Tον Οκτώβριο του 2002 το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών παρουσίασε έλλειμμα 1.036 εκατ. ευρώ, 272 εκατ. ευρώ υψηλότερο του Οκτωβρίου 2001. Η εξέλιξη αυτή ήταν αποτέλεσμα κυρίως της διεύρυνσης του εμπορικού ελλείμματος, ως αποτέλεσμα πρωτίστως της αύξησης των καθαρών πληρωμών για εισαγωγές καυσίμων.
Οσον αφορά τα αγαθά εκτός καυσίμων, η πολύ μικρή αύξηση της δαπάνης για εισαγωγές και η στασιμότητα των εισπράξεων από εξαγωγές συνετέλεσαν ώστε το εμπορικό έλλειμμα εκτός καυσίμων να κινηθεί περίπου στα επίπεδα του Οκτωβρίου του 2001.
Η άνοδος του πλεονάσματος του ισοζυγίου υπηρεσιών προήλθε από την εμφανιζόμενη αύξηση των καθαρών εισπράξεων από ταξιδιωτικές υπηρεσίες, αν και τα στοιχεία για τις ταξιδιωτικές υπηρεσίες κατά το τρέχον έτος δεν είναι απολύτως συγκρίσιμα με εκείνα των προηγούμενων ετών.
Η μείωση του πλεονάσματος του ισοζυγίου μεταβιβάσεων αντανακλά περιορισμό των καθαρών εισπράξεων, κυρίως της γενικής κυβέρνησης από την Ε.Ε., αλλά και των λοιπών τομέων της οικονομίας. Τέλος, το έλλειμμα του ισοζυγίου εισοδημάτων παρουσίασε μικρή μόνο άνοδο.
Στο δεκάμηνο Ιανουαρίου - Οκτωβρίου 2002 το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών αυξήθηκε κατά 673 εκατ. ευρώ έναντι εκείνου της αντίστοιχης περιόδου του προηγούμενου έτους και διαμορφώθηκε σε 6.403 εκατ. ευρώ. Η εξέλιξη αυτή αντανακλά κυρίως τον περιορισμό του πλεονάσματος του ισοζυγίου των μεταβιβάσεων, αλλά και τη διεύρυνση του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου.
Η τελευταία συνδέεται με αύξηση τόσο του ελλείμματος του ισοζυγίου των εκτός καυσίμων αγαθών όσο και των καθαρών εισαγωγών καυσίμων. Μικρή αύξηση παρατηρήθηκε και στο έλλειμμα του ισοζυγίου των εισοδημάτων. Οι εξελίξεις αυτές αντισταθμίστηκαν μόνο εν μέρει από την άνοδο του πλεονάσματος του ισοζυγίου των υπηρεσιών.
Το εμπορικό έλλειμμα εκτός καυσίμων αυξήθηκε κατά 400 εκατ. ευρώ στο δεκάμηνο Ιανουαρίου - Οκτωβρίου 2002, λόγω της σημαντικής μείωσης (κατά 549 εκατ. ευρώ) των εισπράξεων από εξαγωγές και παρά τη μικρή μείωση των πληρωμών για εισαγωγές (κατά 149 εκατ. ευρώ).
Ταυτόχρονα, οι καθαρές εισαγωγές καυσίμων αυξήθηκαν κατά 319 εκατ. ευρώ. Την ίδια περίοδο, το πλεόνασμα του ισοζυγίου υπηρεσιών αυξήθηκε, καθώς η άνοδος των καθαρών εισπράξεων από ταξιδιωτικές και λοιπές υπηρεσίες υπεραντιστάθμισε τη μείωση των καθαρών εισπράξεων από μεταφορικές υπηρεσίες.
Το έλλειμμα του ισοζυγίου εισοδημάτων διευρύνθηκε κυρίως λόγω της αύξησης των καθαρών πληρωμών για τόκους, μερίσματα και κέρδη. Η εξέλιξη αυτή αντανακλά τα χαμηλότερα επιτόκια και την μείωση των μερισματικών αποδόσεων κατά το τρέχον έτος, αποτέλεσμα των οποίων ήταν η μείωση των εισπράξεων και, σε μικρότερη έκταση, των πληρωμών.
Τέλος, στον περιορισμό του πλεονάσματος του ισοζυγίου μεταβιβάσεων συνέβαλαν η μείωση των μεταβιβάσεων από την Ε.Ε., η αύξηση των πληρωμών της γενικής κυβέρνησης και η υποχώρηση των καθαρών εισπράξεων των λοιπών τομέων.
Ισοζύγιο Χρηματοοικονομικών Συναλλαγών
Τον Οκτώβριο του 2002 οι άμεσες επενδύσεις τόσο κατοίκων στο εξωτερικό όσο και μη κατοίκων στην Ελλάδα κινήθηκαν σε χαμηλά επίπεδα. Στην κατηγορία των επενδύσεων χαρτοφυλακίου, δεν παρατηρήθηκαν σημαντικές κινήσεις κεφαλαίων. Η καθαρή εκροή ύψους 226 εκατ. ευρώ αντανακλά κυρίως επενδύσεις κατοίκων στο εξωτερικό για αγορά ομολόγων. Oσον αφορά τις λοιπές επενδύσεις, παρατηρήθηκε καθαρή εισροή ύψους 1.191 εκατ. ευρώ, η οποία συνδέεται κυρίως με την αύξηση των καταθέσεων και των τοποθετήσεων σε repos από μη κατοίκους και δευτερευόντως με τη μείωση των καταθέσεων των κατοίκων στο εξωτερικό.
Στο δεκάμηνο Ιανουαρίου - Οκτωβρίου 2002 παρατηρήθηκε καθαρή εκροή ύψους 474 εκατ. ευρώ στην κατηγορία των αμέσων επενδύσεων, η οποία αφορά κυρίως επενδύσεις κατοίκων στο εξωτερικό.
Την ίδια περίοδο σημειώθηκε σημαντική καθαρή εισροή (ύψους 9.510 εκατ. ευρώ) στην κατηγορία των επενδύσεων χαρτοφυλακίου. Η εξέλιξη αυτή συνδέεται με τη σημαντική εισροή κεφαλαίων ξένων επενδυτών, κυρίως για την αγορά ελληνικών ομολόγων και δευτερευόντως για την αγορά μετοχών. Επισημαίνεται ότι αξιοσημείωτη είναι και η εκροή κεφαλαίων για αγορά κυρίως ομολόγων από Ελληνες επενδυτές.
Η συνεχιζόμενη στροφή των ξένων και των Ελλήνων επενδυτών στην αγορά ομολόγων είναι αποτέλεσμα της επιφυλακτικότητας με την οποία οι επενδυτές εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν τις διεθνείς κεφαλαιαγορές.
Τέλος στην κατηγορία των λοιπών επενδύσεων σημειώθηκε μικρή καθαρή εκροή 114 εκατ. ευρώ. Η εξέλιξη αυτή συνδέεται με σημαντική άνοδο των απαιτήσεων, η οποία όμως σε μεγάλο βαθμό αντισταθμίστηκε από ανάλογη αύξηση των υποχρεώσεων.
Η σημαντική αύξηση των καταθέσεων και των τοποθετήσεων σε repos από μη κατοίκους και κατοίκους αντίστοιχα αποτελούν τον κύριο λόγο της ανόδου και στις δύο περιπτώσεις. Επιπλέον, αναφορικά με τις υποχρεώσεις θα πρέπει να σημειωθεί ότι η αποπληρωμή δανείων από τη Γενική Κυβέρνηση υπήρξε ιδιαίτερα σημαντική.
Στο τέλος Οκτωβρίου 2002 τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας διαμορφώθηκαν σε εννέα δισ. ευρώ.
