Τα μέτρα του τρίτου μνημονίου που θα κλείσουν το χρηματοδοτικό κενό ύψους 10,9 δισ. ευρώ για το 2014-2015 και θα εξασφαλίσουν τη μείωση του δημόσιου χρέους στο 110% του ΑΕΠ έως το 2024 θα είναι η βάση της συζήτησης με την τρόικα στα τέλη Σεπτεμβρίου.
Μετά την άτυπη «εκεχειρία» που έχει κηρύξει τόσο η Ε.Ε. όσο το ΔΝΤ εν όψει των γερμανικών εκλογών, τον επόμενο μήνα θα αρχίσει η τρίτη συνολική αναθεώρηση του προγράμματος.
Σε πρώτη φάση θα επανεξεταστούν τα μέτρα ύψους 1,9 δισ. ευρώ που συμφωνήθηκαν τον Ιούνιο προκειμένου να κλείσει -οριστικά- η δημοσιονομική τρύπα για το 2013-2014 από την υστέρηση των εσόδων των ασφαλιστικών Ταμείων, των χρεών του ΕΟΠΥΥ και τη μη εφαρμογή του ενιαίου μισθολογίου στους στρατιωτικούς.
Οι λύσεις που δόθηκαν τον Ιούνιο είναι πρόσκαιρες, αφού αμφισβητούνται ως προς την αποτελεσματικότητάς τους τόσο από την Ε.Ε. όσο και από το ΔΝΤ.
Το φορολογικό
Μαζί θα εξεταστεί -ξανά- και η πορεία αναμόρφωσης του φορολογικού συστήματος, η οποία δεν θεωρείται ικανοποιητική, αφού βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη και δεν έχει παρουσιάσει θεματικά αποτελέσματα στο μέτωπο της φοροδιαφυγής.
Χαρακτηριστικό είναι ότι είναι όλοι οι τριμηνιαίοι στόχοι του μνημονίου για την είσπραξη ληξιπρόθεσμων λογαριασμών προηγούμενων ετών τους ελέγχους σε άτομα υψηλού πλούτου και ομάδες ύποπτες για φοροδιαφυγή παρουσιάζουν σημαντικές αποκλίσεις.
Στις εν εξελίξει αλλαγές υπάρχουν σοβαρές ενστάσεις εάν είναι δυνατόν το Δημόσιο να εισπράξει μέχρι και το τέλος του χρόνου τα προβλεπόμενα έσοδα (περίπου 28 δισ. ευρώ) και αν θα μπορέσει να εφαρμόσει από το 2014 το νέο φόρο ακινήτων, ο οποίος αναμένεται να φέρει έσοδα ύψους 3 δισ. ευρώ.
Στις δαπάνες, εκτιμούν ότι η καθυστέρηση στην απόδοση των οφειλών αλλά και των παρακρατούμενων φόρων αλλοιώνει την εικόνα της πορείας των δαπανών σε επίπεδο Γενικής Κυβέρνησης και στερεί πολύτιμη ρευστότητα από την αγορά.
Ενα άλλο βασικό σημείο ενστάσεων των άτυπων προβλέψεων της τρόικας με το υπουργείο Οικονομικών είναι οι βασικές παραδοχές του προγράμματος για το ρυθμό ανάπτυξης, οι οποίες έχουν αλλάξει σε σχέση με το Μάρτιο.
Περισσότερο το ΔΝΤ και λιγότερο η Ε.Ε. σε κατ' ιδίαν συζητήσεις με Ελληνες αξιωματούχους έχουν εκφράσει αμφιβολίες για την επάνοδο στην ανάπτυξη το 2014. Θεωρούν πλέον ότι η Ελλάδα με βάση και την κακή πορεία της Ευρωζώνης θα έχει μηδενική, αν όχι αρνητική, ανάπτυξη και για τον επόμενο χρόνο.
Με αυτό το δεδομένο το ΔΝΤ προχωρά ένα βήμα παραπάνω στην πρόσφατη έκθεσή του, τονίζοντας ότι ακόμη και το μηδενικό πρωτογενές έλλειμμα για το 2013 θα είναι «εξαιρετικά εντυπωσιακό».
Τους προβληματισμούς αυτούς μοιράστηκε σε συνάντηση που είχε μέσα στην εβδομάδα το μόνιμο στέλεχος του ΔΝΤ στην Ελλάδα, Μπομπ Τράα, με κορυφαία στελέχη του οικονομικού επιτελείου.
Η συνάντηση έγινε την Τετάρτη με την ευκαιρία της δημοσίευσης της έκθεσης του Ταμείου για την 4η Αξιολόγηση του δευτέρου ελληνικού μνημονίου. Το στέλεχος του διεθνούς οργανισμού προειδοποίησε ότι «αν υπάρξει χαλάρωση, ειδικά στο σκέλος των εσόδων, για τους περίπου δύο μήνες που απομένουν μέχρι και την αξιολόγηση, τότε τα μεγέθη τα οποία θα συζητηθούν θα είναι σημαντικά διαφοροποιημένα απ’ ό,τι τα σημερινά».
Ενα ακανθώδες θέμα το οποίο θα στρέψει όλους εναντίον όλων θα είναι το θέμα των μέτρων για τη μείωση του χρέους. Το ΔΝΤ ζητάει άμεσες παρεμβάσεις της τάξης των 7,6 δισ. ευρώ (4% του ΑΕΠ) και στη συνέχεια πιο μακροπρόθεσμα, ώστε να επιτευχθεί η μονιμότερη βιωσιμότητα του χρέους.
Από την άλλη, η Ε.Ε. αποφεύγει να ανοίξει το θέμα, παραπέμποντας την όποια συζήτηση για παρεμβάσεις στο δημόσιο χρέος για το πρώτο τετράμηνο του 2014. Τότε αναμένεται να υπάρχουν διαθέσιμα τα στοιχεία για το κλείσιμο του φετινού προϋπολογισμού και για την ύπαρξη -ή μη- πρωτογενούς πλεονάσματος.
Οι ιδιωτικοποιήσεις
Σε πρώτη φάση, μέσω επιστολών, Ε.Ε. και ΔΝΤ θέτουν το θέμα της επιτάχυνσης του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων, το οποίο δημιουργεί ένα χρηματοδοτικό κενό 1 δισ. ευρώ για το 2013, που είναι εξαιρετικά δύσκολο να κλείσει.
Μπορεί στην τελευταία αξιολόγηση το θέμα να μην εξετάστηκε διεξοδικά, αλλά για το Σεπτέμβριο τα πράγματα αλλάζουν.
Οι εκπρόσωποι των δανειστών μας συνεχίζουν να επιμένουν ότι το πρόγραμμα πάσχει από πολλές πολιτικές παρεμβάσεις, με αποτέλεσμα να μεταφέρεται σε μεγάλο μέρος του από χρόνο σε χρόνο.
Στην κατεύθυνση αυτή έχουν ζητήσει ήδη την επανεξέταση του τρόπου διοίκησης του ΤΑΙΠΕΔ, αλλά και των διαδοχικών εγκρίσεων που θα πρέπει να έχουν οι αποκρατικοποιήσεις κατά την εκκίνηση και την ολοκλήρωσή τους.
Ερχονται σημαντικές μεταβολές στην αγορά εργασίας
Στην αγορά εργασίας στόχος είναι να περιοριστούν οι φραγμοί που υπάρχουν ακόμη στη μερική απασχόληση, ώστε να υπάρξει μεγαλύτερη κινητικότητα εργαζομένων.
Στην πλήρη απασχόληση προτείνεται να ληφθούν μέτρα ώστε να μπορούν επιχειρήσεις οι οποίες βρίσκονται σε αναδιάρθρωση να προχωρούν σε μαζικές απολύσεις.
Επίσης στις απαιτήσεις της τρόικας βρίσκεται και ένα νέο πλαίσιο το οποίο θα κάνει πιο ελαστικές τις επιχειρησιακές και ατομικές συμβάσεις. Στο Δημόσιο, εκτός από την αυστηρή κριτική για το πρόγραμμα της κινητικότητας και των απολύσεων η τρόικα, δείχνει ξανά να δυσπιστεί. Τονίζει ότι θα μπλοκάρει την αναπλήρωση θέσεων ατόμων που αποχωρούν με νέους υψηλών προσόντων εργαζομένους αν καθυστερούν οι απολύσεις που έχουν συμφωνηθεί.
Ξεκαθαρίζει επίσης ότι η υλοποίηση του προγράμματος θα βρίσκεται σε συνεχή παρακολούθηση μέχρι και την ολοκλήρωσή του. Δηλαδή τη δημιουργία ενός Δημοσίου που θα μπορεί να λειτουργεί με ένα συνολικό οργανόγραμμα 450.000 υπαλλήλων.
«Κόκκινα δάνεια»
Ενα ακόμη καυτό θέμα της ατζέντας του Σεπτεμβρίου θα είναι και το επόμενο βήμα της αναδιάρθρωσης των ελληνικών τραπεζών ειδικά στο θέμα των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Η τρόικα πιέζει στη δημιουργία ενός ενιαίου φορέα για όλες τις τράπεζες, ο οποίος θα αναλάβει και την εκκαθάριση του συνόλου των «κόκκινων» δανείων.
Σε ό,τι αφορά την έκταση εφαρμογής του συγκεκριμένου μέτρου το ΔΝΤ αναφέρει ότι με βάση την τελευταία έρευνα οι ελληνικές τράπεζες έχουν καθυστερούμενες υποθήκες συνολικού ύψους 8 δισ. ευρώ η εκκαθάριση των οποίων καθυστερεί για χρόνια.
Αν υπολογίσει κανείς ότι το μέσο στεγαστικό δάνειο υπολογίζεται περίπου στα 150.000 ευρώ τότε το «ξεπάγωμα» των πλειστηριασμών που έχει ξεσηκώσει σάλο αντιδράσεων αφορά περίπου 55.000 κατοικίες, οι οποίες θα βγουν στο «σφυρί» από το 2014.
Νέες αλλαγές στο ασφαλιστικό
Στα διαρθρωτικά, οι εκπρόσωποι των δανειστών προαναγγέλλουν διαπραγματεύσεις που θα περιλαμβάνουν νέες αλλαγές στο ασφαλιστικό, στο Δημόσιο και στις Τράπεζες. «Δούρειος ίππος» για νέες αλλαγές στο ασφαλιστικό θα είναι η εμμονή Ε.Ε. και ΔΝΤ για μείωση των εργοδοτικών εισφορών, ώστε να διευκολυνθεί η πρόσληψη νέων ατόμων στον ιδιωτικό φορέα.
Ως πρώτο βήμα στην κατεύθυνση αυτή προτείνουν νέες αναλογιστικές μελέτες για όλα τα Ταμεία. Με δεδομένο ότι τα ασφαλιστικά ταμεία αναμένεται να έχουν απόκλιση στο έλλειμμά τους κατά περίπου 2 δισ. ευρώ το 2013 είναι φυσικό οι μελέτες να δείξουν ότι υπό τις παρούσες συνθήκες η μείωση εισφορών δεν είναι δυνατή. Εκτός κι αν αλλάξει ριζικά το σύστημα καταβολής των εισφορών.
Αν δηλαδή οι εισφορές γίνονται από κάποιο ύψος αμοιβής και πάνω. Οσοι είναι κάτω από το επίπεδο αυτό (συνήθως οι νεοεισερχόμενοι στην αγορά εργασίας) απλώς δεν θα έχουν εργοδοτικές εισφορές και άρα η μείωση των εισφορών για τον εργοδότη θα γίνει αυτόματα.
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έχει ταχθεί υπέρ της ταχύτερης μείωσης των εργοδοτικών εισφορών κατά 5%, που περιλαμβάνεται ως μέτρο στο πρόγραμμα και η οποία -όπως σημειώνεται- θα είχε μεγαλύτερα αποτελέσματα στην αύξηση της απασχόλησης.
ΤΑΣΟΣ ΔΑΣΟΠΟΥΛΟΣ - [email protected]
