Την παραίτησή του υπέβαλε, χθες το απόγευμα, σύμφωνα με πληροφορίες, ο πρόεδρος του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, Πολ Κόστερ.
Η εξέλιξη αυτή, λίγες εβδομάδες πριν από την έναρξη του τελευταίου σταδίου της ανακεφαλαιοποίησης, αφήνει ένα κενό στο κύριο όργανο της διαδικασίας, το οποίο όχι μόνο έχει την εποπτεία του εγχειρήματος, αλλά θα ελέγχει το τραπεζικό σύστημα μέσω της σημαντικής συμμετοχής στο μετοχικό κεφάλαιο των τραπεζών.
Η παραίτηση δημιουργεί σοβαρά ζητήματα στο παρά πέντε της ανακεφαλαιοποίησης και λίγες μόνο εβδομάδες μετά το διορισμό της παρούσας διοίκησης του Ταμείου. Οι αυξήσεις κεφαλαίου των συστημικών τραπεζών, ο χειρισμός των μικρομεσαίων τραπεζών και οι εκκρεμότητες της Νέας Proton και του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου σε μια διαδικασία πρωτόγνωρη στο τεχνικό της αλλά και το ουσιαστικό μέρος, αποτελούν κρίσιμα ζητήματα για το μέλλον του εγχώριου τραπεζικού συστήματος.
Ο υπουργός Οικονομικών, Γιάννης Στουρνάρας, έχει δηλώσει κατηγορηματικά ότι δεν τίθεται θέμα αλλαγής του πλαισίου ανακεφαλαιοποίησης, ούτε όσον αφορά το χρονοδιάγραμμα, αλλά οι ανατροπές δεν λείπουν, αφού προ ημερών η ίδια η τρόικα έθεσε θέμα σκοπιμότητας στη συγχώνευση Εθνικής και Eurobank. Σε προσχέδιο που έχουν καταρτίσει τεχνικά κλιμάκια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου καταγράφεται ο προβληματισμός για το «βαρύ» σχήμα που δημιουργεί η συνένωση όσον αφορά στην ευχέρεια της ενιαίας τράπεζας να αντλήσει ιδιωτικά κεφάλαια και, στη συνέχεια, να πωληθεί η συμμετοχή του ΤΧΣ.
Παρότι από πλευράς Εθνικής τονίζεται ότι δεν τίθεται θέμα παγώματος της συγχώνευσης ή με άλλον τρόπο αναστροφής της διαδικασίας, πηγές της «Ν» που μετέχουν στη διαδικασία διαπραγμάτευσης με την τρόικα, επισημαίνουν ότι η αναφορά είναι μεν όψιμη και δεν συνάδει με τις προηγούμενες κατευθύνσεις που έδινε η πλευρά των πιστωτών στο εγχώριο τραπεζικό σύστημα, αλλά έχει πέσει στο τραπέζι, έστω και στο επίπεδο κατ' αρχάς των τεχνικών κλιμακίων.
Ο Πολ Κόστερ
Νέο ερώτημα, τουλάχιστον για καθυστέρηση στη διαδικασία ανακεφαλαιοποίησης του συστήματος, δημιουργεί η παραίτηση Κόστερ. Ο Ολλανδός Πολ Κόστερ, ο οποίος επικαλείται στην παραίτησή του, την οποία δεν επιβεβαιώνει το υπουργείο Οικονομικών, προσωπικούς λόγους, ήταν πρόεδρος του Γενικού Συμβουλίου του ΤΧΣ, ενός από τα δύο όργανα του Ταμείου -το άλλο είναι η Εκτελεστική Επιτροπή, όπου επικεφαλής είναι η διευθύνουσα σύμβουλος Αναστασία Σακελλαρίου.
Ο Πολ Κόστερ δήλωνε, σε συναντήσεις με εκπροσώπους τραπεζών και θεσμικά όργανα, αναφανδόν υπέρ της κρατικοποίησης του συστήματος.
Από την πρώτη ημέρα της θητείας του, η οποία επισήμως ξεκίνησε την 1η Φεβρουαρίου του τρέχοντος έτους, διατυπωνόταν στην τραπεζική αγορά κριτική όσον αφορά στις θέσεις του για το εγχώριο τραπεζικό σύστημα και την ανακεφαλαιοποίηση, καθώς, για παράδειγμα, δήλωνε, σε συναντήσεις με εκπροσώπους τραπεζών και θεσμικά όργανα, αναφανδόν υπέρ της κρατικοποίησης του συστήματος.
Κριτική ασκείτο επίσης και για ένα πρακτικό ζήτημα, το γεγονός ότι βρισκόταν στην Αθήνα μόνο δύο φορές το μήνα προκειμένου να συμμετάσχει στις συνεδριάσεις του Γενικού Συμβουλίου, ενώ διέμενε στο Ντουμπάι, όπου επίσης απασχολούνταν επαγγελματικά, μαζί με την οικογένειά του. Αλλωστε, οι προσωπικοί λόγοι που επικαλείται στην παραίτησή του αναφέρονται στην απόσταση από την οικογένειά του, ενώ άλλες πληροφορίες, που δεν επιβεβαιώνονται, κάνουν λόγο για την αντίθεσή του σε μείωση αποδοχών που επιδίωκε το υπουργείο Οικονομικών και οι οποίες ανέρχονται μεικτές στο ποσό των 100.000 ευρώ.
Κούρεμα υβριδικών
Στο μεταξύ, όφελος από πλευράς εξοικονόμησης κεφαλαίων, της τάξης του 1 δισ. ευρώ, ενδέχεται να επιφέρει στις συστημικές τράπεζες ένα haircut σε υβριδικούς ή άλλους τίτλους τους, ελέω επιταγών της τρόικας. Η συζήτηση για την υλοποίηση ενός τέτοιου σεναρίου που έχει πραγματοποιηθεί, για παράδειγμα, στην Ισπανία και σε ένα βαθμό στην Κύπρο, εντείνεται τις τελευταίες ημέρες, χωρίς να υπάρχει επί του παρόντος ξεκάθαρη εικόνα, όπως αναφέρουν στη «Ν» τραπεζικές πηγές.
Η αναφορά σε διαχείριση στοιχείων του ενεργητικού, που θα μπορούσε να οδηγήσει και σε κούρεμα τίτλων, είχε γίνει αρχικώς από το Eurogroup της 26ης Νοεμβρίου, που είχε στο επίκεντρο την επαναγορά των ελληνικών ομολόγων. Σύμφωνα με την απόφαση αυτή, οι ελληνικές τράπεζες, κατά την ανακεφαλαιοποίηση, θα πρέπει να διενεργήσουν ασκήσεις διαχείρισης του παθητικού για τους εναπομείναντες κατόχους subordinated debt, ώστε να υπάρχει δίκαιη κατανομή των βαρών.
Η ερμηνεία της απόφασης από τραπεζικούς παράγοντες ήταν ότι αφορούσε ενδεχόμενη επαναγορά -πιθανώς υποχρεωτική για τους κατόχους- από τις τράπεζες δικών τους ομολόγων, όπως έκαναν οι ίδιες σε εθελοντική βάση, προκειμένου να βελτιώσουν τα κεφάλαια -και την ποιότητά τους-, καθώς και τη ρευστότητα. Οι κινήσεις επαναγορών κυρίως υβριδικών τίτλων, από Εθνική, Alpha Bank , Eurobank και Τράπεζα Πειραιώς, ενίσχυσαν τις τράπεζες με κεφάλαια της τάξης του 1 δισ. ευρώ στη διάρκεια του 2012.
Οι υφιστάμενοι τίτλοι -υβριδικά και μειωμένης εξασφάλισης- υπολογίζονται συνολικά σε περίπου 2,5 δισ. ευρώ και, σύμφωνα με εκτιμήσεις, το όφελος από πλευράς κεφαλαίων θα είναι της τάξης του 1 δισ. ευρώ.
Σημειώνεται ότι, στην απόφαση του Eurogroup, η εκτίμηση ήταν ότι το όφελος διαμορφώνεται σε 600 εκατ. ευρώ. Οι προτάσεις εθελοντικής επαναγοράς είχαν γίνει με τίμημα ποσοστό χαμηλότερο της ονομαστικής αξίας, ακόμη και στο 40%, αλλά είχαν επιτυχία, αφού οι τίτλοι αυτής της κατηγορίας διαπραγματεύονται στην παρούσα περίοδο σε μια αγορά με χαμηλούς όγκους συναλλαγών, κυρίως όμως για όσους επενδυτές έχουν αποτιμήσει τους τίτλους στην τρέχουσα αξία.
Ενα haircut θα εμπεριέχει επίσης μεγάλο discount και, εάν υλοποιηθεί το σενάριο αυτό, θα πρέπει να διευκρινιστούν μια σειρά από θέματα. Η λογική μιας τέτοιας κίνησης από πλευράς των ευρωπαϊκών Αρχών και της τρόικας είναι να επιμεριστούν τα βάρη και να «πέσουν» και στους επενδυτές-κατόχους των τίτλων, κάτι που ήδη εφαρμόστηκε στην Ισπανία αλλά και στην Κύπρο με τους κατόχους αξιογράφων κεφαλαίου.
Τραπεζική ένωση
Αυστηρότερο έλεγχο στο σύνολο των ευρωπαϊκών τραπεζών ζητεί το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο επισημαίνοντας στην πρώτη μελέτη για το χρηματοπιστωτικό κλάδο της Ε.Ε., ότι είναι προτεραιότητα η αποκατάσταση των ισολογισμών και η ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων, ώστε να μην πληγούν οι τράπεζες από την παρατεταμένη ύφεση.
Στην κατεύθυνση αυτή, είναι αναγκαίο να επιταχυνθεί η ευρωπαϊκή τραπεζική ένωση, η οποία θα περιλαμβάνει μεταξύάλλων κοινό πλαίσιο για την εξυγίανση πιστωτικών ιδρυμάτων, την εγγύηση καταθέσεων και άλλα θέματα, για τα οποία πάντως διατυπώνονται ισχυρές αντιρρήσεις από κράτη-μέλη.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, εξάλλου, εξετάζεται να δοθεί παράταση στις τράπεζες, ώστε να προετοιμαστούν για το θέμα της χρήσης του αναβαλλόμενου φόρου μόνο ως το 10% των κεφαλαίων τους, όπως προβλέπει η Βασιλεία ΙΙΙ. Αυτό που εξετάζεται, είναι να αυξηθεί ο χρόνος εφαρμογής των αλλαγών στα δέκα χρόνια, ώστε να διευκολυνθούν οι ευρωπαϊκές τράπεζες στην κάλυψη των κεφαλαιακών αναγκών.
ΑΝΝΑ ΔΟΓΑ - [email protected]
