Νέο κύκλο περικοπών καταναλωτικών και επενδυτικών δαπανών επιβάλλει ο προϋπολογισμός του 2014, το προσχέδιο του οποίου κατατίθεται σήμερα στη Βουλή, χωρίς να επιλύει το μεγάλο γρίφο των ελλειμμάτων των ασφαλιστικών ταμείων, που εγκυμονεί νέα μέτρα μείωσης των συντάξιμων αποδοχών και παροχών.
Οι στόχοι του και οι πολιτικές που σκιαγραφεί τελούν υπό αναθεώρηση, εν όψει του νέου κύκλου επαφών με την τρόικα και την κατάρτιση του οριστικού σχεδίου του προϋπολογισμού, που θα κατατεθεί στη Βουλή το Νοέμβριο. Στο οριστικό κείμενο θα αποσαφηνιστούν οι στόχοι και οι πολιτικές και κυρίως το πώς θα αντιμετωπιστεί η «τρύπα» στα οικονομικά των ασφαλιστικών ταμείων.
Η τρόικα έχει αποσαφηνίσει πως εάν δεν βρεθεί τρόπος να καλυφθεί με την αύξηση των εσόδων των Ταμείων, μέσω της αποτελεσματικότερης είσπραξης των εισφορών, θα ληφθούν μέτρα και τα μέτρα δεν είναι παρά μείωση συντάξεων, εφάπαξ και παροχών υγείας των ασφαλισμένων. Στο πλαίσιο αυτό, ο επόμενος γύρος συνομιλιών κυβέρνησης - τρόικας αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον, ιδιαίτερα μάλιστα μετά τις διαβεβαιώσεις κυβερνητικών στελεχών ότι δεν θα ληφθούν νέα μέτρα.
Κεντρικός στόχος του προσχεδίου του προϋπολογισμού, που θα παραμείνει και στο οριστικό σχέδιο, καθώς αποτελεί μνημονιακή δέσμευση, είναι η επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος ύψους 2,8 δισ. ευρώ ή 1,5% του ΑΕΠ, ενώ πρωτογενές πλεόνασμα προβλέπει και για το 2013, ύψους 0,1-0,3% του ΑΕΠ, σε όρους Γενικής Κυβέρνησης.
«Είναι ένας προϋπολογισμός που θα τηρεί τους στόχους του μεσοπρόθεσμου προγράμματος» δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών Γιάννης Στουρνάρας. Οπως είπε, θα προβλέπει πρωτογενές πλεόνασμα περίπου 1,5% του ΑΕΠ και θα στηρίζεται στον προϋπολογισμό του 2013, ο οποίος για δεύτερη χρονιά θα έχει καλύτερο αποτέλεσμα από το προϋπολογισμένο.
Ο υπουργός Οικονομικών δήλωσε ακόμα ότι «καταρτίζουμε για δεύτερη φορά προϋπολογισμό χωρίς πρόσθετα μέτρα, ενώ -σύμφωνα με τις προβλέψεις μας- θα έχουμε το πρωτογενές πλεόνασμα που θα είναι η βάση για τη μείωση του χρέους, σύμφωνα με την απόφαση που έλαβε το Νοέμβριο του 2012 το Eurogroup». Ο ΥΠΟΙΚ υπονοεί τη δέσμευση του Eurogroup για τη λήψη πρόσθετων μέτρων μείωσης του δημόσιου χρέους εάν η Ελλάδα επιτύχει πρωτογενές πλεόνασμα στον προϋπολογισμό του 2013.
Παράλληλα, λόγω επιστροφών των κερδών από τις κεντρικές τράπεζες της Ευρωζώνης για τα ελληνικά ομόλογα, προκύπτει αύξηση των συνολικών εσόδων του προϋπολογισμού, με αποτέλεσμα το έλλειμμα Γενικής Κυβέρνησης του 2013 να μειώνεται κάτω από το 3% του ΑΕΠ και να παραμένει κάτω από όριο του 3% και το 2014.
Τα μέτρα
Τα μέτρα που περιέχει ο νέος προϋπολογισμός του 2014 αποτελούν ήδη νομοθετημένα αλλά μη εφαρμοσθέντα μέτρα, φτάνουν σε 3,7 δισ. ευρώ και αφορούν μειώσεις δαπανών ύψους 2,2 δισ. ευρώ και αύξηση των φορολογικών εσόδων κατά 1,5 δισ. ευρώ. Ωστόσο, λόγω της ύφεσης και της περαιτέρω συρρίκνωσης των εισοδημάτων, η απόδοση των μέτρων και ειδικά των εσόδων δεν είναι ανάλογη, αφού υπάρχουν απώλειες λόγω της μείωσης των εισοδημάτων.
Την αβεβαιότητα της είσπραξης των εσόδων το υπουργείο Οικονομικών επιχειρεί να την καλύψει με τις μειώσεις των δαπανών, που έχουν βέβαιο δημοσιονομικό αποτέλεσμα, αλλά συγκρατούν σε αρνητικό επίπεδο την κατανάλωση τόσο την ιδιωτική, αφού μειώνονται εισοδήματα και παροχές, όσο και τη δημόσια.
Εκτός των καταναλωτικών δαπανών, μειώνεται και το ύψος των δημοσίων επενδύσεων, τουλάχιστον κατά 150 εκατ. ευρώ, με το τελικό ύψος να αφήνεται για το οριστικό σχέδιο του προϋπολογισμού.
Πώς τα ελλείμματα βγάζουν πλεονάσματα!
Ο προϋπολογισμός Γενικής Κυβέρνησης ενσωματώνει τον Κρατικό Προϋπολογισμό (με το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων), αλλά περιλαμβάνει και τα οικονομικά αποτελέσματα (ταμειακό ισοζύγιο) των ασφαλιστικών ταμείων, των ΟΤΑ, των ΔΕΚΟ και του Πράσινου Ταμείου. Στο ερώτημα πώς προκύπτουν πλεονάσματα από τους συγκεκριμένους φορείς, η απάντηση βρίσκεται στα μεγέθη που λαμβάνονται υπόψη, καθώς όπως προκύπτει από το τεχνικό μνημόνιο κυβέρνησης - τρόικας:
1. Ταμεία: Θα πρέπει το 2013 να καταγράφουν πλεόνασμα ύψους 3,2 δισ. ευρώ. Η μεταβολή στα καθαρά χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία ενεργητικού ασφαλιστικών ταμείων ορίζεται σε συναλλακτική βάση ως η μεταβολή στα συνολικά στοιχεία του ενεργητικού μείον τις χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις των ασφαλιστικών ταμείων, προσαρμοσμένες για μεταβολές στην αποτίμηση από την Τράπεζα της Ελλάδος. Τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία του ενεργητικού περιλαμβάνουν:
-
Καταθέσεις των ασφαλιστικών ταμείων στην Τράπεζα της Ελλάδος, καταθέσεις των ασφαλιστικών ταμείων στα εγχώρια πιστωτικά ιδρύματα και άμεσες ή έμμεσες καταθέσεις μέσω του αμοιβαίου κεφαλαίου του ΙΚΑ.
-
Μετοχές εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών που έχουν στην κατοχή τους τα ταμεία κοινωνικής ασφάλισης είτε άμεσα είτε έμμεσα μέσω του αμοιβαίου κεφαλαίου του ΙΚΑ.
-
Αμεση ή έμμεση κατοχή μεριδίων αμοιβαίων κεφαλαίων εκδιδόμενων από ελληνικές εταιρείες διαχείρισης.
-
Συμμετοχές σε ομόλογα κεντρικής κυβέρνησης, συμπεριλαμβανομένων βραχυχρόνιων και μακροχρόνιων χρεογράφων που εκδόθηκαν στο εσωτερικό, μακροχρόνιων χρεογράφων που εκδόθηκαν στο εξωτερικό και διαχειρίζονται από την Τράπεζα της Ελλάδος και έμμεσες συμμετοχές μέσω του αμοιβαίου κεφαλαίου του ΙΚΑ.
-
Ομόλογα και άλλα περιουσιακά στοιχεία που εκδόθηκαν στο εξωτερικό.
-
Τα χρηματοοικονομικά στοιχεία του παθητικού περιλαμβάνουν τα βραχυχρόνια και μακροχρόνια δάνεια από εγχώρια χρηματοπιστωτικά ιδρύματα προς τα ταμεία κοινωνικής ασφάλισης, τα οποία έχουν αποτιμηθεί σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας νομισματικής στατιστικής.
2. ΟΤΑ: Στόχος είναι η επίτευξη πλεονάσματος το 2013 ύψους 540 εκατ. ευρώ. Η μεταβολή στα καθαρά χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού των ΟΤΑ ορίζεται σε συναλλακτική βάση ως η μεταβολή στα συνολικά χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία μείον τις χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις και συγκεκριμένα:
-
Τα στοιχεία ενεργητικού περιλαμβάνουν τις καταθέσεις των ΟΤΑ στην ΤτΕ και σε εγχώρια πιστωτικά ιδρύματα.
-
Οι χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις περιλαμβάνουν τα βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα δάνεια από το εγχώριο τραπεζικό σύστημα προς την Τοπική Αυτοδιοίκηση σε ονομαστική αξία, σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας νομισματικής στατιστικής.
3. Πράσινο Ταμείο: Στα στοιχεία του ενεργητικού εντάσσονται οι καταθέσεις στην ΤτΕ ή σε άλλες τράπεζες, οι μετοχές που έχει στην κατοχή του το Ταμείο και διαπραγματεύονται στο Χ.Α., τα μερίδια Αμοιβαίων Κεφαλαίων που έχουν εκδοθεί από ελληνικές εταιρείες διαχείρισης, συμμετοχές σε ομόλογα κεντρικής κυβέρνησης ή τίτλους που έχουν εκδοθεί στο εξωτερικό.
Στα στοιχεία του παθητικού περιλαμβάνονται τα βραχυχρόνια και μακροχρόνια δάνεια από εγχώρια χρηματοπιστωτικά ιδρύματα προς το Ταμείο.
Ποια κονδύλια αφορούν οι μειώσεις
Τα κονδύλια των δαπανών που μειώνονται, όπως έχουν προδιαγραφεί με το μεσοπρόθεσμο, είναι:
-
Η δαπάνη για συντάξεις μειώνεται κατά 423 εκατομμύρια ευρώ λόγω της αύξησης των ορίων συνταξιοδότησης κατά δύο χρόνια και τη μείωση κατά 162 εκατομμύρια ευρώ των συντάξεων των ένστολων λόγω του νέου μισθολογίου. Το δεύτερο μέτρο, για τις συντάξεις των ενστόλων, είναι αβέβαιο, εφόσον η κυβέρνηση βρει ισοδύναμο.
-
Οι δαπάνες για αποδοχές θα μειωθούν περαιτέρω κατά 260 εκατoμμύρια ευρώ λόγω της μείωσης των καταβαλλόμενων αμοιβών στους υπαλλήλους που θα τεθούν σε κινητικότητα ή της παύσης καταβολής σε όσους απολυθούν και της περικοπής των αποδοχών στους υπαλλήλους των ΟΤΑ.
-
Το κονδύλι για την υγειονομική περίθαλψη θα μειωθεί κατά 620 εκατομμύρια ευρώ λόγω της μείωσης κατά 411 εκατομμύρια ευρώ της φαρμακευτικής δαπάνης και των λειτουργικών εξόδων των νοσοκομείων. Επίσης, όφελος 95 εκατομμύρια ευρώ έχει υπολογιστεί από το εισιτήριο των ασθενών στα νοσοκομεία.
Επίσης, προβλέπεται η μείωση των αμυντικών δαπανών κατά 100 εκατομμύρια ευρώ, των επιχορηγήσεων των ΔΕΚΟ κατά 100 εκατομμύρια ευρώ, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης κατά 160 εκατομμύρια ευρώ και των ΑΕΙ και ΤΕΙ κατά 33 εκατομμύρια ευρώ.
ΠΑΝΟΣ ΚΑΚΟΥΡΗΣ - [email protected]
