Κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με την εφαρμογή των κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων της συνθήκης ΕΚ στη δημόσια χρηματοδότηση ευρυζωνικών δικτύων εξέδωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Όπως επισημαίνεται σε σχετική ανακοίνωση, οι κατευθυντήριες γραμμές προβλέπουν ένα σαφές και αξιόπιστο πλαίσιο για τα ενδιαφερόμενα μέρη και θα βοηθήσουν τα κράτη μέλη να επιταχύνουν και να επεκτείνουν τη διάδοση των ευρυζωνικών δικτύων.
Περιέχουν επίσης ειδικές διατάξεις σχετικά με την ανάπτυξη δικτύων πρόσβασης νέας γενιάς, που επιτρέπουν την κρατική στήριξη για την ενίσχυση των επενδύσεων στον στρατηγικό αυτό τομέα χωρίς να προκαλούνται αδικαιολόγητες στρεβλώσεις του ανταγωνισμού. Στις κατευθυντήριες γραμμές λαμβάνονται υπόψη οι παρατηρήσεις που ελήφθησαν κατά τη δημόσια διαβούλευση (βλ. IP/09/813 ).
Η αρμόδια για τον ανταγωνισμό Επίτροπος Neelie Kroes δήλωσε τα εξής: «Οι κατευθυντήριες γραμμές προσφέρουν στα κράτη μέλη και στις δημόσιες αρχές ένα διαφανές εργαλείο μεγάλης εμβέλειας που θα εξασφαλίζει ότι τα σχέδιά τους για κρατική χρηματοδότηση του ευρυζωνικού τομέα είναι σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις. Οι κατευθυντήριες γραμμές θα διευκολύνουν επομένως την εκτεταμένη ανάπτυξη ευρυζωνικών δικτύων υψηλής και πολύ υψηλής ταχύτητας, αυξάνοντας την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα και συμβάλλοντας στην οικοδόμηση μιας κοινωνίας βασισμένης στη γνώση στην Ευρώπη».
Τα πέντε τελευταία χρόνια, η Επιτροπή ανέπτυξε μια συνεκτική και σταθερή πρακτική όσον αφορά την κρατική στήριξη για την ανάπτυξη ευρυζωνικών δικτύων, εκδίδοντας πάνω από 40 ατομικές αποφάσεις. Οι νέες κατευθυντήριες γραμμές στηρίζονται στην εμπειρία αυτή.
Ειδικότερα, οι κατευθυντήριες γραμμές εξηγούν πώς μπορούν να διοχετευθούν τα δημόσια κεφάλαια για την ανάπτυξη βασικών ευρυζωνικών δικτύων, καθώς και δικτύων πρόσβασης νέας γενιάς στις περιοχές όπου δεν επενδύουν οι ιδιωτικοί φορείς. Οι κατευθυντήριες γραμμές συνοψίζουν τη διάκριση μεταξύ ανταγωνιστικών περιοχών («μαύρες» περιοχές), οι οποίες δεν χρειάζονται κρατικές ενισχύσεις, και μη αποδοτικών ή μη εξυπηρετούμενων περιοχών («λευκές» και «γκρίζες» περιοχές) στις οποίες μπορεί να δικαιολογηθεί η χορήγηση κρατικών ενισχύσεων, εφόσον πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις. Η διάκριση αυτή προσαρμόζεται έπειτα στην κατάσταση των δικτύων πρόσβασης νέας γενιάς (η ανάπτυξη των οποίων βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο) απαιτώντας από τα κράτη μέλη να λάβουν υπόψη όχι μόνο τις υπάρχουσες υποδομές πρόσβασης νέας γενιάς, αλλά και τα συγκεκριμένα επενδυτικά σχέδια των εταιρειών τηλεπικοινωνίας για την ανάπτυξη ανάλογων δικτύων στο εγγύς μέλλον. Οι κατευθυντήριες γραμμές περιλαμβάνουν ορισμένες διασφαλίσεις ζωτικής σημασίας (όπως, για παράδειγμα, λεπτομερής χαρτογράφηση, δημόσιος διαγωνισμός, υποχρέωση ανοικτής πρόσβασης ή τεχνολογική ουδετερότητα και μηχανισμοί ανάκτησης) με σκοπό να προωθηθεί ο ανταγωνισμός και να αποφευχθεί ο παραγκωνισμός των ιδιωτικών επενδύσεων.
Μολονότι οι ιδιωτικοί φορείς είναι εκείνοι που θα πρέπει να κινητοποιήσουν κατά κύριο λόγο τις επενδύσεις προς ευρυζωνικά δίκτυα υψηλής και πολύ υψηλής ταχύτητας, οι κρατικές ενισχύσεις μπορούν να διαδραματίσουν αποφασιστικό ρόλο για την επέκταση της ευρυζωνικής κάλυψης σε περιοχές στις οποίες δεν σκοπεύουν να επενδύσουν οι φορείς της αγοράς. Πρωταρχικός στόχος των κατευθυντήριων γραμμών είναι να προωθήσουν την εκτεταμένη και γρήγορη ανάπτυξη ευρυζωνικών δικτύων, διατηρώντας παράλληλα τη δυναμική της αγοράς και τον ανταγωνισμό σε έναν τομέα που έχει ελευθερωθεί πλήρως. Οι κατευθυντήριες γραμμές προβλέπουν ότι, κάθε φορά που ενισχύεται ιδιωτικός φορέας, η κρατική ενίσχυση πρέπει να τονώνει τον ανταγωνισμό υποχρεώνοντας τον δικαιούχο να διευκολύνει την ανοικτή πρόσβαση τρίτων φορέων στο δίκτυο που χρηματοδοτείται από το δημόσιο.
Το Μάιο και τον Ιούνιο του 2008, η Επιτροπή πραγματοποίησε δημόσιες διαβουλεύσεις με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, ενώ στις 22 Ιουνίου 2009 συγκάλεσε πολυμερή σύσκεψη με τα κράτη μέλη. Υποβλήθηκαν σχεδόν 100 παρατηρήσεις από τα κράτη μέλη, τους κατεστημένους φορείς, τους εναλλακτικούς φορείς, τους παρόχους διαδικτυακών υπηρεσιών και τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών. Τα κράτη μέλη και άλλοι ενδιαφερόμενοι υποστήριξαν την απόφαση της Επιτροπής να εκδώσει κατευθυντήριες γραμμές και υποδέχθηκαν ευνοϊκά τους νέους κανόνες για τα δίκτυα πρόσβασης νέας γενιάς.
Οι επενδύσεις σε ευρυζωνικά δίκτυα αποτελούν επίσης καθοριστικό μέρος του ευρωπαϊκού σχεδίου οικονομικής ανάκαμψης (βλ. IP/08/1771 ) , για το οποίο η Επιτροπή διέθεσε 1,02 δισεκατομμύρια € μέσω του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) για την ανάπτυξη ευρυζωνικού Διαδικτύου σε αγροτικές περιοχές (βλ. IP/09/142 και MEMO/09/35 ).
Οι κατευθυντήριες γραμμές θα βοηθήσουν τις δημόσιες αρχές να επενδύσουν αυτά καθώς και άλλα κεφάλαια με τρόπο δίκαιο και αποτελεσματικό και να συμβάλουν έτσι στη βραχυπρόθεσμη οικονομική ανάκαμψη και στην μακροπρόθεσμη ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης.
