Ο ξαφνικός άνεμος αισιοδοξίας που φύσηξε για την ενίσχυση της σταθερότητας στη Μεσόγειο, μέσω των μεγάλων ενεργειακών projects, διαμορφώνει νέες προοπτικές όσον αφορά στο ρόλο της Ελλάδας, σε μια εποχή εξαιρετικά δύσκολη για τη χώρα μας, στον οικονομικό τομέα και κατ' επέκταση στην κοινωνία.
Ωστόσο, ο συντονισμός της υπογραφής του μνημονίου με την Κύπρο και το Ισραήλ, των διαβεβαιώσεων Σαμαρά προς Ομπάμα ότι τα αποθέματα των υδρογονανθράκων στη γειτονιά μας είναι τεράστια, καθώς και των «μηνυμάτων» του Αμερικανού προέδρου, με αποδέκτη το Βερολίνο, κατά της πολιτικής σκληρής λιτότητας που προωθεί προς Νότο, αφήνουν να διαφανεί το άγχος των ΗΠΑ για μια πιθανά γενικευμένη πολυμέτωπη κρίση στην ευρύτερη περιοχή, που, αν τυχόν εντεινόταν, θα ήταν δύσκολο να ελέγξουν.
Απεξάρτηση της Ευρώπης
Η ενεργειακή απεξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία είναι για την Ουάσινγκτον αδήριτη ανάγκη, προκειμένου να υπάρξει ισορροπία δυνάμεων, σύμφωνα με την υπερατλαντική, πάντοτε, λογική, η παρουσία δε στα δρώμενα του Τελ Αβίβ συνιστά εγγύηση και ασφαλιστική κάλυψη, έναντι των κινδύνων αποσταθεροποίησης του λεγομένου μουσουλμανικού τόξου, με κύριους προβληματικούς πυρήνες, σήμερα, στην Αίγυπτο, τη Συρία και την Τουρκία.
Τα δεδομένα αυτά οδηγούν τους πιο ψύχραιμους αναλυτές στο να κρατούν, μάλλον, μικρότερο... καλάθι σε αυτήν τη φάση ως προς τα μεσοπρόθεσμα οικονομικά οφέλη του τριμερούς μνημονίου συνεργασίας.
Από εκεί και πέρα, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι βάσει των τελευταίων εξελίξεων και μόνον ως «τίτλος», η κοινή υποστήριξη στον EuroAsia Interconnector διαμορφώνει για τη χώρα μας ένα πρώτο δίχτυ προστασίας στο ζήτημα της ενεργειακής ασφάλειας.
Ειδικότερα, το εν λόγω έργο αφορά στην υποθαλάσσια ηλεκτρική διασύνδεση της Ελλάδας με την Κύπρο και το Ισραήλ, ισχύος 2.000 ΜW -το πρώτο μέρος του έργου υπολογίζεται ότι θα απαιτήσει χρόνο κατασκευής 36 μηνών.
ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ
Σε βάθος μέχρι τα 2.000 μέτρα
Συγκεκριμένα, προβλέπεται η πόντιση δύο υποθαλάσσιων καλωδίων σε βάθη μέχρι τα 2.000 μέτρα, που θα συνδέουν το δίκτυο παραγωγής ενέργειας του Ισραήλ με το δίκτυο της Κύπρου, της Κύπρου με το δίκτυο της ΔΕΗ Κρήτης και της Κρήτης με το δίκτυο της ΔΕΗ στην Πελοπόννησο.
Το project στο οποίο μετέχει και η ΔΕΗ, μαζί με την εταιρεία Quantum Energy (Νάσος Κτωρίδης) σε πρώτη φάση θα αποτελέσει το όχημα μέσω του οποίου θα αρθεί η ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου και της Κρήτης.
Το καλώδιο, βάρους 60 κιλών ανά μέτρο, θα τοποθετηθεί σε βάθος ενός μέτρου κάτω από τον πυθμένα της θάλασσας.
Το έργο, το οποίο αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2016, εντάχθηκε στα έργα Κοινού Ενδιαφέροντος της Ευρωπαϊκής Ενωσης, έπειτα από συντονισμένες ενέργειες Κύπρου και Ελλάδας. Το κόστος του αναμένεται να φτάσει στο 1,5 δισεκατομμύριο ευρώ.
Και η Κύπρος και το Ισραήλ θα εισφέρουν ενέργεια, που θα παράγεται με χαμηλό κόστος από φυσικό αέριο, ενώ η Ελλάδα θα αποτελέσει σταθμό μεταφοράς του ρεύματος στη νοτιοανατολική Ευρώπη.
Ολη η διασύνδεση θα έχει μήκος 1.000 χιλιόμετρα ή 540 ναυτικά μίλια και θα αποτελείται από τρεις επιμέρους διασυνδέσεις: Ισραήλ - Κύπρος 155 ναυτικών μιλίων, Κύπρος - Κρήτη 320 ναυτικών μιλίων και Κρήτη - Πελοπόννησος 65 ναυτικών μιλίων.
Δραματική μείωση του ενεργειακού κόστους
Αυτή τη στιγμή, οι ενεργειακές ανάγκες σε Κύπρο και Κρήτη καλύπτονται πρωτίστως από πετρελαϊκές μονάδες, γεγονός που συνεπάγεται αυξημένο κόστος -στις συναντήσεις της Λευκωσίας δόθηκε προτεραιότητα στην ηλεκτρική διασύνδεση, η οποία όταν κατασκευαστεί θα οδηγήσει σε δραματική μείωση του ενεργειακού κόστους στα δύο νησιά.
Η απόδοση του έργου εκτιμάται σε 17,5 δισ. ευρώ για το διάστημα διάρκειας ζωής του καλωδίου. Η απόσβεση της επένδυσης υπολογίζεται ότι θα γίνει σε 1.500 ημέρες από την ημέρα λειτουργίας του.
Το φυσικό αέριο, δε, το οποίο θα απορροφηθεί για την παραγωγή της εξαγώγιμης ηλεκτρικής ενέργειας από Ισραήλ και Κύπρο αποτελεί ένα μικρό μέρος των διαθέσιμων ποσοτήτων φυσικού αερίου από τα κοιτάσματα της περιοχής.
Είναι, ήδη, γνωστό ότι υπάρχουν αρκετές ευρωπαϊκές εταιρείες που έχουν επιδείξει ενδιαφέρον για μακροχρόνια αγορά της παραγόμενης ενέργειας από την Κύπρο και το Ισραήλ.
Κρίσιμο θέμα, πάντως, για την κυπριακή πλευρά, σήμερα, είναι η συμμετοχή του Ισραήλ στο τερματικό υγροποίησης LNG στο Βασιλικό.
Κυπριακή πρόσκληση στο Ισραήλ
Ο Κύπριος Πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης απηύθυνε ανοιχτή πρόσκληση να εξετάσει η ισραηλινή πλευρά σοβαρά το ενδεχόμενο να προχωρήσει στις εξαγωγές του δικού της αερίου από το τερματικό υγροποίησης που θα κατασκευαστεί στην περιοχή του Βασιλικού.
Για το θέμα δεν θα μπορούσε να υπάρξει κάποια ουσιαστική εξέλιξη με δεδομένο ότι στο Ισραήλ ακόμη υπάρχουν ανοικτές διαδικασίες που αφορούν στην έγκριση και στην επικύρωση της απόφασης για εξαγωγή του 40% του φυσικού αερίου της χώρας.
Ο Ισραηλινός υπουργός κ. Σαλόμ επαναβεβαίωσε τη δέσμευση της χώρας του στην οικονομική, γεωπολιτική και στρατηγική συμμαχία με την Κύπρο.
Σύμφωνα με το κοινό ανακοινωθέν, οι τρεις υπουργοί «δεσμεύονται να συνεχίσουν τη στενή τους συνεργασία στους τομείς της ενέργειας, ανανεώσιμης ενέργειας, παραγωγής ηλεκτρισμού και επεξεργασίας νερού και να ενθαρρύνουν την ανάπτυξη άλλων σχετικών βιομηχανιών, οι οποίες προωθούν την περιφερειακή συνεργασία μεταξύ των χωρών της ανατολικής Μεσογείου».
Κοινά έργα στον τομέα ενέργειας
Επίσης χαιρετίζουν «κοινά έργα στον ενεργειακό τομέα που θα ενισχύσουν την ασφάλεια της ενεργειακής παροχής, τη βιώσιμη ανάπτυξη και τη συνεργασία μεταξύ των χωρών της περιοχής».
Οι δηλώσεις των τριών υπουργών
Σε δηλώσεις του αμέσως μετά την υπογραφή του Μνημονίου Κατανόησης, ο υπουργός ΠΕΚΑ, Γιάννης Μανιάτης, έδωσε έμφαση στο γεγονός ένταξης του αγωγού Φυσικού Αερίου Κύπρος - Κρήτη - Ηπειρωτική Ελλάδα, καθώς και του ηλεκτρικού καλωδίου Ισραήλ - Κύπρος - Κρήτη - Ηπειρωτική Ελλάδα στα Ευρωπαϊκά Εργα Κοινού Ενδιαφέροντος.
«Η εξέλιξη αυτή», όπως είπε, «σημαίνει προτεραιότητα στην εκπόνηση των μελετών, μείωση έως 40% του χρόνου υλοποίησης και δυνατότητα χρηματοδότησης από διεθνείς τράπεζες.
Θεωρώ ότι η υπογραφή του Μνημονίου Κατανόησης αποτελεί ένα σταθμό στην τριμερή συνεργασία, που είμαι βέβαιος ότι θα ακολουθηθεί και από άλλες, αμοιβαία επωφελείς, συνεργασίες σε πολλούς τομείς της οικονομίας».
Με σωστή προετοιμασία
Δεν θα πρέπει, ωστόσο, να ξεχνάμε πως η πρώτη προσπάθεια να υπογραφεί ένα μνημόνιο συνεργασίας, στα ενεργειακά, το Μάρτιο του 2012, μεταξύ των τριών χωρών είχε πέσει στο κενό, λόγω λανθασμένων στόχων και προτεραιοτήτων.
Ο υφυπουργός ΠΕΚΑ, Μάκης Παπαγεωργίου, όμως, φρόντισε να προετοιμάσει το έδαφος, ούτως ώστε αυτή τη φορά να μην υπάρξουν αστοχίες. Ο ίδιος δήλωσε σχετικά ότι η υπογραφή του μνημονίου συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ αποτελεί μια ιδιαίτερα σημαντική εξέλιξη στον τομέα της ενέργειας για τη χώρα μας και η στρατηγική αυτή κίνηση είναι το αποτέλεσμα της μεγάλης προετοιμασίας που έγινε εδώ κι ένα χρόνο και επιστέγασμα της αγαστής συνεργασίας μεταξύ των τριών χωρών.
Στοιχεία τον Οκτώβριο από νέα γεώτρηση
Τονίζεται, αρμοδίως, πως η υπογραφή του μνημονίου συνδέεται πια με τις εν εξελίξει διεργασίες για τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων της Ανατολικής Μεσογείου, με το Ισραήλ να έχει ήδη βεβαιώσει τα τεράστια κοιτάσματα που διαθέτει και την Κύπρο να αναμένει τον Οκτώβριο τα αποτελέσματα της νέας επιβεβαιωτικής γεώτρησης της Noble Energy.
Τα νεότερα στοιχεία που έχουν προκύψει έχουν να κάνουν με την εξέλιξη που έχει σημειωθεί και στις ελληνικές έρευνες, καθώς ήδη έχει ολοκληρωθεί το επιτόπιο ερευνητικό έργο και αναμένονται τα αποτελέσματα από την επεξεργασία των σεισμικών δεδομένων που συνέλεξε η νορβηγική εταιρεία PGS.
Με ταχύ βήμα προχωρούν οι διαδικασίες για το διαδριατικό αγωγό TAP
Ισχυρές πιθανότητες για την ύπαρξη μεγάλων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, σε Ιόνιο και νότια της Κρήτης, αφήνουν οι έρευνες που πραγματοποίησε η νορβηγική εταιρεία PGS.
Πάνω σε αυτό το στοιχείο θεμελιώθηκε, μεταξύ άλλων, και η τοποθέτηση Σαμαρά στις ΗΠΑ, ότι τα αποθέματα υδρογονανθράκων Ισραήλ - Κύπρου ανέρχονται σε 4,5 τρισ. κυβικά μέτρα, ενώ τα ελληνικά εκτιμώνται σε 4,7 τρισ. κυβικά μέτρα.
Ο ίδιος υπογράμμισε και ότι το σύνολο του εν λόγω δυναμικού που κρύβεται στην ανατολική Μεσόγειο μπορεί να καλύψει το 50% των ενεργειακών αναγκών της Ευρώπης για τα επόμενα 30 χρόνια, προσθέτοντας με νόημα ότι ο TAP από μόνος του μπορεί να καλύψει το 1,5-3% της ευρωπαϊκής ζήτησης φυσικού αερίου.
Ενδυνάμωση της ελληνικής θέσης
Υπ' αυτή την έννοια, το τριμερές μνημόνιο συνεργασίας ενδυναμώνει έτι περαιτέρω την ελληνική θέση, με δεδομένο και ότι από τη χώρα μας θα διέλθει σημαντικό τμήμα του διαδριατικού αγωγού, ο οποίος θα μεταφέρει αέριο από το Αζερμπαϊτζάν στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας.
«Το νερό ή μάλλον το... φυσικό αέριο μπήκε στο αυλάκι», τόνιζε χαρακτηριστικά ενεργειακός αναλυτής, σημειώνοντας ότι διαδικαστικά όλα βαίνουν καλώς. Υπενθυμίζεται ότι ο TAP υπέβαλε, προ ημερών, την ολοκληρωμένη Μελέτη Περιβαλλοντικών και Κοινωνικών Επιπτώσεων (ΜΠΚΕ) στο υπουργείο Ενέργειας, Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής.
Σκοπός της ΜΠΚΕ είναι η αξιολόγηση και η βελτιστοποίηση των πιθανών περιβαλλοντικών και κοινωνικών επιπτώσεων, καθώς και επιπτώσεων στην πολιτιστική κληρονομιά, και επιπρόσθετα η καθοδήγηση της υλοποίησης των μέτρων αντιμετώπισης για την αποφυγή ή την ελαχιστοποίηση των αρνητικών και την ενίσχυση των θετικών επιπτώσεων.
Περιλαμβάνει μια λεπτομερή ανάλυση της προτεινόμενης όδευσης του αγωγού στην Ελλάδα, των μόνιμων και προσωρινών υποδομών που απαιτούνται κατά τη φάση της κατασκευής, όπως δρόμοι πρόσβασης και εργοτάξια, καθώς και των λειτουργικών εγκαταστάσεων που θα υπάρξουν όταν τελειώσει η κατασκευή.
Η ΜΠΚΕ εκπονήθηκε από κοινού από Ελληνες και ξένους ειδικούς σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία και τις διεθνείς βέλτιστες πρακτικές, όπως προβλέπεται από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (ΕΤΑΑ).
Τα πρότυπα αυτά έχουν υιοθετηθεί εθελοντικά από τον TAP, με σκοπό τη βελτιστοποίηση των πιθανών επιπτώσεων του έργου
«Αποκορύφωμα εντατικής εργασίας»
Ο Rikard Scoufias, διευθυντής του TAP για την Ελλάδα, δήλωσε πολύ ευχαριστημένος, υπογραμμίζοντας ότι η υποβολή της μελέτης αποτελεί το αποκορύφωμα ετών εντατικής εργασίας από Ελληνες και διεθνείς ειδικούς, σε στενή συνεργασία με τις αρμόδιες Αρχές, καθώς και τις κοινότητες κατά μήκος της όδευσης του TAP στην Ελλάδα.
Οι συναντήσεις δημόσιας διαβούλευσης της ΜΠΚΕ θα διεξαχθούν από μια κοινή ομάδα αναδόχων μελετητών του TAP (E.ON New Build and Technology), τοπικών υπεργολάβων μελετητών (Ασπροφός, Exergia) και εκπροσώπων του TAP τις προσεχείς εβδομάδες.
Οι συναντήσεις με τις τοπικές κοινότητες θα λάβουν χώρα μεταξύ 16 Σεπτεμβρίου και 18 Οκτωβρίου. Δημόσια ανακοίνωση με την ημερομηνία και τον τόπο των συναντήσεων θα δημοσιευθεί σε εθνικά και τοπικά μέσα ενημέρωσης.
«Προϋπόθεση» για το αέριο η λύση στο Κυπριακό
Ανευ λύσης του Κυπριακού δεν θα είναι δυνατή η εξαγωγή του φυσικού αερίου του νησιού, ανέφερε στη χθεσινή έντυπη έκδοσή της η γερμανική εφημερίδα «Frankfurter Allgemeine Zeitung».
Σύμφωνα με κυπριακό μέσο ενημέρωσης, που ανέδειξε το εν λόγω θέμα, η γερμανική εφημερίδα δημοσιεύει άρθρο του Michael Martens αναφορικά με την πρόθεση της κυπριακής κυβέρνησης για δημιουργία σταθμού υγροποίησης με σκοπό την εξαγωγή φυσικού αερίου.
Στο άρθρο γίνεται εκτενής αναφορά στον Πρόεδρο Αναστασιάδη και τις προεκλογικές του δηλώσεις περί μη υποχρεωτικής εισφοράς των καταθέσεων, γεγονός για το οποίο καθησύχαζε τους συμπολίτες του και στην εναρκτήρια ομιλία του ως Πρόεδρος.
«Ομως τα πράγματα ήρθαν αλλιώς. Αλλά ο Αναστασιάδης έχει ακλόνητη αιτιολογία για την υπό τις περιστάσεις βεβιασμένη αθέτηση λόγου: ''Προτίμησα να φανώ αναξιόπιστος, αντί αξιόπιστος και ηρωικός και (προ της συνάντησης του Eurogroup, όπου αποφασίστηκε η υποχρεωτική εισφορά) να επιστρέψω στην πατρίδα μου, όπου όλοι θα έκλαιγαν επί ερειπίων''», αναφέρει ο δημοσιογράφος και συνεχίζει με τις δηλώσεις του Προέδρου ότι ένα από τα σημαντικότερα βήματα επανεκκίνησης της στάσιμης οικονομίας είναι η εκμετάλλευση των αποθεμάτων αερίου που βρέθηκαν στις ακτές της Κύπρου, καθώς και ότι «μέσω στενής συνεργασίας με το Ισραήλ (...), η Κύπρος θα μπορούσε να γίνει κόμβος του ενεργειακού εφοδιασμού της Ευρώπης, αναφέρει ο Martens.
Ο κ. Martens, αναφέροντας το χρονικό που οδήγησε στο Μνημόνιο Συναντίληψης που υπογράφηκε μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και του αμερικανο-ισραηλινού κονσόρτσιουμ για την κατασκευή τερματικού σταθμού υγροποίησης φυσικού αερίου στη Λεμεσό, σχολιάζει ότι «η Κύπρος δεν μπορεί να εξάγει το φυσικό αέριό της, ενόσω δεν έχει συμφωνία με την Τουρκία στη διαμάχη της για τη διαίρεση του νησιού».
ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΝΟΥΠΑΚΗΣ - [email protected]
