Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε σήμερα την πράσινη βίβλο για το μέλλον της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής της ΕΕ. Στην πράσινη βίβλο αναλύονται οι ελλείψεις της σημερινής πολιτικής και δρομολογείται ευρεία δημόσια διαβούλευση για τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να αντιμετωπιστούν οι ελλείψεις αυτές.
Οι αλιείς και άλλοι εμπλεκόμενοι φορείς του τομέα, καθώς επίσης και επιστήμονες, η κοινωνία των πολιτών και οι ενδιαφερόμενοι πολίτες καλούνται να ανταποκριθούν και να εκφράσουν την άποψή τους για το μέλλον της ευρωπαϊκής αλιείας έως τις 31 Δεκεμβρίου 2009. Η διαβούλευση αποτελεί το πρώτο βήμα της διαδικασίας η οποία αναμένεται να έχει ως αποτέλεσμα τη ριζική μεταρρύθμιση της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής.
Ο αρμόδιος για τις ναυτιλιακές υποθέσεις και την αλιεία Επίτροπος Joe Borg δήλωσε τα εξής: «Θέτουμε ερωτήματα ακόμη και για τις θεμελιώδεις αρχές της σημερινής πολιτικής και πρέπει να διερευνήσουμε εξαντλητικά όλα τα θέματα. Δεν επιδιώκουμε απλώς μία ακόμη μεταρρύθμιση. Ήρθε η ώρα να σχεδιάσουμε ένα σύγχρονο, απλό και βιώσιμο σύστημα για τη διαχείριση της αλιείας στην ΕΕ, το οποίο να μπορέσει να διαρκέσει μέχρι το τέλος του 21ου αιώνα».
Ο στόχος της πράσινης βίβλου που εγκρίθηκε σήμερα είναι διττός: η ευαισθητοποίηση όσον αφορά τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο τομέας κατά τα τελευταία έτη και η ανταπόκριση του κοινού από την οποία μπορεί να προκύψει μια νέα, καινοτόμος και πιο συναινετική προσέγγιση για την αλιευτική νομοθεσία.
Τίθενται ερωτήματα όπως: Πώς μπορούμε να εξασφαλίσουμε τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της αλιείας; Πώς μπορεί να προσαρμοστεί η συνολική αλιευτική ικανότητα του στόλου, αντιμετωπίζοντας ταυτόχρονα τις κοινωνικές ανησυχίες των παράκτιων κοινοτήτων; Πώς μπορεί να αναπτυχθεί περαιτέρω η παιδεία συμμόρφωσης; Πώς μπορεί να συμβάλει καλύτερα η Κοινή Αλιευτική Πολιτική στη βιωσιμότητα της αλιείας πέραν των υδάτων της ΕΕ;
Στην πράσινη βίβλο αναλύονται όλες οι πτυχές της σημερινής αλιευτικής πολιτικής και εξηγείται γιατί ορισμένα προβλήματα εξακολουθούν να υφίστανται παρά την πρόοδο που σημειώθηκε μετά τη μεταρρύθμιση του 2002. Ένα από τα βασικά προβλήματα είναι η εξάντληση των ευρωπαϊκών ιχθυαποθεμάτων: 88% των αποθεμάτων υφίστανται υπεραλίευση, (σε σύγκριση με 25% μέσο όρο παγκοσμίως) και 30% των αποθεμάτων είναι «εκτός των ασφαλών βιολογικών ορίων», δηλ. δεν μπορούν να αναπαραχθούν με κανονικούς ρυθμούς διότι έχει εξαντληθεί ο πληθυσμός αναπαραγωγής. Ωστόσο, σε πολλούς τύπους αλιείας συνεχίζουμε να αλιεύουμε δύο ή τρεις φορές περισσότερο από ό,τι μπορούν να αντέξουν τα ιχθυαποθέματα. Αυτό οφείλεται κυρίως στην πλεονάζουσα αλιευτική ικανότητα του στόλου.
Η εν λόγω πλεονάζουσα αλιευτική ικανότητα αποβαίνει όντως αντιοικονομική διότι όχι μόνο εξαντλεί τα αποθέματα αλλά επίσης οδηγεί σταθερά στη μείωση των κερδών του τομέα. Πρέπει να βρεθούν λύσεις για την αποκατάσταση των πλέον απειλούμενων με εξαφάνιση αποθεμάτων και ταυτόχρονα να εξασφαλιστεί ότι η αλιεία θα συνεχίσει να αποτελεί αξιόπιστη πηγή εισοδήματος για τους αλιείς.
Πέραν της πλεονάζουσας αλιευτικής ικανότητας, στην πράσινη βίβλο αναφέρονται τέσσερις ακόμη διαρθρωτικές ελλείψεις της σημερινής προσέγγισης:
- η έλλειψη συγκεκριμένων πολιτικών στόχων, ειδικότερα όσον αφορά την οικολογική ευθύνη και ενοποίηση με τα γενικά θαλάσσια ζητήματα·
σύστημα λήψης αποφάσεων το οποίο είναι πολύ συγκεντρωτικό και εστιάζεται σε βραχυπρόθεσμες λύσεις οι οποίες τις περισσότερες φορές υπονομεύουν την μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα·
ένα πλαίσιο που δεν εκχωρεί επαρκή ευθύνη στον τομέα·
- η έλλειψη πολιτικής βούλησης όσον αφορά τη συμμόρφωση με τους αλιευτικούς περιορισμούς.
Τα θέματα αυτά πρέπει να συνεκτιμηθούν σε ένα πλαίσιο όπου η Ευρώπη εισάγει τα δύο τρίτα των αλιευτικών προϊόντων που καταναλώνει.
Η Επιτροπή ανησυχεί διότι εάν δεν επιτευχθεί καλύτερη περιβαλλοντική βιωσιμότητα κατά τα επόμενα έτη, το αποτέλεσμα θα είναι υποβάθμιση των θαλασσών και μη βιώσιμος από οικονομική άποψη αλιευτικός τομέας. Εάν, ωστόσο, η επόμενη μεταρρύθμιση προετοιμάσει την Κοινή Αλιευτική Πολιτική για τον 21ο αιώνα, τα οφέλη δεν θα αφορούν μόνο τους αλιείς ή τις παράκτιες κοινότητες, αλλά επίσης τους ευρωπαίους πολίτες στο σύνολό τους.
Παρόλο που η Επιτροπή δεσμεύεται από νομική άποψη να εξετάσει μόνο ορισμένες πτυχές της ΚΑλΠ έως το 2012, λόγω της κατάστασης που επικρατεί, ιδίως όσον αφορά τα αποθέματα και την πλεονάζουσα αλιευτική ικανότητα του στόλου, η Επιτροπή είναι πεπεισμένη για την ανάγκη έναρξης της διαδικασίας μεταρρύθμισης ήδη από τώρα. Η διαβούλευση που ξεκίνησε σήμερα θα ολοκληρωθεί στις 31 Δεκεμβρίου 2009 και η Επιτροπή θα συγκεντρώσει τα αποτελέσματά της το πρώτο εξάμηνο του 2010.
Μετά από συμπληρωματική διαβούλευση με τους εμπλεκόμενους φορείς, η Επιτροπή θα εκπονήσει έκθεση εκτίμησης επιπτώσεων και πρόταση για νέο βασικό κανονισμό. Η πρόταση αυτή μπορεί να υποβληθεί στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο στις αρχές του 2011, με σκοπό την έγκρισή της το 2012.
