Μία πόλη της περιφέρειας και μία αστική περιοχή, με κοινό χαρακτηριστικό την οικονομική τους υποβάθμιση, θα φιλοξενήσουν πιθανότατα τη δοκιμαστική εφαρμογή του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, ενός θεσμού που άργησε και μένει να αποδειχθεί αν πράγματι έφτασε.
Σύμφωνα με πληροφορίες του naftemporiki.gr, το μέτρο θα εφαρμοστεί το 2014 δοκιμαστικά σε μία περιφερειακή πόλη και σε μία αστική περιοχή με υψηλά ποσοστά ανεργίας και χαμηλά κατά κεφαλήν εισοδήματα. Ως πιθανές επιλογές φέρονται μεταξύ άλλων η Άρτα στην Ήπειρο, η Δραπετσώνα στον Πειραιά και η Σίνδος στη Θεσσαλονίκη.
Κατά τη διάρκεια της πιλοτικής εφαρμογής προβλέπεται να εξαχθούν συμπεράσματα αναφορικά με τις αδυναμίες του μέτρου, με στόχο αυτές να αντιμετωπιστούν πριν από τη μόνιμη καθιέρωση ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος σε όλη την επικράτεια το 2015.
Δεν διευκρινίζεται ακόμη το ύψος του χρηματικού ποσού το οποίο θα χορηγείται με βάση εισοδηματικά κριτήρια. Σημειωτέον, για την εφαρμογή του μέτρου το 2014 θα διατεθούν 20 εκατ. τα οποία σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών διασφαλίζονται από το πλεόνασμα του προϋπολογισμού.
Ο κατώτατος μισθός στην Ελλάδα κατά την περίοδο 2000-11 κυμαινόταν από το 31,5% έως το 36,6% του μέσου μισθού, σε χαμηλό επίπεδο σε σχέση με τους κατώτατους μισθούς άλλων χωρών της ΕΕ. Μετά τη μείωσή του κατά 22% το 2012, ο κατώτατος μισθός στην Ελλάδα εκτιμάται ότι ανέρχεται στο 29,4% του μέσου μισθού –στο χαμηλότερο επίπεδο στην ΕΕ μαζί με την Τσεχία (ΕΙΕΑΔ, με στοιχεία από ΕΛΣΤΑΤ και EUROSTAT, 2013).
Το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα είναι διαδεδομένος -ως στοιχειώδης- θεσμός κοινωνικής πρόνοιας στην υπόλοιπη Ευρώπη και η απουσία του θεωρείτο μεγάλο έλλειμμα για την Ελλάδα. Ωστόσο, μένουν ακόμη πολλά να διευκρινιστούν αναφορικά με την τελική εφαρμογή του μέτρου.
Ο διευθυντής του Εθνικού Ινστιτούτου Εργασίας και Ανθρώπινου Δυναμικού Σταύρος Γαβρόγλου εφιστά την προσοχή στα εξής σημεία:
· Με βάση τις έως τώρα ενδείξεις, οι οποίες άλλωστε προκύπτουν από τις οικονομικές δυνατότητες της χώρας, στην Ελλάδα το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα θα οριστεί σε πολύ χαμηλά επίπεδα.
· Η εφαρμογή του μέτρου υπό αυτές τις συνθήκες, σε συνδυασμό με την αναμενόμενη ενοποίηση-κατάργηση των υφιστάμενων επιδομάτων πρόνοιας, πιθανότατα θα οδηγήσει σε περαιτέρω πίεση προς τα κάτω των βασικών αποδοχών στην ελληνική οικονομία.
· Η θέσπιση ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος είναι πολύ πιθανό να ενθαρρύνει τη «μαύρη» εργασία, καθώς εργοδότες ενδέχεται να προκρίνουν σε εργαζόμενους την αδήλωτη μισθοδοσία σε συνδυασμό με την είσπραξη του κρατικού κονδυλίου.
«Σίγουρα ο θεσμός πρέπει να υπάρχει. Ωστόσο, υπάρχουν μεγάλες επιφυλάξεις για τον τρόπο με τον οποίο θα λειτουργήσει στην πράξη, ειδικά στην Ελλάδα. Διότι σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες υπάρχουν ανεπτυγμένες δομές οι οποίες, για παράδειγμα, καθιστούν πιο εύκολο τον εντοπισμό των πραγματικών δικαιούχων», σχολιάζει ο κ. Γαβρόγλου.
Μετά από έρευνα σε 14 χώρες της ΕΕ, διαπιστώθηκε ότι αρκετοί πολίτες ήταν μη επιλέξιμοι για τη χορήγηση του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος ακόμη και όταν έπεφταν κάτω από το όριο της ακραίας φτώχειας, το οποίο ορίστηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το 2010 στο 40% του μέσου εισοδήματος (International Journal of Social Welfare).
Κληθείς για ένα πρώτο σχόλιο αναφορικά με την προωθούμενη καθιέρωση ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, ο εκπρόσωπος Τύπου της ΓΣΕΕ Στάθης Ανέστης αναρωτιέται ρητορικά ποιο θα είναι το ύψος του ποσού «όταν ο νέος εργαζόμενος προσλαμβάνεται με μεικτό μισθό 500 ευρώ» και καταλήγει: «Σε μία άλλη περίοδο θα επρόκειτο για θετική εξέλιξη. Σήμερα, εν μέσω γενικευμένης ισοπέδωσης μισθών και συλλογικών συμβάσεων εργασίας, πρόκειται για εμπαιγμό».
ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΩΣΤΟΥΛΑΣ - [email protected]
