Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]
Από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον περασμένο Φεβρουάριο, η Ευρωπαϊκή Ένωση στράφηκε στο υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) για να μειώσει την εξάρτησή της από το ρωσικό αέριο. Το LNG αντιπροσωπεύει πλέον το 32% των συνολικών εισαγωγών φυσικού αερίου της ΕΕ. Αλλά αν οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν γίνει οι κύριοι προμηθευτές της Γηραιάς ηπείρου σε LNG, η Ρωσία είναι στη δεύτερη θέση. Κατά τους πρώτους 9 μήνες του 2022, οι ευρωπαϊκές εισαγωγές ρωσικού LNG αυξήθηκαν κατά 21%, σε 15,5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2021, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Montel, μιας νορβηγικής εταιρείας που ειδικεύεται στις αγορές ενέργεια.
Στην πραγματικότητα, μάλιστα,τα τα αποθέματα 93,6% του αερίου στην ΕΕ που εγγυήθηκαν και τη δραστική πτώση των τιμών, επιτεύχθηκαν χάρη στην ετήσια αύξηση κατά 41% στις ευρωπαϊκές εισαγωγές ρωσικού LNG το δωδεκάμηνο που έληξε στις 31 Αυγούστου.
Σε απλή μετάφραση: Η Ευρώπη αγοράζει υγροποιημένο αέριο από τη Ρωσία, επειδή αυτό δεν υπόκειται στις κυρώσεις που το επηρεάζουν μέσω αγωγών. Στα ανοικτά των ακτών της Ιβηρικής, της Μεσογειου και της βορειοδυτικής ΕΕ, υπάρχουν σήμερα 60 δεξαμενόπλοια φορτωμένα με ρωσικό υγροποιημένο αέριο: αυτό είναι περισσότερο από το 10% του συνόλου των ναυλώσεων που κυκλοφορούν σήμερα στον κόσμο.
Πιο ελκυστική τιμή
Επιπλέον, το ρωσικό LNG έχει πιο ελκυστική τιμή από το αμερικανικό LNG. Δεν είναι τυχαίο ότι Γάλλος υπουργός Οικονομικών Μπρουνό Λεμέρ ζήτησε από τις Ηνωμένες Πολιτείες να ρίξουν τις τιμές. Αλλά και ο Γερμανός ομόλογός του, Ρόμπερτ Χάμπεκ διαμαρτυρήθηκε για τις «αστρονομικές τιμές» που έφτασε το LNG από τον Κόλπο του Μεξικού, καθώς η ευρωπαϊκή οικονομία παλεύοντας με τον υψηλό πληθωρισμό, βλέπει τις οικονομικές της προοπτικές να σκοτεινιάζουν. Ωστόσο, η αύξηση των ρωσικών παραδόσεων LNG αντισταθμίζει μόνο εν μέρει τη μείωση του όγκου που μεταφερόταν με αγωγούς και που αντιπροσώπευε το 41% των συνολικών εισαγωγών φυσικού αερίου το 2021. Τον Σεπτέμβριο του 2022, το μερίδιο αυτό μειώθηκε στο 9%.
Οι παραδόσεις συνεχίστηκαν τον Οκτώβριο, τον μήνα για τον οποίο η Montel προβλέπει αύξηση 10% σε διάστημα ενός έτους, με 1,4 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα. Μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών που έχουν εισαγάγει το περισσότερο ρωσικό LNG, είναι η Γαλλία που έχει παραλάβει το ένα τρίτο του συνόλου και η Ισπανία το ένα τέταρτο. Αυτές οι δύο χώρες έχουν τους μεγαλύτερους τερματικούς σταθμούς επαναεριοποίησης, ενώ οι υπόλοιπες ποσότητες LNG πηγαίνουν στην Ολλανδία και το Βέλγιο.
Ισχύουν οι συμβάσεις
Οι μακροπρόθεσμες συμβάσεις που υπέγραψαν οι Ευρωπαίοι έμποροι με ρωσικές εταιρείες όπως η Novotek και η Gazprom συνεχίζουν να τηρούνται. Αυτή η παραγωγή προέρχεται σε μεγάλο βαθμό από τον τερματικό σταθμό Yamal της Novotek (χωρητικότητας 22,5 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων ετησίως), στη βορειοδυτική Σιβηρία και από τον τερματικό σταθμό Portovoya της Gazprom (2 δισεκατομμύρια κυβικά ετησίως) που βρίσκεται στην ανατολική Βαλτική.
Η γαλλική TotalEnergy έχει συμβόλαιο με τη Novotek για την ετήσια προμήθεια 5,5 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων ετησίως και την ισπανική Naturgy για 3,4 δισεκατομμύρια κυβικά. «Θα συνεχίσουμε να παίρνουμε LNG από τη Ρωσία όσο δεν υπάρχουν κυρώσεις από την Ευρώπη, γιατί με αυτόν τον τρόπο συμβάλλουμε στην εξασφάλιση του εφοδιασμού της. Εάν υπάρξουν κυρώσεις, θα σταματήσουμε αμέσως», δήλωσε ο Πατρίκ Πουγιανέ, το αφεντικό της TotalEnergies.
Η αγορά ρωσικού φυσικού αερίου δεν είναι παράνομη, καθώς δεν υπάρχει, μέχρι σήμερα, επίσημο εμπάργκο. Μόνο οι εισαγωγές άνθρακα έχουν απαγορευτεί από την 1η Αυγούστου. Οι εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου θα απαγορευτούν σύντομα, από τις 5 Δεκεμβρίου για το αργό και από τις 5 Φεβρουαρίου 2023 για τα προϊόντα διύλισης (ντίζελ, βενζίνη, πετρέλαιο θέρμανσης κ.λπ.).
Το καλό είναι ότι τα ευρωπαϊκά αποθέματα αερίου έχουν καλυφθεί σε ποσοστό άνω του 91%, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την κατάσταση της ενέργειας στην ΕΕ. Μια κατάσταση που συνέβαλε τις τελευταίες ημέρες στην απότομη πτώση των τιμών στο TTF, τον ολλανδικό κόμβο φυσικού αερίου, που λειτουργεί ως σημείο αναφοράς για την ευρωπαϊκή αγορά.
Φυσικά, τα αποθέματα φυσικού αερίου θα είναι επαρκή για να καλύψουν τη ζήτηση αυτόν τον χειμώνα. Η Ευρώπη θα μπορούσε να αντιμετωπίσει μια πιο δύσκολη κατάσταση τον επόμενο χειμώνα.
Να είναι καλά η …Κίνα
Η αύξηση των ευρωπαϊκών αποθεμάτων διευκολύνθηκε από την πτώση της ασιατικής ζήτησης για LNG, ιδίως από τον μεγαλύτερο καταναλωτή στον κόσμο, την Κίνα, της οποίας η δραστηριότητα έχει επιβραδυνθεί λόγω των αυστηρών περιορισμών της πολιτικής «μηδενικού Covid». Φέτος, οι Ασιάτες έμποροι, ιδιαίτερα οι Κινέζοι, αγοράζουν ρωσικό LNG από τον Σεπτέμβριο με έκπτωση 50%, σύμφωνα με traders, που επικαλείται το πρακτορείο Bloomberg. Εάν ο ασιατικός γίγαντας επιστρέψει στην ανάπτυξη το 2023, οι μεταφορείς LNG θα ξαναρχίσουν τα ασιατικά δρομολόγια, με συνέπεια τη μείωση της προσφοράς για τις ευρωπαϊκές χώρες. Ειδικά αν η Ευρώπη θελήσει να ζήσει χωρίς ρωσικό αέριο.
Και αν η Ρωσία αποφασίσει ξαφνικά ότι οι εισαγωγές από την Κίνα και την Ινδία εγγυώνται στον προϋπολογισμό της περισσότερα έσοδα; Μήπως η Μόσχα αντικαταστήσει τις ευρωπαϊκές αγορές; Και τι θα γινόταν εν μία νυκτί για την πραγματική ενεργειακή μας εξάρτηση;
