Τη σύσταση Εθνικού Φορέα Έρευνας Υδρογονανθράκων που θα διαχειρίζεται τα αποκλειστικά δικαιώματα του Δημοσίου για έρευνα και εκμετάλλευση, θα επιλέγει τις περιοχές που θα παραχωρούνται για έρευνα και θα κάνει τους σχετικούς διαγωνισμούς προβλέπει, μεταξύ άλλων, το νομοσχέδιο του ΥΠΕΚΑ για την ενέργεια που παρουσιάστηκε στο υπουργικό συμβούλιο.
Εκσυγχρονίζεται ακόμη το θεσμικό πλαίσιο για τις έρευνες, με βάση τα ισχύοντα διεθνώς (δίνεται η δυνατότητα εκτέλεσης ερευνών μη αποκλειστικής χρήσης, αυξάνεται η έκταση των προς παραχώρηση περιοχών και η χρονική διάρκεια των ερευνών) και προβλέπονται αυστηρές διατάξεις για την προστασία του περιβάλλοντος.
Σύμφωνα με τον προγραμματισμό του ΥΠΕΚΑ, σε διάστημα 12-18 μηνών θα πραγματοποιηθεί διεθνής διαγωνισμός για την παραχώρηση δικαιωμάτων έρευνας και παραγωγής, σε περιοχές όπου τα δεδομένα είναι ώριμα και προκύπτουν ισχυρές ενδείξεις ύπαρξης πετρελαίου και αερίου.
Με την κατάθεση του νομοσχεδίου, σύμφωνα με πληροφορίες, θα προχωρήσει η προκήρυξη διαγωνισμού για τη διενέργεια σεισμικών ερευνών στο Ιόνιο Πέλαγος μέχρι και νοτίως της Κρήτης. Η εν λόγω περιοχή έχει επιφάνεια 230.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων και ήδη, σύμφωνα με πληροφορίες, έχει εκδηλωθεί σημαντικό ενδιαφέρον από διεθνείς εταιρείες.
Κυβερνητικές πηγές ανέφεραν πως «ό,τι ξέρουμε ως τώρα είναι πως στην περιοχή ενδέχεται να υπάρχουν 3-4 "Πρίνοι"».
Το νομοσχέδιο του ΥΠΕΚΑ περιλαμβάνει ακόμη ρυθμίσεις για την απελευθέρωση των αγορών ενέργειας, τους αγωγούς Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη και Ελλάδας-Ιταλίας, την προστασία των καταναλωτών και τη δυνατότητα συμμετοχής τρίτων στα δίκτυα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Όπως αναφέρεται στο σχετικό ενημερωτικό σημείωμα, υλοποιείται η αλλαγή στη διαχείριση των υδροηλεκτρικών σταθμών, το άνοιγμα της λιγνιτικής παραγωγής και σε τρίτους εκτός ΔΕΗ και η ουσιαστική απελευθέρωση της αγοράς στα νησιά με υιοθέτηση του αντίστοιχου Κώδικα.
Στο νομοσχέδιο εντάσσονται και οι ρυθμίσεις για την επέκταση των δικτύων φυσικού αερίου σε νέες περιοχές της χώρας, την ενίσχυση του ρόλου της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας, τον διαχωρισμό του Διαχειριστή του Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΔΕΣΦΑ) από τη ΔΕΠΑ κ.ά.
Αναλυτικότερα, σύμφωνα με την παρουσίαση που έκανε ο υπουργός Περιβάλλοντος, Γιώργος Παπακωνσταντίνου στο Υπουργικό Συμβούλιο, οι βασικές ρυθμίσεις για την ενέργεια περιλαμβάνουν τα εξής:
- Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας: αποκτά αποφασιστικές αρμοδιότητες (ενώ τώρα έχει μόνο γνωμοδοτικό ρόλο) σε ζητήματα όπως τα τιμολόγια μη ανταγωνιστικών δραστηριοτήτων, η εποπτεία των διαχειριστών, η αδειοδότηση του συνόλου των ενεργειακών επενδύσεων (όχι μόνο Ανανεώσιμων Πηγών), η ρύθμιση των αγορών, κ.α.
- Απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας: διαχωρίζονται τα δίκτυα μεταφοράς και διανομής ρεύματος τα οποία μεταβιβάζονται σε θυγατρικές εταιρείες της ΔΕΗ. Η ιδιοκτησία του δικτύου διανομής παραμένει στη μητρική εταιρεία ενώ για το δίκτυο μεταφοράς προβλέπεται η δυνατότητα μεταβίβασης μειοψηφικών πακέτων μετοχών σε τρίτους. Δημιουργείται Λειτουργός της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας, αρχικά 100% θυγατρική του Δημοσίου, αλλά με πρόβλεψη δυνατότητας μεταβίβασης ποσοστού σε τρίτους.
- Απελευθέρωση αγοράς φυσικού αερίου: διαχωρίζεται ο ΔΕΣΦΑ από τη ΔΕΠΑ (παύει να είναι θυγατρική της και γίνεται ανεξάρτητη εταιρία) και ρυθμίζεται το καθεστώς του Εθνικού και των Ανεξάρτητων Συστημάτων Φυσικού Αερίου. Δίνεται η δυνατότητα στον υπουργό να προχωρήσει στη σύσταση οργανωμένης αγοράς εμπορίας φυσικού αερίου στη χώρα.
- Προστασία Καταναλωτών: προβλέπονται οι βασικές υποχρεώσεις των προμηθευτών και τα αντίστοιχα δικαιώματα των καταναλωτών. Προστατεύονται οι καταναλωτές από καταχρηστικές ή παραπλανητικές συμπεριφορές των προμηθευτών ενώ ορίζεται ότι ο καταναλωτής θα έχει αδιάλειπτη προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας ακόμη και σε περίπτωση χρεοκοπίας του προμηθευτή. Καθορίζονται ομάδες ευάλωτων καταναλωτών (π.χ. με χαμηλά εισοδήματα, ΑΜΕΑ, κ.α.) για τους οποίους μπορούν να ισχύουν ειδικά, μειωμένα τιμολόγια, ευνοϊκοί όροι πληρωμής, απαγόρευση διακοπής σύνδεσης σε κρίσιμες περιόδους, κ.α.
- Έρευνες υδρογονανθράκων: συστήνεται ο Εθνικός Φορέας Έρευνας Υδρογονανθράκων ("Ελληνική Διαχειριστική Εταιρία Υδρογονανθράκων ΑΕ") που θα διαχειρίζεται τα αποκλειστικά δικαιώματα του Δημοσίου για έρευνα και εκμετάλλευση, θα επιλέγει τις περιοχές που θα παραχωρούνται για έρευνα και θα κάνει τους σχετικούς διαγωνισμούς. Εκσυγχρονίζεται το θεσμικό πλαίσιο για τις έρευνες, με βάση τα ισχύοντα διεθνώς (δίνεται η δυνατότητα εκτέλεσης ερευνών μη αποκλειστικής χρήσης, αυξάνεται η έκταση των προς παραχώρηση περιοχών και η χρονική διάρκεια των ερευνών) και προβλέπονται αυστηρές διατάξεις για την προστασία του περιβάλλοντος.
Σύμφωνα με τον προγραμματισμό του ΥΠΕΚΑ, σε διάστημα 12-18 μηνών θα πραγματοποιηθεί διεθνής διαγωνισμός για την παραχώρηση δικαιωμάτων έρευνας και παραγωγής, σε περιοχές όπου τα δεδομένα είναι ώριμα και προκύπτουν ισχυρές ενδείξεις ύπαρξης πετρελαίου και αερίου. Οι σχετικές εκτιμήσεις αναφέρουν ότι τα επόμενα 30 χρόνια η χώρα θα μπορεί να καλύπτει το 20-30% των αναγκών της σε υδρογονάνθρακες από εγχώριες πηγές ενώ το όφελος που προκύπτει για το Δημόσιο από την ανακάλυψη και εκμετάλλευση ενός κοιτάσματος μεγέθους αντίστοιχου με αυτό του Πρίνου φθάνουν στα 3 δισ. Δολάρια.
- Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη: Το νομοσχέδιο ρυθμίζει θέματα σχετικά με τις απαλλοτριώσεις, τη διαδρομή, τους περιορισμούς χρήσης κατά μήκος του πετρελαιαγωγού κ.α.: Πάντως το έργο καθυστερεί λόγω ενστάσεων που έχει προβάλει η Βουλγαρική πλευρά επικαλούμενη θέματα προστασίας του περιβάλλοντος. Ανάλογες ρυθμίσεις προβλέπονται για τους αγωγούς φυσικού αερίου Ελλάδας - Ιταλίας και Ελλάδας - Βουλγαρίας.
- Επέκταση των δικτύων φυσικού αερίου: ιδρύονται πέντε νέες Εταιρίες Παροχής Αερίου σε Στερεά Ελλάδα και Εύβοια, Κεντρική Μακεδονία, Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, Ήπειρο και Δυτική Μακεδονία, Πελοπόννησο με δυνατότητα συμμετοχής ιδιωτών.
Στο νομοσχέδιο περιλαμβάνονται ακόμη ρυθμίσεις για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (γεωθερμία, βιοαέριο, ηλιοθεμρικοί σταθμοί, προώθηση των έργων στον Αη Στρατη για ανάδειξή του σε "πράσινο νησί"), καθώς και τη χρήση ανενεργών μεταλλείων και λατομείων ως χώρων απόθεσης και επεξεργασίας υλικών από κατεδαφίσεις. Τέλος παρατείνεται ως τις 31 Δεκεμβρίου 2013 η λειτουργία των λατομείων αδρανών υλικών των οποίων δεν έχει λήξει η ισχύς των περιβαλλοντικών όρων και τα οποία θα έχουν συμπληρώσει τότε 30ετή λειτουργία.
