Την έναρξη επιβολής μέτρων για το κλείσιμο του δημοσιονομικού κενού της διετίας 2015 - 2016 σηματοδοτεί η έκθεση της Κομισιόν, καθώς προαναγγέλλει την επιμήκυνση εφαρμογής της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης, κατά έναν ακόμη χρόνο, μέχρι το 2016, ενώ σκιαγραφεί και άλλα μέτρα που έπονται.
Πρόκειται για το πρώτο από τα μέτρα που θα περιέχει το πακέτο των δημοσιονομικών παρεμβάσεων για να καλυφθεί η «μαύρη τρύπα» στον προϋπολογισμό της διετίας 2015-16, που υπολογίζεται σε 4 δισ. ευρώ, αλλά το μέγεθός της θα επαναπροσδιοριστεί ακριβέστερα κατά τον επικείμενο έλεγχο της τρόικας τον προσεχή Σεπτέμβριο.
Ανησυχητική είναι η διαπίστωση «αβεβαιοτήτων» και για τη διετία 2013-14, που εφόσον παραμείνουν μέχρι τον έλεγχο του φθινοπώρου, η κυβέρνηση θα έρθει στη δύσκολη θέση να λάβει και νέα άμεσα μέτρα.
«Οι δημοσιονομικές προοπτικές για το 2013-14 εξακολουθούν να υπόκεινται σε υψηλή αβεβαιότητα», αναφέρει χαρακτηριστικά, φοβούμενη υστερήσεις εσόδων, αλλά και πιέσεις από τις δαπάνες Υγείας. Υπογραμμίζει παράλληλα με σαφήνεια πως εάν δεν επιτευχθούν οι στόχοι των εσόδων, θα ληφθούν εναλλακτικά νέα μέτρα.
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ\
Ακόμη τονίζει την αμφιβολία της για την πολιτική βούληση της κυβέρνησης σχετικά με την αναδιάρθρωση του φοροεισπρακτικού μηχανισμού και προειδοποιεί πως «η αποτυχία (της κυβέρνησης) να επιτύχει τους στόχους που έχουν τεθεί στα έσοδα, θα συνεπάγεται την ανάγκη να αναζητήσουν εναλλακτικά μέτρα για να κλείσει το κενό που θα δημιουργηθεί».
Ψέγει την κυβέρνηση για την καθυστέρηση αποπληρωμής των ληξιπρόθεσμων χρεών προς τους ιδιώτες και τις ...αργές επιστροφές φόρων, επαναβεβαιώνει τους αριθμούς της διαθεσιμότητας και απολύσεων από το δημόσιο τομέα και συστήνει επιτάχυνση αποκρατικοποιήσεων, ολοκλήρωση της απελευθέρωσης των κλειστών επαγγελμάτων και βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος.
Έναρξη μέτρων
Το νέο μνημόνιο αποκαλύπτει την επέκταση της εφαρμογής της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης μέχρι και το έτος 2016, αντί του 2015 που έληγε.
Η ειδική εισφορά αλληλεγγύης επιβάλλεται με το υφιστάμενο καθεστώς από το 2011 στο άθροισμα των εισοδημάτων από μισθούς ή συντάξεις, ενοίκια, τόκους, μερίσματα, με συντελεστές 1%-4%, σε εισοδήματα άνω των 12.000 ευρώ.
Στους μισθωτούς και συνταξιούχους παρακρατείται στην πηγή, αλλά εάν έχουν κι άλλα εισοδήματα (π.χ. τόκους), τότε επαναϋπολογίζεται κατά την εκκαθάριση και ο υπόχρεος πληρώνει με το εκκαθαριστικό σημείωμα τη διαφορά.
Κανονικά, με βάση την ισχύουσα νομοθεσία λήγει το 2015, που υποτίθεται πως θα ήταν το τελευταίο έτος επιβολής της. Ομως η έκθεση της Κομισιόν αποκαλύπτει συμφωνία με το υπουργείο Οικονομικών για την επέκταση της εφαρμογής της επιπλέον για ένα έτος, προκειμένου να καλυφθεί το δημοσιονομικό κενό που προβλέπεται για τη συγκεκριμένη διετία.
Παρά τις διαβεβαιώσεις πως δεν θα υπάρξουν άλλα μέτρα, η χρονική επέκταση ενός μέτρου που λήγει δεν παύει να είναι νέο μέτρο. Το ανησυχητικό είναι πως δεν θα είναι το μοναδικό, αφού θα πλαισιωθεί και με άλλα που σκιαγραφεί η έκθεση της Κομισιόν και συγκεκριμένα:
-
Η κατάργηση των φόρων και τελών υπέρ τρίτων.
-
Η περαιτέρω κατάργηση των φοροαπαλλαγών και των εκπτώσεων φόρου που έχουν απομείνει.
-
Η αύξηση των εσόδων μέσα από τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης.
-
Η χρονική επέκταση μέτρων που έχουν λήξει (μεταξύ των άλλων πρόκειται για την εισφορά αλληλεγγύης).
-
Οι στοχευμένες περικοπές τρεχουσών κρατικών δαπανών.
-
Η αναδιάρθρωση (με στόχο το «κούρεμα») του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων.
Αξιοσημείωτο είναι πως το δημοσιονομικό κενό υπολογίζεται από την Κομισιόν σε 1,75% το 2015 και σε πάνω από 2% του ΑΕΠ το 2016.
Οι αβεβαιότητες
«Οι δημοσιονομικές προοπτικές για το 2013-14 εξακολουθούν να υπόκεινται σε υψηλή αβεβαιότητα», υπογραμμίζεται στην έκθεση της Κομισιόν, η οποία δείχνει να ανησυχεί για τη μετάθεση στους τελευταίους μήνες του έτους της είσπραξης φόρων εισοδήματος ακινήτων, αυτοκινήτων, ενώ οι δαπάνες Υγείας απειλούν τους στόχους για τα πρωτογενή πλεονάσματα.
Σε ό,τι αφορά τους κινδύνους για τον προϋπολογισμό του 2013, η έκθεση παρατηρεί πως:
* Εχουν μετατεθεί οι προθεσμίες για τις εισπράξεις φόρων εισοδήματος και ακινήτων.
* Επιπλέον κίνδυνοι προέρχονται από τον κοινωνικό προϋπολογισμό, λόγω της μείωσης των εισπράξεων των ασφαλιστικών ταμείων.
* Υπερβάσεις δαπανών στον
ΕΟΠΥΥ, οι οποίες θα αντιμετωπιστούν με μέτρα που έλαβε το υπ. Υγείας, αλλά εάν αποτύχουν η κυβέρνηση υποχρεώνεται να λάβει έκτακτα μέτρα.
Φόροι ακινήτων
Για το 2014 σημειώνει πως «το νέο πλαίσιο του φόρου μεταβίβασης ακινήτων, που θα τεθεί σε ισχύ το 2014, και η ικανότητα της διοίκησης να συλλέξει τα έσοδα αποτελούν βασικούς παράγοντες αβεβαιότητας για τα αποτελέσματα της οικονομικής χρήσης του 2014».
Η κυβέρνηση προτίθεται να μειώσει τη φορολογία μεταβίβασης ακινήτων, όπως έχει δηλώσει ο
ΥΠΟΙΚ, Γιάννης Στουρνάρας, αλλά η τρόικα ανησυχεί για τις ενδεχόμενες απώλειες εσόδων.
Οπως αναφέρει, οι όποιες απώλειες θα πρέπει να καλυφθούν από το ενιαίο τέλος ακινήτων, για το οποίο σημειώνει πως η κυβέρνηση θέλει να το αποσυνδέσει από τη
ΔΕΗ, αλλά η Κομισιόν φοβάται πως οι ΔΟΥ δεν θα καταφέρουν να το εισπράττουν και θα προκύψει κενό.
Στο πλαίσιο αυτό δεσμεύει την κυβέρνηση πως ο νέος φόρος θα πρέπει να αποδίδει 2,7 δισ. ευρώ καθαρά έσοδα ή 2,9 δισ. ευρώ, αν μειωθεί ο φόρος μεταβίβασης, αλλά εάν υπάρξουν αποκλίσεις θα τις καλύψει με άλλα μέτρα. Ακόμη, σε ό,τι αφορά στη φορολογία (όπως έχει αποκαλύψει η «Ν» από τις 13 Ιουλίου), προβλέπεται η αναβολή για δυόμισι χρόνια της αναπροσαρμογής των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων.
Ληξιπρόθεσμα - επιστροφές
Καθυστερήσεις τόσο στην αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων οφειλών όσο και στις επιστροφές φόρων διαπιστώνει στην έκθεσή της η τρόικα, τονίζοντας ότι θα πρέπει να αντιμετωπιστούν το ταχύτερο τα προβλήματα που καθυστερούν τις πληρωμές.
Η έκθεση αναγνωρίζει μεν την προσπάθεια για επιτάχυνση εξόφλησης των οφειλών προς τους ιδιώτες από την αρχή του χρόνου. Τονίζει όμως ότι η αποπληρωμή των συνολικά 8 δισ. ευρώ που έχει δεσμευτεί η κυβέρνηση να αποπληρώσει εξελίσσεται με ρυθμό πολύ χαμηλότερο από το προγραμματισμένο.
Συγκεκριμένα, επισημαίνεται ότι μέχρι και το τέλος Μαΐου είχαν αποπληρωμή στους ιδιώτες μόνο 2,9 δισ. ευρώ αντί του στόχου για αποπληρωμή 4,3 δισ. ευρώ.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα αντιμετωπίζει ο τομέας της Υγείας, με σημείο αναφοράς τον ΕΟΠΠΥ και τα δημόσια νοσοκομεία. Ιδια κατάσταση διαπιστώνεται και στις επιστροφές φόρου οι οποίες, όπως επισημαίνεται, βελτιώνουν -εικονικά- την επίδοση των εσόδων, αλλά αφαιρούν απολύτως απαραίτητη ρευστότητα από την ιδιωτική οικονομία σε μια πολύ κρίσιμη περίοδο.
Δημόσιος τομέας
Κινητικότητα για 25.000 υπαλλήλους του δημόσιου τομέα μέχρι το τέλος του χρόνου, απολύσεις αλλά και αυστηρό έλεγχο στις προσλήψεις που θα γίνουν, προκειμένου να πληρωθούν κενές οργανικές θέσεις με άτομα υψηλών τυπικών προσόντων, ζητά με τη χθεσινή της έκθεση η τρόικα.
Μάλιστα, τονίζει ότι θα πρέπει να καθορίζονται με σαφή τρόπο οι αρμοδιότητες ακόμη και των πολιτικά διορισμένων προσώπων (δηλαδή, των μετακλητών υπαλλήλων σε πολιτικά γραφεία) ώστε να πληρώνουν τις θέσεις άτομα με τα ανάλογα τυπικά προσόντα.
Σε ό,τι αφορά το δημόσιο τομέα, η έκθεση προβλέπει:
- Μέχρι το Σεπτέμβριο θα τεθούν σε κινητικότητα τουλάχιστον 12.500 υπάλληλοι του Δημοσίου και επιπλέον άλλοι 12.500 μέχρι το Δεκέμβριο του 2013.
- Το μεγαλύτερο ποσοστό από όσους τεθούν σε κινητικότητα, θα απολυθεί. Σε προσχέδιο της χθεσινής έκθεσης γινόταν λόγος για τουλάχιστον 12.000 απολύσεις μέχρι και το τέλος του 2014.
- Η τρόικα επιβάλλει τη μηνιαία παρακολούθηση της κινητικότητας και των απολύσεων, ζητώντας αναλυτικά στοιχεία από τα υπουργεία.
- Τον προσεχή Σεπτέμβριο θα καθοριστούν και τριμηνιαίοι στόχοι για το πρόγραμμα κινητικότητας του έτους 2014.
- Επαναλαμβάνεται η δέσμευση για την απόλυση 4.000 υπαλλήλων εντός του 2013 και 11.000 υπαλλήλων το 2014.
- Καθιερώνονται συστήματα αξιολόγησης τόσο για τους υπαλλήλους που θα τεθούν σε κινητικότητα όσο και του συνόλου των δημοσίων υπαλλήλων.
- Οι προσλήψεις νέων υπαλλήλων στις θέσεις των αποχωρούντων αφορά μόνο σε όσους απολύονται ως επίορκοι (εκτιμώνται σε λιγότερους από 100 άτομα) και όχι στο σύνολο των υπαλλήλων.
Για τις θέσεις των υπαλλήλων που απολύονται για άλλους λόγους, θα συνεχίσει να ισχύει ο γενικός κανόνας 1 προς 5.
Επιχειρησιακό περιβάλλον
Νέο κώδικα για τις νομικές δραστηριότητες που θα απελευθερώνει πλήρως τις αμοιβές, αλλά και ταχύτερη απελευθέρωση των υπόλοιπων κλειστών επαγγελμάτων ζητά στην έκθεσή της η τρόικα, προκειμένου να ενισχυθεί η απασχόληση και να αποκλιμακωθούν οι τιμές προϊόντων και υπηρεσιών.
Η έκθεση της Commission σημειώνει την υποχρέωση της κυβέρνησης για ψήφιση νέου νομοθετικού πλαισίου για την άσκηση των νομικών επαγγελμάτων.
Επίσης, θυμίζει την υποχρέωση για άρση όλων των περιορισμών που συνεχίζουν να υφίστανται για μηχανικούς, αρχιτέκτονες, γεωλόγους και γεωτεχνικούς μέχρι και το τέλος του χρόνου.
Στον τομέα των αδειοδοτήσεων, τονίζει ότι μέχρι και το τέλος του χρόνου θα πρέπει να έχουν απλουστευθεί οι διαδικασίες έναρξης για τα τεχνικά επαγγέλματα, περιλαμβανομένων των ηλεκτρολόγων, ψυκτικών και χειριστών μηχανημάτων σε οικοδομές.
Εγκριση της δόσης από το ΔΝΤ
Την εκταμίευση της δόσης του 1,72 δισ. ευρώ προς την Ελλάδα ενέκρινε το δ.σ. του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) κατά τη χθεσινή συνεδρίασή του στην Ουάσιγκτον.
Σύμφωνα με ανακοίνωση του
ΔΝΤ, το δ.σ. του ταμείου ολοκλήρωσε χθες την τέταρτη αξιολόγηση των επιδόσεων της Ελλάδας, στο πλαίσιο του προγράμματος διάσωσης της χώρας.
Τα μέλη του ΔΝΤ ενημερώθηκαν προηγουμένως από τον επικεφαλής της αποστολής του ταμείου στην Ελλάδα, Πολ Τόμσεν, και η εκταμίευση της δόσης θα γίνει αύριο, Τετάρτη.
Ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες, μερικοί αντιπρόσωποι χωρών άσκησαν κριτική στην αποστολή του ταμείου στην Ελλάδα, ενώ ισχυρίστηκαν, όπως ο αντιπρόσωπος της Βραζιλίας, ότι το ελληνικό πρόγραμμα παρουσιάζει προβλήματα.
Στην έκθεσή του, ο κ. Τόμσεν αναφέρει, μεταξύ άλλων, ότι η Ελλάδα κατάφερε να σημειώσει πρόοδο ως προς την ολοκλήρωση της δημοσιονομικής της προσαρμογής και βρίσκεται σε καλό δρόμο για την επίτευξη των δημοσιονομικών της στόχων, αλλά υπογραμμίζει ότι ακόμη απομένουν να γίνουν αρκετά.
Η επιστροφή στην ανάπτυξη, όπως τονίζεται, αναμένεται το 2014, επαναλαμβάνοντας ωστόσο ότι θα πρέπει να συνεχιστούν οι μεταρρυθμιστικές προσπάθειες για την αποκατάσταση της ανταγωνιστικότητας.
Αναμένονται επιπλέον έσοδα 1 δισ. ευρώ από τις αποκρατικοποιήσεις το 2014
Επιπλέον έσοδα ύψους 1 δισ. ευρώ από αποκρατικοποιήσεις αναμένει η τρόικα για το 2014, σύμφωνα με τη χθεσινή έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τονίζοντας σε πολλά σημεία την καθυστέρηση υλοποίησης του προγράμματος.
Στις αρχές του χρόνου ο προγραμματισμός προέβλεπε την είσπραξη εσόδων ύψους 2,5 δισ. ευρώ (2,6 δισ. ευρώ σωρευτικά για το 2012 -2013) και 1,6 δισ. ευρώ για το 2014.
Μετά την αποτυχία της ΔΕΠΑ, συμφωνήθηκε το επιπλέον 1 δισ. που αναμενόταν για φέτος να εισπραχθεί το 2014, φτάνοντας το στόχο για τα προσδοκώμενα έσοδα στα 2,5 δισ. ευρώ.
Τα επιπλέον έσοδα αναμένεται να προέλθουν από την τιτλοποίηση ακινήτων του Δημοσίου, η οποία προετοιμάζεται εδώ και περίπου ένα χρόνο από το υπουργείο Οικονομικών σε συνεργασία με το ΤΑΙΠΕΔ.
Στην έκθεσή της η τρόικα τονίζει ότι η συγκεκριμένη διαδικασία θα πρέπει να προετοιμαστεί με μεγάλη προσοχή και να κατευθυνθεί σε θεσμικούς επενδυτές της Ελλάδας και του εξωτερικού.
Τονίζεται δε ότι οι ελληνικές αρχές έχουν προχωρήσει το στάδιο της προετοιμασίας και μάλιστα γίνονται διαβουλεύσεις ώστε βάση της διαδικασίας τιτλοποίησης μελλοντικών εσόδων από δημόσια ακίνητα να είναι τα εγκαταλειμμένα στρατόπεδα του ΥΕΘΑ και αναξιοποίητες εκτάσεις που διαχειρίζεται το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης.
Κριτική ασκείται επίσης και στη διαδικασία αξιοποίησης της ακίνητης περιουσίας, από την οποία αναμένονται περίπου τα 3/5 των συνολικών εσόδων από αποκρατικοποιήσεις.
Η τρόικα υπενθυμίζει και την καθυστέρηση της υποχρέωσης μεταβίβασης 1.000 καθαρών ακινήτων του Δημοσίου στο
ΤΑΙΠΕΔ μέχρι και το τέλος του χρόνου. Οπως τονίζεται, η διαδικασία ξεκίνησε κανονικά το πρώτο τρίμηνο του χρόνου, αλλά καθυστέρησε τους μήνες μετά το Μάρτιο.
Στον ενεργειακό τομέα η τρόικα χαιρετίζει την προώθηση του σχεδίου για αποκρατικοποίηση της ΔΕΗ μέχρι και τις αρχές του 2016, με πρώτο στάδιο το διαχωρισμό της ΔΕΗ από τον
ΑΔΜΗΕ (τη θυγατρική της επιχείρησης που ελέγχει το δίκτυο διανομής) και στη συνέχεια το σπάσιμο της εταιρίας σε μικρή και μεγάλη ΔΕΗ.
Μέσα στα επόμενα βήματα περιλαμβάνεται και θέσπιση ενός κώδικα που θα προβλέπει την ανώτατη επιτρεπόμενη παραγόμενη ισχύ για κάθε εταιρία προκειμένου να διευκολυνθεί το σπάσιμο της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού.
Σε γενικές γραμμές, πάντως, η τρόικα παραδέχεται ότι προχωρά ομαλά η διαδικασία αξιοποίησης όλων των εταιρειών του Δημοσίου που έχουν περάσει στο ΤΑΙΠΕΔ.
Πάντως, η έκθεση κάνει προβλέψεις διαφορετικές απ' αυτές του ΤΑΙΠΕΔ για τα προβλεπόμενα έσοδα από τις αποκρατικοποιήσεις που βρίσκονται στο στάδιο των εγκρίσεων από τις ρυθμιστικές αρχές.
Συγκεκριμένα, από τον ΟΠΑΠ αναμένονται έσοδα 622 εκατ. ευρώ αντί για 652 εκατ. ευρώ που προβλέπει η συμφωνία με την EMMA DELTA. Τα καθαρά έσοδα του Δημοσίου από τη ΔΕΣΦΑ θα είναι 187 εκατ. ευρώ αντί 430 εκατ. ευρώ που ήταν η προσφορά της αζέρικης Socar (αφού το 35% του τιμήματος θα εισπράξουν τα ΕΛΠΕ), ενώ και από την εταιρία διαχείρισης των κρατικών λαχείων αναμένονται έσοδα 133 εκατ. ευρώ αντί 188 εκατ. ευρώ που έκλεισε η συμφωνία με την κοινοπραξία ΟΠΑΠ Ιντραλότ.
Πάντως, μέχρι και το τέλος του 2020 αναμένεται να εισπραχθούν έσοδα ύψους 24,2 δισ. ευρώ.
Αυξήσεις στα τιμολόγια ηλεκτρικού
Αυξήσεις στο ηλεκτρικό ρεύμα, μέσω της εξάλειψης των επιδοτήσεων στα τιμολόγια της ΔΕΗ για αγρότες και οικιακούς πελάτες με χαμηλή κατανάλωση, φαίνεται να προαναγγέλλει η Κομισιόν.
Συγκεκριμένα, στο κείμενο του νέου μνημονίου που δόθηκε χθες στη δημοσιότητα αναφέρεται η ανάγκη οι τιμές να αντανακλούν το κόστος προκειμένου να ενθαρρύνεται η είσοδος νέων επιχειρήσεων στην αγορά, να καλυφθεί το πρόβλημα ρευστότητας της ΔΕΗ και να μειωθεί το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας για τη βιομηχανία, η οποία -κατά το σκεπτικό αυτό- «επιδοτεί» τα χαμηλότερα τιμολόγια που ισχύουν για τις άλλες κατηγορίες πελατών.
Ωστόσο, στο κείμενο σημειώνεται ότι ενώ το σύνολο των τιμολογίων του ηλεκτρικού (όπως προέβλεπε το προηγούμενο μνημόνιο) απελευθερώθηκαν από την 1η Ιουλίου, υπάρχει αντίσταση σε πολιτικό επίπεδο να γίνουν αυξήσεις στα τιμολόγια χαμηλής τάσης, δηλαδή αυτά που ισχύουν για τους οικιακούς πελάτες και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Επίσης, το μνημόνιο προβλέπει την επιβολή πλαφόν στην ισχύ μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που μπορεί να διαθέτει ή να λειτουργεί οποιοσδήποτε ηλεκτροπαραγωγός, συμπεριλαμβανομένης της ΔΕΗ, με στόχο, προφανώς, η πώληση του 30% των μονάδων της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού, που περιλαμβάνεται στο σχέδιο αποκρατικοποίησης, να μην οδηγήσει στη δημιουργία μονοπωλιακών καταστάσεων με δεσπόζουσα θέση στην αγορά.
Το πλαφόν θα επιβληθεί με νόμο τον προσεχή Σεπτέμβριο. Με τον ίδιο νόμο θα γίνει ο πλήρης ιδιοκτησιακός διαχωρισμός του Ανεξάρτητου Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ), που εντάσσεται επίσης στο σχέδιο αποκρατικοποίησης της ΔΕΗ.
Στο μνημόνιο επισημαίνονται τα μέτρα που ελήφθησαν για την αντιμετώπιση του ελλείμματος στο λογαριασμό χρηματοδότησης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, για το οποίο στόχος παραμένει ο μηδενισμός του χρέους έως το τέλος του 2014.
ΠΑΝΟΣ ΚΑΚΟΥΡΗΣ - ΤΑΣΟΣ ΔΑΣΟΠΟΥΛΟΣ
