«Λόγω του μεγέθους της και της διάρκειάς της, αυτή η κρίση ξεπερνά και τους χειρότερους φόβους μου. Μακροπρόθεσμα, οι αμερικανοί καταναλωτές, που ζούσαν ουσιαστικά με δανεικά αφού βασίζονταν στην εκτιμώμενη αξία των σπιτιών τους, θα πάψουν να καταναλώνουν περισσότερα απ' όσα παράγουν. Και θα αναγκαστούν να αλλάξουν νοοτροπία. Την ίδια στιγμή, η αμερικανική κυβέρνηση θα αναγκαστεί να δημιουργήσει μια καινούργια ζήτηση, αφού η δραματική μείωση των τιμών των ακινήτων έχει εκμηδενίσει τις αποταμιεύσεις των νοικοκυριών, και άρα την κατανάλωση.
Οσο για την Ευρώπη, μπορεί το τραπεζικό της σύστημα να είναι πιο σταθερό και πιο ελεγχόμενο, αλλά είναι βέβαιο ότι θα πληγεί και αυτή», εκτιμά ο Τζορτζ Σόρος, πρόεδρος του Soros Fund Management, σε συνέντευξή του στον «Νουβέλ Ομπζερβατέρ».
Οπως επισημαίνει, οι αγορές δεν τείνουν αυθόρμητα προς την ισορροπία. Η «ρύθμισή» τους γίνεται με φούσκες που διογκώνονται και εκρήγνυνται. Κάθε φούσκα αποτελείται από δύο στοιχεία: το ένα είναι η πραγματική και κυρίαρχη τάση και το άλλο η λανθασμένη ερμηνεία της. Στην περίπτωση της σημερινής κρίσης, η «μικροφούσκα» της αγοράς ακινήτων -τα ενυπόθηκα δάνεια υψηλού κινδύνου, τα περίφημα subprimes- συντηρεί και μεγεθύνει μια μεγαλύτερη και πιο παλιά φούσκα, την «υπερφούσκα» των πιστώσεων. Το αποτέλεσμα είναι μια χιονοστιβάδα που μπορεί να προκαλέσει την έκρηξη μιας ατομικής βόμβας.
Οι νεοφιλελεύθεροι πίστευαν μέχρι τέλους ότι οι «φούσκες» μπορούν να ρυθμιστούν από μόνες τους.
Η έκρηξη της φούσκας των ακινήτων -συνεχίζει ο Τζόρτζ Σόρος- οδήγησε με τη σειρά της σε μια εκρηκτική ανάπτυξη τη φούσκα των πρώτων υλών. Η αύξηση της τιμής του πετρελαίου στα 140 δολάρια το βαρέλι αποτέλεσε το αποκορύφωμα αυτής της τρελής κλιμάκωσης: επειδή το δολάριο υποτιμήθηκε, οι κερδοσκόποι προτιμούσαν να έχουν στα χέρια τους πρώτες ύλες. Αυτή η τάση αρχίζει τώρα να αντιστρέφεται. Ισως η επόμενη φούσκα που θα σκάσει να είναι εκείνη των πρώτων υλών.
Και ποιος θα πληρώσει τον λογαριασμό; Οι φορολογούμενοι; «Η υποχρέωση του κράτους είναι να σώσει το σύστημα. Οταν βρίσκεσαι στο χείλος του γκρεμού, όπως σήμερα, είναι αναπόφευκτη η παρέμβαση του κράτους. Ο Χένρι Πόλσον το κατάλαβε. Η κρίση αυτή είναι αποτέλεσμα της έλλειψης ελέγχου. Ο χρηματιστηριακός τομέας είχε αποκτήσει ένα υπέρμετρο βάρος στην οικονομία και πρέπει να επιστρέψει σε λογικές διαστάσεις».
Σύμφωνα με τον συγγραφέα της «Μεγάλης Παγκόσμιας Αταξίας» και της «Αλήθειας για τη Χρηματοπιστωτική Κρίση», αυτό που απαιτείται σήμερα είναι ένα New Deal. Για να αποτραπεί η κατάρρευση των τιμών των ακινήτων, πρέπει να αυξηθεί η προσφορά στεγαστικών δανείων και να σταματήσουν οι κατασχέσεις σπιτιών. Οι επιχειρηματικοί κύκλοι δεν συμπαθούν τέτοιου είδους κινήσεις, αλλά δεν μπορεί να γίνει διαφορετικά. Πάνω απ' όλα, το Κράτος πρέπει να συμβάλει στη δημιουργία μιας νέας πηγής ζήτησης. Θα μπορούσε, για παράδειγμα, να δημιουργήσει μια μεγάλη βιομηχανία αντιμετώπισης της ρύπανσης και των κλιματικών αλλαγών. Η μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα προϋποθέτει μαζικές επενδύσεις, μακροπρόθεσμα όμως συνιστά έναν κινητήρα για την οικονομία, πράγμα πολύτιμο σε μια εποχή που η κατανάλωση μειώνεται.
Πηγή: Le Nouvel Observateur, ΑΠΕ-ΜΠΕ
