Τη θέση ότι οι ανασφάλιστοι καταθέτες και οι φορολογούμενοι θα πρέπει να αποτελούν την έσχατη λύση στην ανάληψη του κόστους μιας τράπεζας που βρίσκεται σε καθεστώς εκκαθάρισης θα υποστηρίζει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο πλαίσιο της διαδικασίας συναπόφασης με το Συμβούλιο της Ε.Ε. σχετικά με την προωθούμενη τραπεζική ενοποίηση.
Στην απόφαση, η οποία διαφοροποιείται αισθητά από τη στάση ορισμένων χωρών, όπως της Γερμανίας, η οποία εμπλέκει σχεδόν εξ αρχής τους ανασφάλιστους καταθέτες, συμφώνησε η Οικονομική και Νομισματική Επιτροπή της Ευρωβουλής με μεγάλη πλειοψηφία (39 ψήφοι υπέρ, 6 κατά). Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο θεσμικών οργάνων στις οποίες συμμετέχει και η Κομισιόν θα αρχίσουν μόλις το Συμβούλιο ECOFIN καταλήξει σε κατ’ αρχήν απόφαση σε επίπεδο «27» για την ευρωπαϊκή τραπεζική ενοποίηση, κάτι το οποίο αναμένεται να επιτευχθεί στην προσεχή Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. (28-29 Ιουνίου).
Υπενθυμίζεται ότι η πρόταση της Κομισιόν (Ιούνιος 2102), που βρίσκεται στο «τραπέζι» του Συμβουλίου προβλέπει ότι σε περίπτωση εξυγίανσης ή εκκαθάρισης ενός χρηματοπιστωτικών ιδρύματος, το κόστος θα επωμίζονται κατά σειρά οι μέτοχοι, οι ομολογιούχοι, οι πιστωτές και στη συνέχεια οι ανασφάλιστοι καταθέτες, δηλαδή πέραν των 100.000 ευρώ. Εκ των υστέρων, οι Ευρωπαίοι ηγέτες έλαβαν την πολιτική απόφαση να συμμετέχει στη διάσωση των τραπεζών και ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ΕΜΣ), μέσω απευθείας ανακεφαλαιοποίησης που δεν θα βαρύνει το δημόσιο χρέος των κρατών-μελών.
Το Βερολίνο, με την υποστήριξη του κοινοτικού Bορρά, επιμένει ότι ο ΕΜΣ θα πρέπει να επεμβαίνει τελευταίος, αφού προηγηθούν οι ανασφάλιστοι καταθέτες.
Η συζήτηση αυτή την περίοδο στο Συμβούλιο έχει να κάνει με τον καθορισμό της σειράς με την οποία θα επεμβαίνουν οι εμπλεκόμενοι. Το Βερολίνο, υποστηριζόμενο από τον κοινοτικό βορρά, επιμένει ότι ο ΕΜΣ θα πρέπει να επεμβαίνει τελευταίος, αφού προηγηθούν οι ανασφάλιστοι καταθέτες, ενώ άλλες χώρες θεωρούν ότι τελευταίοι πρέπει να είναι οι καταθέτες και γενικότερα οι φορολογούμενοι.
Η Ισπανία μάλιστα τονίζει ότι θα πρέπει να μη συμμετέχουν οι καταθέτες. Η θέση που διαμόρφωσε η Ευρωβουλή έχει μεγάλη σημασία, διότι συναποφασίζει με τα κράτη-μέλη με βάση τις διατάξεις της Συνθήκης της Λισαβόνας. Σύμφωνα, λοιπόν, με τη θέση της Οικονομικής και Νομισματικής Επιτροπής, κατ’ αρχήν θα πρέπει στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής τραπεζικής ενοποίησης να υπάρχει ρητή διάταξη που θα αποκλείει οποιαδήποτε συμμετοχή ασφαλισμένων (μέχρι 100.000 ευρώ) καταθετών στη διάσωση ή στην εκκαθάριση.
Τι προτείνουν οι ευρωβουλευτές
Οπως επισημαίνεται στην απόφαση των ευρωβουλευτών, μια τράπεζα που βρίσκεται σε δυσκολίες θα πρέπει κατ’ αρχήν να επιχειρεί την επίλυση των προβλημάτων με ίδια μέσα, χρησιμοποιώντας στοιχεία του ενεργητικού της. Στη συνέχεια και εφόσον αυτά δεν επαρκούν, θα ακολουθείται η σειρά που προτείνει η Κομισιόν, δηλαδή μέτοχοι, ομολογιούχοι, πιστωτές. Σε ό,τι αφορά τους καταθέτες, για μεν τους ασφαλισμένους ζητάει την προαναφερόμενη ρήτρα περί μη συμμετοχής τους, ενώ για τους ανασφάλιστους υποστηρίζει ότι θα πρέπει να παρεμβαίνουν τελευταίοι ως έσχατη λύση.
Η Ευρωβουλή διαφοροποιείται επίσης από την Επιτροπή και στο θέμα της χρήσης με οποιαδήποτε μορφή πόρων των εθνικών ταμείων εγγύησης των καταθέσεων για τη διάσωση μιας τράπεζας. Αναφορικά με το ρόλο των Ευρωπαίων φορολογούμενων και το εάν στο μέλλον θα καλούνται και αυτοί σε διασώσεις τραπεζών μέσω δημόσιου χρήματος, η Ευρωβουλή υποστηρίζει ότι αυτό θα μπορεί να γίνει μόνο για λόγους προστασίας του δημοσίου συμφέροντος και αφού προηγουμένως έχουν εξαντληθεί χρηματοδοτικά όλες οι προσπάθειες, συμπεριλαμβανομένης της συμμετοχής του ΕΜΣ και των ανασφάλιστων καταθετών. Ωστόσο, θα αφορά σε εντελώς ακραίες περιπτώσεις.
Η συμμετοχή του Δημοσίου θα μπορεί να έχει τρεις μορφές: εγγύηση του ενεργητικού ή του παθητικού μιας τράπεζας, συμμετοχή στο κεφάλαιο της τράπεζας και προσωρινή εθνικοποίηση της τράπεζας. Η πρόταση για τις εξυγιάνσεις και τις εκκαθαρίσεις τραπεζών προβλέπει τη σύσταση μέσα σε 10 χρόνια από την απόφαση εθνικών ταμείων γι’ αυτές τις περιπτώσεις στο οποίο θα συνεισφέρουν όλες οι τράπεζες.
Η Κομισιόν
Η πρόταση της Κομισιόν (Ιούνιος 2102), που βρίσκεται στο «τραπέζι» του Συμβουλίου, προβλέπει ότι σε περίπτωση εξυγίανσης ή εκκαθάρισης ενός χρηματοπιστωτικών ιδρύματος, το κόστος θα επωμίζονται κατά σειρά οι μέτοχοι, οι ομολογιούχοι, οι πιστωτές και στη συνέχεια οι ανασφάλιστοι καταθέτες, δηλαδή πέραν των 100.000 ευρώ.
Εκ των υστέρων, οι Ευρωπαίοι ηγέτες έλαβαν την πολιτική απόφαση να συμμετέχει στη διάσωση των τραπεζών και ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ΕΜΣ), μέσω απευθείας ανακεφαλαιοποίησης που δεν θα βαρύνει το δημόσιο χρέος των κρατών-μελών, όπως γίνεται σήμερα.
Σύστημα εποπτείας τραπεζών
REUTERS/KAI PFAFFENBACH
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα εποπτεύει απευθείας τις μεγαλύτερες τράπεζες της Ευρωζώνης και θα έχει λόγο στην εποπτεία των υπόλοιπων τραπεζών.
Εν τω μεταξύ, η ολομέλεια της Ευρωβουλής ενέκρινε τις νομοθετικές προτάσεις σχετικά με τη δημιουργία ενός συστήματος εποπτείας των τραπεζών, που είναι ο ένας από τους τρεις πυλώνες της ευρωπαϊκής τραπεζικής ενοποίησης.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα εποπτεύει απευθείας τις μεγαλύτερες τράπεζες της Ευρωζώνης και θα έχει λόγο στην εποπτεία των υπόλοιπων τραπεζών. Παρ’ όλα αυτά, το Κοινοβούλιο θα δώσει την οριστική του έγκριση αργότερα, προκειμένου να υπάρξει ο απαραίτητος χρόνος για παράλληλες συνομιλίες με την ΕΚΤ αναφορικά με τις λεπτομερείς διατάξεις περί ευθύνης. Οι ευρωβουλευτές που εισηγήθηκαν αυτές τις νομοθετικές προτάσεις επέμειναν ότι οι κανόνες ευθύνης πρέπει να συμβαδίζουν με τις εποπτικές εξουσίες που δημιουργήθηκαν ή μετατέθηκαν σε επίπεδο Ε.Ε. Βασικοί τομείς στους οποίους το Κοινοβούλιο προώθησε αλλαγές, στο πλαίσιο της διαδικασίας συναπόφασης είναι οι εξής:
-
Ενίσχυση της λογοδοσίας του επόπτη, μεταξύ άλλων, μέσω της έγκρισης του Κοινοβουλίου για το διορισμό του προέδρου και αντιπροέδρου του εποπτικού συμβουλίου και την ενδεχόμενη απόλυσή τους.
-
Ενίσχυση του ρόλου των εθνικών κοινοβουλίων, μέσω της διεξαγωγής ακροάσεων με τον πρόεδρο του εποπτικού συμβουλίου και τα μέλη του.
-
Βελτίωση της πρόσβασης στα έγγραφα.
-
Αυστηρός διαχωρισμός του προσωπικού της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, μεταξύ αυτού που είναι αρμόδιο για τη νομισματική πολιτική και αυτού που θα αναλάβει την εποπτεία, ώστε να εξασφαλίζεται η λογοδοσία της ΕΚΤ.
-
Ενίσχυση του ρόλου της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών σε σχέση με την ΕΚΤ, καθώς επίσης και βελτίωση της δυνατότητάς της να διεξάγει τεστ αντοχής και να λαμβάνει πληροφορίες από τις τράπεζες και τις εθνικές εποπτικές αρχές.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΕΛΛΟΣ - [email protected]
