το 2014 και μόνιμα το 2015. Εκτιμήσεις θέλουν ένα πόσο της τάξης των 360 ευρώ να περιορίζει έως και 88% τον δείκτη της ακραίας φτώχειας στη χώρα
Το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα στην Ευρώπη.
* Πιλοτική εφαρμογή (διεκόπη το 2002). Έκτοτε εφαρμόζεται σε ορισμένες περιφέρειες.
** Θεσμοθέτηση σε ομοσπονδιακή βάση. Μέχρι τότε εφαρμοζόταν σε τοπική βάση.
Πού εφαρμόζεται;
Το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα εφαρμόζεται σε 23 κράτη - μέλη της ΕΕ σε εθνική κλίμακα, και σε άλλα 3 (Ουγγαρία, Ισπανία, Ιταλία) σε τοπική κλίμακα.
MISSOC (ΙΑΝΟΥΆΡΙΟΣ 2012).
Το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα στη Ν. Ευρώπη. * Διαφέρει ανά δήμο.
Ποια είναι η αποδοχή του θεσμού;
«Πατέρες» του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος είναι Βρετανοί φιλελεύθεροι, Σκανδιναβοί σοσιαλδημοκράτες, Γερμανοί χριστιανοδημοκράτες, Γάλλοι σοσιαλιστές, Ιταλοί αριστεροί δημοκράτες και Αμερικανοί νεοφιλελεύθεροι (Friedman, Hayek).
MISSOC (ΙΑΝΟΥΆΡΙΟΣ 2012).
Το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα στη Βόρεια Ευρώπη. * Στοιχεία για το 2010.
Αντικαθιστά τα κοινωνικά επιδόματα;
Δεν αντικαθιστά, αλλά συμπληρώνει τα άλλα επιδόματα τα οποία εισπράττει μια οικογένεια δικαιούχων, καθώς και όσα άλλα εισοδήματα διαθέτει, έως ότου το συνολικό εισόδημα να φτάσει το εγγυημένο όριο. Στη συνέχεια, το ποσό της χρηματικής ενίσχυσης στο πλαίσιο ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος προσαρμόζεται αναλόγως.
Ποιοι το δικαιούνται;
Δεν απευθύνεται σε συγκεκριμένες κατηγορίες δικαιούχων. Όλοι όσοι πληρούν τις γενικές προϋποθέσεις επιλεξιμότητας (χαμηλό εισόδημα, μόνιμη διαμονή) μπορούν να συμμετάσχουν. Είναι ένα επιλεκτικό πρόγραμμα (ως προς το εισόδημα), καθολικής εμβέλειας (ως προς τα χαρακτηριστικά των δικαιούχων).
Ποιες είναι οι υποχρεώσεις των δικαιούχων;
Στις περισσότερες χώρες της ΕΕ οι δικαιούχοι είθισται να υπογράφουν ένα «συμβόλαιο δραστηριοποίησης». Ως βασική απαίτηση προβάλλει η διαθεσιμότητα για εργασία. Οι δικαιούχοι πρέπει να είναι διαθέσιμοι για εργασία, εξαιρουμένων όσων πάσχουν από σοβαρές ασθένειες ή αναπηρίες καθώς και όσοι έχουν αναλάβει τη φροντίδα μικρών παιδιών ή ανήμπορων ενηλίκων. Επίσης, παραπέμπονται κατά προτεραιότητα για συμμετοχή σε «κοινωνικά χρήσιμες» εργασίες, εθελοντική απασχόληση, επιδοτούμενες θέσεις.
Υπάρχουν περιορισμοί στο ύψος του;
Ναι, αφενός διότι υπάρχουν προφανείς δημοσιονομικοί περιορισμοί, αφετέρου επειδή πρέπει να συμφέρει κάποιον να εργάζεται (π.χ. με τον κατώτατο μισθό) παρά να μην εργάζεται και να εισπράττει το σχετικό επίδομα. Σημειώνεται ότι καθώς αυξάνεται το εγγυημένο όριο (π.χ. κατά 10%), ο αριθμός δικαιούχων και το κόστος αυξάνονται περισσότερο (π.χ. κατά 20%).
Ποια είναι τα ρεαλιστικά σενάρια για την Ελλάδα;
Βασικό σενάριο: €360 το μήνα - το εγγυημένο ποσό ισούται με τακτικό επίδομα ανεργίας. Εναλλακτικό σενάριο: €200 το μήνα - το εγγυημένο ποσό ισούται με επίδομα μακροχρόνια ανέργων. Πρόσθετες παροχές: Επίδομα ενοικίου €125 (1 άτομο) ή €200 (ζευγάρι με 2 παιδιά) + δωρεάν περίθαλψη ΕΟΠΠΥ, ΕΣΥ.
Τι συνεπάγεται σε κόστος για το ελληνικό δημόσιο;
Το «φτηνό» σενάριο θα κόστιζε λιγότερο από 2% της συνολικής δαπάνης για κοινωνική προστασία, αν και στην εκτίμηση αυτή δεν περιλαμβάνεται το διοικητικό κόστος και το κόστος των συνοδευτικών δράσεων, οι οποίες πάντως υλοποιούνται ήδη, συνήθως με χρηματοδότηση του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου και με πενιχρά αποτελέσματα. Από το 2014, τουλάχιστον το 20% του προϋπολογισμού των δράσεων που χρηματοδοτεί το ΕΚΤ σε κάθε κράτος - μέλος θα πρέπει να αφορά δράσεις προαγωγής της κοινωνικής ενσωμάτωσης και καταπολέμησης της φτώχειας.
Τι διακυβεύεται με τη δοκιμή του μέτρου;
Το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα δεν είναι πανάκεια. Αποτελεί όμως μοναδική ευκαιρία για να εκσυγχρονιστεί το σύστημα κοινωνικής προστασίας και για να ενδυναμωθεί το κοινωνικό δίχτυ ασφαλείας. Αν αυτή η ευκαιρία χαθεί, θα περάσουν πολλά χρόνια προτού επανέλθει στην ατζέντα.
Επίδραση στους δείκτες φτώχειας.
Πηγές: ΕΙΕΑΔ, Ομάδα Ανάλυσης Δημόσιας Πολιτικής – Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Ματσαγγάνης Μ. & Λεβέντη Χ. «Το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα: δημοσιονομικές και διανεμητικές επιδράσεις», ΜΙSSOC
Σε συνέχεια του 1ο μέρους για τις μίνιμουμ αποδοχές σε Ελλάδα και ΕΕ: Ποια η σχέση κατώτατου μισθού και ανταγωνιστικότητας;
