Το βαθύτερο αίτιο της κρίσης είναι η υποτίμηση του κινδύνου. Η υποεκτίμηση, δηλαδή, της μονάδας κινδύνου και η υποαξιολόγηση της ποσότητας κινδύνου τον οποίο έχουν αναλάβει τα πιστωτικά ιδρύματα, παρατηρεί σε άρθρο του στους Financial Times ο διοικητής της ΕΚΤ.
Στις συνθήκες που επικράτησαν στην χρηματοπιστωτική αγορά έως τα μέσα του 2007 συγκαταλέγεται το τραπεζικό μοντέλο «παραγωγής και διανομής» που οδήγησε σε διαχωρισμό εκείνων που αναλαμβάνουν τους εν λόγω πιστωτικούς κινδύνους από εκείνους που τους παρακολουθούν και τους διαχειρίζονται.
O πρόεδρος της ΕΚΤ Zαν Κλοντ Τρισέ.
Όπως επισημαίνει ο πρόεδρος της ΕΚΤ, οι επενδυτές θεώρησαν ότι αυτοί που «παράγουν» τους κινδύνους διενεργούν παράλληλα τους αναγκαίους ελέγχους χωρίς, όμως, να γνωρίζουν ότι τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα είναι εκτεθειμένα σε πολύ υψηλή συγκέντρωση κινδύνων σε σχέση με τους ισολογισμούς και τα κεφάλαιά τους.
Σύμφωνα πάντα με τον κ. Τρισέ, παρότι η διασπορά των κινδύνων λειτουργεί συνήθως σταθεροποιητικά για το σύστημα, σε εξαιρετικές περιπτώσεις –όπως η καθολική απώλεια εμπιστοσύνης- οι επιπτώσεις είναι εξ’ ορισμού συστημικές. Απώλεια εμπιστοσύνης ευρείας κλίμακας ήταν αυτό που συνέβη στα μέσα Σεπτεμβρίου του φετινού έτους, διαβεβαιώνει ο Τρισέ.
Ως διαχειριστές της σημερινής κατάστασης πρέπει να βρούμε τρόπους ενδυνάμωσης του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος που θα αποδειχθούν βιώσιμοι. Υπό αυτό το πρίσμα, είναι αναγκαίο να διευθετηθούν τρεις παράγοντες προκειμένου να «διορθωθεί» η διευρυμένη και μαζική υποτίμηση των κινδύνων: η ροπή προς τις βραχυπρόθεσμες επενδύσεις (short-termism), η έλλειψη διαφάνειας και η υπερβολική κυκλικότητα της οικονομίας (procyclicality).
Τα σύγχρονα χρηματοοικονομικά συστήματα ευνοούν τα εργαλεία και τους διαμεσολαβητές που υπόσχονται υψηλές βραχυπρόθεσμες αποδόσεις, με συνέπεια τα πιστωτικά ιδρύματα να εξαναγκάζονται σε στρατηγικές γρήγορου κέρδους. Αυτούς τους μηχανισμούς πρέπει να τους αντιμετωπίσουμε και να προβούμε σε πρωτοβουλίες που θα επιφέρουν την ισορροπία μεταξύ βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων επενδυτών και διαμεσολαβητών, υποστηρίζει ο πρόεδρος της ΕΚΤ.
Οπως αναφέρει στο άρθρο του στους F.T. ο κ. Τρισέ, το δεύτερο στοιχείο σχετίζεται με τη διαφάνεια. Παρά την πρόοδο και τις εξελίξεις που έχουν συντελεστεί στην τεχνολογία της πληροφορικής, το χρηματοπιστωτικό σύστημα χαρακτηρίζεται από έλλειψη διαφάνειας αναφορικά με την τελική διασπορά των κινδύνων.
Τέλος, στα χρηματοοικονομικά συστήματα παρατηρείται το φαινόμενο της υπερβολικής κυκλικότητας των αγορών, καθώς στο σημερινό παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό οικοδόμημα λειτουργούν μηχανισμοί μεγέθυνσης των διακυμάνσεων.
Ο πρόεδρος της ΕΚΤ θεωρεί ότι η πρόκληση με την οποία ερχόμαστε αντιμέτωποι είναι να διατηρήσουμε ένα αποτελεσματικό χρηματοπιστωτικό σύστημα που θα λειτουργήσει ως ατμομηχανή της οικονομικής ανάπτυξης και ταυτόχρονα θα παρέχει εγγυήσεις για τη σταθερότητά της.
Θεωρεί επίσης ότι χρειάζεται μια φιλόδοξη και αποτελεσματική αναδιάρθρωση του χρηματοπιστωτικού συστήματος η οποία, ωστόσο, δεν επαρκεί για την αποκατάσταση της εύρυθμης λειτουργίας του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος. Για να διατηρηθεί η χρηματοπιστωτική σταθερότητα απαιτούνται χρηματοοικονομικές πολιτικές με μεσοπρόθεσμο προσανατολισμό που θα επικεντρώνονται στη σταθερότητα και θα είναι οι ίδιες βιώσιμες. Σε παγκόσμιο επίπεδο, εντείνεται εφεξής η ανάγκη ενδυνάμωσης του εποπτικού ρόλου του ΔΝΤ στις οικονομίες που επηρεάζουν τη λειτουργία του συστήματος.
Οι πολυμερείς διαβουλεύσεις μεταξύ του ΔΝΤ και των βασικών συνεργατών του είναι ένας θεσμός που μπορεί να ενισχυθεί περαιτέρω. Χρειάζεται μεγαλύτερη πειθαρχία στην παγκόσμια οικονομία προκειμένου να διασφαλιστεί η σταθερότητα και να αποκατασταθεί η ισορροπία ανάμεσα στη βραχυπρόθεσμη και τη μακροπρόθεσμη ευημερία, υπογραμμίζει ο διοικητής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
