Τον Ιούνιο του 2012 το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών παρουσίασε έλλειμμα 274 εκατ. ευρώ, κατά 1,3 δισεκ. ευρώ ή 82,8% μικρότερο από εκείνο του Ιουνίου του 2011, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος.
Το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου περιορίστηκε κατά 356 εκατ. ευρώ, λόγω του περιορισμού του ελλείμματος του ισοζυγίου των αγαθών εκτός καυσίμων και πλοίων κατά 375 εκατ. ευρώ, καθώς και της μείωσης των καθαρών πληρωμών για αγορές πλοίων κατά 200 εκατ. ευρώ. Αντίθετα, οι καθαρές πληρωμές για εισαγωγές καυσίμων αυξήθηκαν κατά 219 εκατ. ευρώ ή 40,7% αντισταθμίζοντας εν μέρει τη βελτίωση αυτή. Το εμπορικό έλλειμμα εκτός καυσίμων και πλοίων περιορίστηκε λόγω της σημαντικής μείωσης της δαπάνης για εισαγωγές κατά 368 εκατ. ευρώ ή 16,2%, ενώ οι εισπράξεις από εξαγωγές αυξήθηκαν μόνο κατά 0,7%.
Το πλεόνασμα του ισοζυγίου υπηρεσιών περιορίστηκε κατά 69 εκατ. ευρώ λόγω του περιορισμού των καθαρών εισπράξεων από ταξιδιωτικές υπηρεσίες. Την ίδια περίοδο σημειώθηκε μικρή μόνο άνοδος στις καθαρές εισπράξεις από υπηρεσίες μεταφορών και μικρή μείωση στις καθαρές πληρωμές για «λοιπές» υπηρεσίες. Ειδικότερα, σε σύγκριση με τον Ιούνιο του 2011, οι ταξιδιωτικές δαπάνες στην Ελλάδα από μη κατοίκους μειώθηκαν κατά 7,1%, ενώ οι αντίστοιχες δαπάνες στο εξωτερικό από κατοίκους Ελλάδος αυξήθηκαν κατά 10,8%, με αποτέλεσμα να μειωθούν οι καθαρές εισπράξεις κατά 116 εκατ. ευρώ. Τον ίδιο μήνα οι αφίξεις μη κατοίκων ταξιδιωτών μειώθηκαν κατά 6,4%, σύμφωνα με την έρευνα συνόρων της Τράπεζας της Ελλάδος. Οι ακαθάριστες εισπράξεις από υπηρεσίες μεταφορών (κυρίως από την εμπορική ναυτιλία) παρουσίασαν πτώση κατά 7,4% και οι αντίστοιχες πληρωμές μειώθηκαν κατά 17,2%, με αποτέλεσμα να αυξηθούν οι καθαρές εισπράξεις κατά 18 εκατ. ευρώ.
Το έλλειμμα του ισοζυγίου εισοδημάτων μειώθηκε κατά 990 εκατ. ευρώ, λόγω της μείωσης των καθαρών πληρωμών για τόκους μερίσματα και κέρδη κατά 996 εκατ. ευρώ, η οποία, με την σειρά της, οφείλεται κυρίως στη μείωση (κατά 489 εκατ. ευρώ) των καθαρών πληρωμών τόκων επί των τίτλων του Δημοσίου που διακρατούν κάτοικοι του εξωτερικού μετά τη συμμετοχή των ιδιωτών στην περικοπή του δημόσιου χρέους (PSI). Παράλληλα, οι καθαρές πληρωμές για τόκους καταθέσεων και δανείων κατέγραψαν επίσης μείωση κατά 476 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον Ιούνιο του 2011, εξαιτίας της χρονικής μετατόπισης της καταβολής των τόκων που αφορούν δάνεια του μηχανισμού στήριξης μέσω της ΕΚΤ, λόγω αναπροσαρμογής του επιτοκίου.
Τέλος, το ισοζύγιο τρεχουσών μεταβιβάσεων παρουσίασε έλλειμμα κατά πολύ μικρότερο από ό,τι τον Ιούνιο του 2011, κυρίως λόγω της μείωσης των καθαρών μεταβιβαστικών πληρωμών του τομέα της γενικής κυβέρνησης (κυρίως προς την ΕΕ). (Υπενθυμίζεται ότι οι ακαθάριστες τρέχουσες μεταβιβάσεις από την ΕΕ περιλαμβάνουν κυρίως τις καταβολές από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ) καθώς και τις καταβολές από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, ενώ οι τρέχουσες μεταβιβάσεις προς την ΕΕ περιλαμβάνουν τις αποδόσεις - πληρωμές της Ελλάδος στον Κοινοτικό Προϋπολογισμό.)
Το α΄ εξάμηνο του 2012 το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών περιορίστηκε κατά 5,9 δισεκ. ευρώ ή 45,2% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2011 και διαμορφώθηκε σε 7,1 δισεκ. ευρώ. Η εξέλιξη αυτή αντανακλά πρωτίστως τη σημαντική μείωση του εμπορικού ελλείμματος εκτός καυσίμων κατά 3,2 δισεκ. ευρώ, τη μείωση του ελλείμματος του ισοζυγίου εισοδημάτων κατά 2,1 δισεκ. ευρώ, καθώς και την αύξηση των πλεονασμάτων του ισοζυγίου υπηρεσιών (κατά 433 εκατ. ευρώ) και τρεχουσών μεταβιβάσεων (κατά 208 εκατ. ευρώ).
Ειδικότερα, το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου περιορίστηκε κατά 3,1 δισεκ. ευρώ, λόγω της μείωσης του εμπορικού ελλείμματος εκτός καυσίμων και πλοίων κατά 2 δισεκ. ευρώ (ή 29,5%) και του περιορισμού των καθαρών πληρωμών για αγορές πλοίων κατά 1,2 δισεκ. ευρώ, ενώ οι καθαρές πληρωμές για εισαγωγές καυσίμων σημείωσαν πολύ μικρή άνοδο (κατά 71 εκατ. ευρώ ή 1,3%). Οι εισπράξεις από εξαγωγές αγαθών εκτός καυσίμων και πλοίων αυξήθηκαν κατά 6,3%, ενώ οι πληρωμές για αντίστοιχες εισαγωγές μειώθηκαν με σχεδόν διπλάσιο ρυθμό (12,3%).
Η αύξηση του πλεονάσματος του ισοζυγίου υπηρεσιών στο α΄ εξάμηνο οφείλεται κυρίως στην άνοδο των καθαρών εισπράξεων από υπηρεσίες μεταφορών και δευτερευόντως στη μείωση των καθαρών πληρωμών για "λοιπές" υπηρεσίες, ενώ οι καθαρές εισπράξεις από ταξιδιωτικές υπηρεσίες περιορίστηκαν. Ειδικότερα, οι ταξιδιωτικές δαπάνες στην Ελλάδα από μη κατοίκους μειώθηκαν αισθητά (κατά 10,0%) σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2011, αντικατοπτρίζοντας και τη μείωση των αφίξεων μη κατοίκων με μέσο ετήσιο ρυθμό 9,0% (σύμφωνα με τα στοιχεία της "έρευνας συνόρων" της Τράπεζας της Ελλάδος). Ταυτόχρονα όμως, οι ταξιδιωτικές δαπάνες στο εξωτερικό από κατοίκους Ελλάδος περιορίστηκαν κατά 16,4%, με αποτέλεσμα η μείωση των καθαρών εισπράξεων να περιοριστεί στα 135 εκατ. ευρώ. Την ίδια περίοδο, οι ακαθάριστες εισπράξεις από υπηρεσίες μεταφορών (κυρίως από την εμπορική ναυτιλία) παρέμειναν σχεδόν στάσιμες (-0,6%), αλλά οι αντίστοιχες πληρωμές μειώθηκαν κατά 13,3%, με αποτέλεσμα οι καθαρές εισπράξεις να αυξηθούν κατά 458 εκατ. ευρώ.
Το έλλειμμα του ισοζυγίου των εισοδημάτων μειώθηκε κατά 2,1 δισεκ. ευρώ σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2011, κυρίως λόγω της δραστικής μείωσης των καθαρών πληρωμών για τόκους επί των τίτλων του Δημοσίου που διακρατούν κάτοικοι του εξωτερικού, η οποία οφείλεται στην εφαρμογή του PSI, καθώς και στη χρονική μετατόπιση της καταβολής των τόκων που αφορούν δάνεια του μηχανισμού στήριξης μέσω της ΕΚΤ, λόγω αναπροσαρμογής του επιτοκίου, όπως έχει ήδη αναφερθεί.
Τέλος, το ισοζύγιο των τρεχουσών μεταβιβάσεων παρουσίασε πλεόνασμα 1,2 δισεκ. ευρώ, μεγαλύτερο κατά 208 εκατ. ευρώ από ό,τι την αντίστοιχη περίοδο του 2011. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται αφενός στη μείωση των καθαρών μεταβιβαστικών πληρωμών των λοιπών τομέων (που αφορούν κυρίως μεταναστευτικά εμβάσματα) κατά 117 εκατ. ευρώ, και αφετέρου στην άνοδο των καθαρών μεταβιβαστικών εισπράξεων του τομέα της γενικής κυβέρνησης (κυρίως από την ΕΕ) κατά 91 εκατ. ευρώ.
Ισοζύγιο Κεφαλαιακών Μεταβιβάσεων
Τον Ιούνιο του 2012 το ισοζύγιο κεφαλαιακών μεταβιβάσεων παρουσίασε μικρό έλλειμμα 14 εκατ. ευρώ, έναντι 10,5 εκατ. ευρώ τον Ιούνιο του 2011, αντανακλώντας τη μείωση των καθαρών κεφαλαιακών μεταβιβάσεων από την ΕΕ προς τον τομέα της γενικής κυβέρνησης. (Οι κεφαλαιακές μεταβιβάσεις από την ΕΕ περιλαμβάνουν κυρίως τις καταβολές από τα Διαρθρωτικά Ταμεία - πλην του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου - και το Ταμείο Συνοχής, βάσει του Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης.)
Το α΄ εξάμηνο του 2012 το ισοζύγιο κεφαλαιακών μεταβιβάσεων εμφάνισε πλεόνασμα 1,1 δισεκ. ευρώ, έναντι 310 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2011. Η άνοδος αυτή προκύπτει αποκλειστικά από την αύξηση των καθαρών κεφαλαιακών μεταβιβάσεων από την ΕΕ προς τον τομέα της γενικής κυβέρνησης.
Το συνολικό ισοζύγιο μεταβιβάσεων (τρεχουσών και κεφαλαιακών) παρουσίασε πλεόνασμα 2,3 δισεκ. ευρώ το α΄εξάμηνο του 2012, κατά 965 εκατ. ευρώ μεγαλύτερο από ό,τι την αντίστοιχη περίοδο του 2011, γεγονός που οφείλεται στην προαναφερθείσα θετική εξέλιξη των κεφαλαιακών μεταβιβάσεων από την ΕΕ.
Συνολικό Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών και Κεφαλαιακών Μεταβιβάσεων
Το συνολικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και κεφαλαιακών μεταβιβάσεων (το οποίο αντιστοιχεί στις ανάγκες της οικονομίας για χρηματοδότηση από το εξωτερικό) εμφάνισε έλλειμμα ύψους 288 εκατ. ευρώ τον Ιούνιο του 2012, έναντι 1,6 δισεκ. ευρώ τον αντίστοιχο μήνα του 2011. Το α΄ εξάμηνο του 2012 το έλλειμμα του εν λόγω ισοζυγίου διαμορφώθηκε σε 6,0 δισεκ. ευρώ, έναντι 12,7 δισεκ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2011, καταγράφοντας μείωση κατά 52,3%, δηλαδή με ρυθμό ταχύτερο από εκείνον της μείωσης του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών.
Ισοζύγιο Χρηματοοικονομικών Συναλλαγών
Τον Ιούνιο του 2012 οι άμεσες επενδύσεις στην Ελλάδα από μη κατοίκους εμφάνισαν καθαρή εισροή 401 εκατ. ευρώ. Οι σημαντικότερες συναλλαγές αφορούν: (α) την εισροή 213 εκατ. ευρώ για την προικοδότηση της RBS NV από τη μητρική RBS NV (Ολλανδία), (β) την εισροή 164 εκατ. ευρώ για τη συμμετοχή στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της PFIZER HELLAS SA από τη μητρική εταιρία στο Λουξεμβούργο και (γ) την εισροή 150 εκατ. ευρώ για τη συμμετοχή στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της ΑΒ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ ΑΕ από τη μητρική Delhaize Le Lion SA (Βέλγιο). Οι άμεσες επενδύσεις στο εξωτερικό από κατοίκους Ελλάδος εμφάνισαν καθαρή εκροή (αύξηση) 55 εκατ. ευρώ. Η σημαντικότερη συναλλαγή αφορά την εκροή 70 εκατ. ευρώ για τη συμμετοχή της μητρικής Jumbo SA στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της θυγατρικής Jumbo ECB (Βουλγαρία).
Στην κατηγορία των επενδύσεων χαρτοφυλακίου, καταγράφηκε καθαρή εισροή ύψους 307 εκατ. ευρώ, η οποία ήταν συνδυασμός της εισροής 1,7 δισεκ. ευρώ λόγω της μείωσης των τοποθετήσεων κατοίκων σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια έκδοσης μη κατοίκων και της εκροής 1,4 δισεκ. ευρώ λόγω της μείωσης κατά 1 δισεκ. ευρώ των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια έκδοσης κατοίκων Ελλάδος, της αύξησης κατά 283 εκατ. ευρώ των τοποθετήσεων κατοίκων σε μετοχές αλλοδαπών επιχειρήσεων και της μείωσης κατά 49 εκατ. ευρώ των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε μετοχές ελληνικών επιχειρήσεων.
Όσον αφορά τις "λοιπές" επενδύσεις, καταγράφηκε καθαρή εκροή ύψους 343 εκατ. ευρώ, η οποία συνδυάζει την εισροή 2,5 δισεκ. ευρώ λόγω της καθαρής αύξησης των δανειακών υποχρεώσεων του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα προς μη κατοίκους, εκ των οποίων το 1,0 δισεκ. ευρώ αφορά το δανεισμό του δημόσιου τομέα από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF), και εκροή 2,8 δισεκ. ευρώ λόγω αφενός της καθαρής μείωσης των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε καταθέσεις και repos στην Ελλάδα κατά 2,4 δισεκ. ευρώ και αφετέρου της αύξησης των τοποθετήσεων των εγχώριων πιστωτικών ιδρυμάτων και θεσμικών επενδυτών σε καταθέσεις και repos στο εξωτερικό κατά 423 εκατ. ευρώ.
Το α' εξάμηνο του 2012 οι άμεσες επενδύσεις εμφάνισαν καθαρή εισροή ύψους 287,4 εκατ. ευρώ (έναντι καθαρής εκροής 1,2 δισεκ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2011). Ειδικότερα, οι άμεσες επενδύσεις στην Ελλάδα από μη κατοίκους εμφάνισαν καθαρή εισροή 59 εκατ. ευρώ, ενώ οι άμεσες επενδύσεις στο εξωτερικό από κατοίκους Ελλάδος εμφάνισαν καθαρή εισροή 229 εκατ. ευρώ (αποεπένδυση).
Στην κατηγορία των επενδύσεων χαρτοφυλακίου σημειώθηκε καθαρή εκροή ύψους 72,0 δισεκ. ευρώ (έναντι καθαρής εκροής 9,7 δισεκ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2011). Αναλυτικότερα, καταγράφηκε εκροή κεφαλαίων αφενός λόγω της αύξησης των τοποθετήσεων κατοίκων σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια έκδοσης μη κατοίκων (περιλαμβανομένων ομολόγων του EFSF) κατά 39,2 δισεκ. ευρώ και αφετέρου λόγω της μείωσης των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια που έχουν εκδοθεί από κατοίκους Ελλάδος κατά 31,8 δισεκ. ευρώ. Επιπλέον, εκροή κεφαλαίων καταγράφηκε και λόγω της αύξησης των τοποθετήσεων κατοίκων σε χρηματοοικονομικά παράγωγα εξωτερικού κατά 657 εκατ. ευρώ.
Στην κατηγορία των "λοιπών'' επενδύσεων η καθαρή εισροή ύψους 78,7 δισεκ. ευρώ (έναντι καθαρής εισροής 23,5 δισεκ. ευρώ το α΄ εξάμηνο του 2011) οφείλεται κυρίως στην αύξηση των καθαρών δανειακών υποχρεώσεων του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα προς μη κατοίκους κατά 76,4 δισεκ. ευρώ (εισροή) και στη μείωση κατά 11,2 δισεκ. ευρώ των τοποθετήσεων των εγχώριων πιστωτικών ιδρυμάτων και θεσμικών επενδυτών σε καταθέσεις και repos στο εξωτερικό (εισροή). Ειδικότερα, ο καθαρός δανεισμός του τομέα της γενικής κυβέρνησης ανήλθε σε 75,3 δισεκ. ευρώ και αντανακλά τον ακαθάριστο δανεισμό του δημόσιου τομέα από το EFSF και το ΔΝΤ συνολικού ύψους 75,6 δισεκ. ευρώ. Η εξέλιξη αυτή αντισταθμίστηκε εν μέρει από τη μείωση των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε καταθέσεις και repos στην Ελλάδα κατά 8,65 δισεκ. ευρώ (εκροή).
Στο τέλος Ιουνίου 2012 τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας διαμορφώθηκαν σε 5,5 δισεκ. ευρώ. (Υπενθυμίζεται ότι από την ένταξη της Ελλάδος στη ζώνη του ευρώ τον Ιανουάριο του 2001 τα συναλλαγματικά διαθέσιμα, σύμφωνα με τον ορισμό της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, περιλαμβάνουν μόνο το νομισματικό χρυσό, τη "συναλλαγματική θέση" στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, τα "ειδικά τραβηκτικά δικαιώματα" και τις απαιτήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος σε ξένο νόμισμα έναντι κατοίκων χωρών εκτός της ζώνης του ευρώ. Αντίθετα, δεν περιλαμβάνουν τις απαιτήσεις σε ευρώ έναντι κατοίκων χωρών εκτός της ζώνης του ευρώ, τις απαιτήσεις σε συνάλλαγμα και σε ευρώ έναντι κατοίκων χωρών της ζώνης του ευρώ, και τη συμμετοχή της Τράπεζας της Ελλάδος στο κεφάλαιο και στα συναλλαγματικά διαθέσιμα της ΕΚΤ.)
