Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]
«Ανατριχιάζει η υπόλοιπη Ευρώπη», γράφει η γαλλική Le Figaro, σχολιάζοντας την μονομερή κίνηση του Βερολίνου, για τη διάθεση του κολοσσιαίου ποσού των 200 δισ. ευρώ, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η ενεργειακή κρίση, μόνο στη Γερμανία «Φαίνεται ότι το Βερολίνο έχει βαθιές τσέπες και προτιμά να εξασφαλίσει τον εφοδιασμό της χώρας, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι πληρώνει υψηλό τίμημα. Αλλά αυτή η εθνική στρατηγική συγκρούεται με την Ευρώπη», γράφει η γαλλική εφημερίδα, αποδοκιμάζοντας την εγωϊστική κίνηση του Βερολίνου.
Το θέμα έθεσε άλλωστε, μετ` επιτάσεως και ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν, που επισκέφθηκε χθες στο Βερολίνο τον καγκελάριο Ολαφ Σολτς.
Λάβρος κατά του Βερολίνου και ο απερχόμενος πρωθυπουργός της Ιταλίας, Μάριο Ντράγκι. «Αντιμετωπίζοντας τις κοινές απειλές της εποχής μας, δεν μπορούμε να χωρίσουμε τις χώρες μας, ανάλογα με τα περιθώρια ελιγμών στους εθνικούς μας προϋπολογισμούς», είπε ο Ντράγκι.
Ποια ενιαία αγορά;
Με πιο διπλωματικούς όρους, ο Ευρωπαίος Επίτροπος Τιερί Μπρετόν προειδοποιεί επίσης: «Η Κομισιόν επαγρυπνεί ως προς τις επιπτώσεις αυτής της πρωτοβουλίας του Βερολίνου στον θεμιτό ανταγωνισμό στην εσωτερική αγορά». Ο Μπρετόν έστειλε μάλιστα επιστολή σε όλα τα κράτη μέλη, ζητώντας να αποφευχθεί «ένας αγώνας για εθνικές επιδοτήσεις, που κατακερματίζει την ενιαία αγορά και θέτει σε αμφισβήτηση την αρχή της αλληλεγγύης, που πρέπει να διέπει την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης».
«Τα πιο ζοφερά σενάρια δεν είναι αναπόφευκτα», γράφει το Bloomberg. Το αμερικανικό πρακτορείο υπενθυμίζει ότι η Gazprom ανέστειλε ήδη τις παραδόσεις φυσικού αερίου στην Ιταλία και οι αγωγοί Nord Stream έχουν αχρηστευτεί μετά από σαμποτάζ, τη στιγμή που ξεκινά επίσημα η περίοδος θέρμανσης στην Ευρώπη. «Αυτή η ανησυχητική αλληλουχία γεγονότων θα μπορούσε να δώσει την εντύπωση ότι η Γηραιά Ηπειρος βυθίζεται στο χειρότερο σενάριο της – έναν χειμώνα χωρίς ρωσικό αέριο», προειδοποιεί το Bloomberg.
Η κατάσταση έχει επιδεινωθεί μετά το σαμποτάζ στους αγωγούς Nord Stream 1 και Nord Stream 2, στη Βαλτική. Η διαρροή αερίου μπορεί να σταμάτησε αλλά ήδη έχουν διαφύγει κάπου 500 εκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου, συνολικής αξίας 800 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της ρωσικής πολυεθνικής Gazprom, στην οποία ανήκει ο αγωγός, θα χρειαστούν τουλάχιστον έξι μήνες για την αποκατάσταση της ζημιάς στον Nord Stream 1.
Μήνυμα SOS
Η υπόλοιπη Ευρώπη στέλνει μήνυμα SOS, καθώς όλοι οι ειδικοί εκτιμούν πλέον ότι η κρίση θα διαρκέσει τουλάχιστον για τρεις χειμώνες. «Τουλάχιστον μέχρι το καλοκαίρι του 2024 θα βρισκόμαστε σε κάποιο είδος τεταμένης κατάστασης», δήλωσε ο πρόεδρος του Δικτύου Φυσικού Αερίου, στη Γερμανία, Κλάους Μίλερ. Το ίδιο ισχύει για πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Πριν από τον πόλεμο της Ουκρανίας, η Αυστρία, για παράδειγμα, λάμβανε το 80% του φυσικού αερίου που χρειαζόταν από τη Ρωσία. Η πίεση αυξάνεται μάλιστα παρά το γεγονός ότι οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης αερίου στη Γηραιά Ηπειρο είναι γεμάτες σχεδόν κατά 90%. Πόσο ανθεκτική θα είναι η αγορά φυσικού αερίου στην Ευρώπη με την πλήρη διακοπή των ρωσικών ροών; Οι Ευρωπαίοι σχεδιάζουν να προμηθεύονται από άλλες πηγές, εισάγοντας μαζικά υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG), κυρίως αμερικανικό και νορβηγικό. Η Ευρώπη θέλει να αυξήσει εφέτος τις εισαγωγές LNG πάνω από 60 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα. Μια ποσότητα που είναι όμως διπλάσια της παγκόσμιας εξαγωγικής ικανότητας LNG,
Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (IEA), η Ευρώπη δεν είναι απρόσβλητη σε ενδεχόμενη πλήρη διακοπή του ρωσικού φυσικού αερίου. Στην τριμηνιαία έκθεσή του που κυκλοφόρησε χθες, ο IEA προειδοποιεί ότι τα μέτρα εξοικονόμησης αερίου στην Ευρώπη θα είναι «κρίσιμα» αυτόν τον χειμώνα, προκειμένου να διατηρηθούν τα αποθέματα σε επαρκή επίπεδα σε περίπτωση συνολικής διακοπής του ρωσικού φυσικού αερίου. «Οι προοπτικές για τις αγορές φυσικού αερίου παραμένουν ζοφερές, κυρίως λόγω της απερίσκεπτης και απρόβλεπτης στάσης της Ρωσίας, η οποία έχει υπονομεύσει τη φήμη της ως αξιόπιστου προμηθευτή», λέει ο Κεϊσούκε Σανταμόρι, Διευθυντής του IEA για τις αγορές ενέργειας και την ασφάλεια.« Όλα τα σημάδια δείχνουν ότι οι αγορές θα παραμείνουν πολύ σφιχτές το 2023 », προσθέτει.
Θα αδειάσουν οι αποθήκες
Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας, σημειώνει μάλιστα πώς «αν δεν μειωθεί η ζήτηση φυσικού αερίου και διακοπεί τελείως ο ρωσικός εφοδιασμός, οι αποθήκες θα έχουν πληρότητα μικρότερη από 20%, τον προσεχή Φεβρουάριο». Για να αποτρέψει αυτό το σενάριο, ο ΙΕΑ εκτιμά ότι πρέπει να μειωθεί κατά 9% στη διάρκεια του χειμώνα η ευρωπαϊκή ζήτηση για φυσικό αέριο. Αν μάλιστα,δεν είναι επαρκής η εισαγωγή LNG από την Αμερική και το Κατάρ, η ζήτηση αερίου θα πρέπει να μειωθεί τουλάχιστον κατά 13%, σε σύγκριση με τον μέσο όρο της πενταετίας.
Η συνολική κατανάλωση φυσικού αερίου στην Ευρώπη έχει πάντως ήδη μειωθεί κατά περισσότερο από 10% τους τελευταίους 8 μήνες, σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2021. Πρόκειται για μια πτώση- ρεκόρ, που οφείλεται στη μείωση κατά 15% στον βιομηχανικό τομέα. Ταυτόχρονα, η ευρωπαϊκή ζήτηση σε LNG αυξήθηκε σχεδόν κατά 65% σε σύγκριση με το 2021,ενώ αυξάνεται ο διεθνής ανταγωνισμός με τις χώρες Ασίας-Ειρηνικού που είναι παραδοσιακές αγορές υγροποιημένου φυσικού αερίου.
Μάχη για το LNG
Ο ΙΑΕ προβλέπει πιθανή αύξηση της κινεζικής ζήτησης για LNG, ενώ ένας ψυχρότερος χειμώνας θα οδηγήσει επίσης σε πρόσθετη ζήτηση από τη βορειοανατολική Ασία Σε αυτό το πλαίσιο των διεθνών εντάσεων στις παγκόσμιες αγορές, μετά την πανδημία και την έκρηξη του πολέμου στην Ουκρανία, η παγκόσμια κατανάλωση φυσικού αερίου αναμένεται να μειωθεί κατά 0,8% το 2022 και να αυξηθεί μόνο κατά 0,4% το 2023.Με απλά λόγια, όλα αλλάζουν στις παγκόσμιες αγορές αυτού του κρίσιμου καυσίμου, με την Ευρώπη να βρίσκεται μεταξύ σφύρας και άκμονος.
