Έντυπη έκδοση
Του Γιώργου Παλαιτσάκη
[email protected]
Μια ακόμη κρίσιμη δίκη για μείζον θέμα δημοσιονομικής φύσεως αναμένεται να διεξαχθεί στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ). Η νέα υπόθεση αφορά την απόφαση της κυβέρνησης να συνεχίζει να επιβάλλει το τέλος επιτηδεύματος και για τα φορολογικά έτη μετά το 2019. Το ΣτΕ θα αποφανθεί για τη συνταγματικότητα ή μη της επιβολής του τέλους επιτηδεύματος για τα τελευταία τρία έτη.
Σε περίπτωση δε κατά την οποία θα κρίνει ότι η επιβολή του συγκεκριμένου φόρου από τα φορολογικά έτη 2020 και μετά είναι αντισυνταγματική, το Ελληνικό Δημόσιο θα βρεθεί αντιμέτωπο με μια νέα δημοσιονομική βόμβα, καθώς θα κληθεί να επιστρέψει σε περισσότερους από 1.000.000 επιχειρηματίες και ελεύθερους επαγγελματίες ποσά επιβληθέντων τελών επιτηδεύματος συνολικού ύψους άνω των 900 εκατ. ευρώ, ενώ παράλληλα η κυβέρνηση θα υποχρεωθεί να νομοθετήσει την κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος για τα φορολογικά έτη 2022 και επόμενα, με συνέπεια να δημιουργηθεί δημοσιονομικό κενό άλλων 450 εκατ. ευρώ στον κρατικό προϋπολογισμό του 2023, που ήδη έχει αρχίσει να καταρτίζεται.
Συνολικά, για τα φορολογικά έτη 2020-2022 η απώλεια εσόδων θα φθάσει το 1,35 δισ. ευρώ, διότι τα έσοδα που εισπράττει κάθε χρόνο ο κρατικός προϋπολογισμός από την επιβολή του τέλους επιτηδεύματος ανέρχονται σε 450 εκατ. ευρώ. Το βάρος της απώλειας αυτής θα το υποστεί κυρίως ο κρατικός προϋπολογισμός του 2023, καθώς εκτός από τη «μαύρη τρύπα» των 450 εκατ. ευρώ, θα επιβαρυνθεί και με την υποχρέωση επιστροφών τελών επιτηδεύματος ύψους 900 εκατ. ευρώ αναδρομικά για τα φορολογικά έτη 2020 και 2021.
Η προσφυγή στο ΣτΕ
Η αρμόδια Επιτροπή του ΣτΕ, με απόφαση που εξέδωσε πρόσφατα, έκανε δεκτή την αίτηση ενός δικηγόρου των Αθηνών να εισαχθεί προς εκδίκαση ενώπιον της Ολομέλειας του Ανωτάτου Δικαστηρίου, με τη διαδικασία της πρότυπης δίκης, η εκκρεμής, ενώπιον του Μονομελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών, προσφυγή του, κατά της αποφάσεως του Ελληνικού Δημοσίου να συνεχίζει να επιβάλλει το τέλος επιτηδεύματος και για τα έτη από το 2020 και μετά.
Ειδικότερα, ο φορολογούμενος δικηγόρος κατέθεσε στις 13 Απριλίου 2022 προσφυγή στο Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών κατά της απόφασης που είχε εκδώσει στις 3 Φεβρουαρίου 2022 η Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών (ΔΕΔ) της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ). Με την απόφασή της εκείνη, η ΔΕΔ είχε απορρίψει ενδικοφανή προσφυγή του δικηγόρου κατά της πράξεως επιβολής του τέλους επιτηδεύματος για τη χρήση του 2020, την οποία είχε εκδώσει η αρμόδια ΔΟΥ. Ουσιαστικά ο δικηγόρος είχε ζητήσει, με την ενδικοφανή προσφυγή του, να διαγραφεί από το εκκαθαριστικό του φόρου εισοδήματος του φορολογικού έτους 2020 το ποσό του τέλους επιτηδεύματος των 650 ευρώ που του είχε συμβεβαιωθεί με τον φόρο εισοδήματος κατά την εκκαθάριση της φορολογικής του δήλωσης για το συγκεκριμένο φορολογικό έτος. Είχε δε υποστηρίξει ότι «η διατήρηση του τέλους επιτηδεύματος κατ’ άρθρο 31 του ν. 3986/2011 στους ελεύθερους επαγγελματίες για το φορολογικό έτος 2020 είναι αντισυνταγματική, καθώς παραβιάζει την αρχή της φορολογικής ισότητας που απορρέει από το άρθρο 4, παρ. 1 και από το άρθρο 5 του Συντάγματος, ενώ αντίκειται και στο άρθρο 1 του Πρώτου Προσθέτου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ».
Με το ίδιο επιχείρημα, ο εν λόγω δικηγόρος προσέφυγε κατόπιν στο Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών και στη συνέχεια αιτήθηκε από το ΣτΕ τη διεξαγωγή πρότυπης δίκης με αντικείμενο την προσφυγή του στο Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών.
Σύμφωνα με τον αιτούντα δικηγόρο, το Συμβούλιο της Επικρατείας πρέπει να τοποθετηθεί επί του ζητήματος, εάν εξακολουθούν να πληρούνται οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες το τέλος επιτηδεύματος κρίθηκε συνταγματικό με την υπ’ αριθμόν 2527/2013 απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ και ειδικότερα, εάν εξακολουθούν να συντρέχουν οι λόγοι δημοσίου συμφέροντος, τους οποίους εξυπηρετούσε το τέλος επιτηδεύματος κατά τον χρόνο της αρχικής θεσπίσεώς του.
Η Επιτροπή του ΣτΕ, η οποία συστήθηκε βάσει του άρθρου 1, παρ. 1, του ν. 3900/2010, αποφάσισε να εισαχθεί στο Συμβούλιο της Επικρατείας η κατατεθείσα από τις 13/4/2022 προσφυγή του δικηγόρου Αθηνών, η οποία εκκρεμεί ενώπιον του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών. Η απόφαση αυτή της Επιτροπής συνεπάγεται την αναστολή εκδίκασης των εκκρεμών υποθέσεων, στις οποίες ανακύπτει το ίδιο ζήτημα.
Τι ορίζει ο «μνημονιακός» νόμος 3986/2011
Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία και ειδικότερα με βάση το άρθρο 31 του «μνημονιακού» νόμου 3986/2011, από το 2012 και κάθε χρόνο πάνω από 1.000.000 εργαζόμενοι με «μπλοκάκια», μικρομεσαίοι επιχειρηματίες, ελεύθεροι επαγγελματίες και κατ’ επάγγελμα αγρότες, οι οποίοι κατά τη διάρκεια του εκάστοτε προηγούμενου έτους άσκησαν ατομικά τις επαγγελματικές δραστηριότητές τους, καλούνται να πληρώσουν με το εκκαθαριστικό της φορολογικής τους δήλωσης, εκτός από τον φόρο εισοδήματος, και το τέλος επιτηδεύματος, το οποίο κυμαίνεται από 400 έως 650 ευρώ.
Επιπλέον, κάθε χρόνο χιλιάδες εταιρείες και άλλα νομικά πρόσωπα που είχαν ενεργή δραστηριότητα κατά τη διάρκεια του προηγούμενου έτους, καλούνται να καταβάλουν τέλος επιτηδεύματος από 800 έως 1.000 ευρώ. Η υποχρέωση καταβολής των συγκεκριμένων ποσών ισχύει ανεξαρτήτως του εάν οι υπόχρεοι είχαν κέρδη ή ζημιές από την άσκηση της δραστηριότητάς τους κατά τη διάρκεια του προηγούμενης χρήσης.
Πιο αναλυτικά:
1. Οι επιτηδευματίες και οι ασκούντες ελευθέριο επάγγελμα, υποχρεούνται σε καταβολή ετήσιου τέλους επιτηδεύματος, το οποίο ανέρχεται σε:
α) 800 ευρώ ετησίως, για νομικά πρόσωπα που ασκούν εμπορική επιχείρηση και έχουν την έδρα τους σε τουριστικούς τόπους και σε πόλεις ή χωριά με πληθυσμό έως 200.000 κατοίκους,
β) 1.000 ευρώ ετησίως, για νομικά πρόσωπα που ασκούν εμπορική επιχείρηση και έχουν την έδρα τους σε πόλεις με πληθυσμό πάνω από 200.000 κατοίκους,
γ) 650 ευρώ ετησίως, για ατομικές εμπορικές επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες,
δ) 600 ευρώ ετησίως, για κάθε υποκατάστημα.
Ειδικά για τις Αστικές μη Κερδοσκοπικές Εταιρείες καθώς και για τους εργαζόμενους με «μπλοκάκια» (τα φυσικά πρόσωπα που το εισόδημά τους προέρχεται από ατομική επιχείρηση παροχής υπηρεσιών ή ελευθέριο επάγγελμα και έχουν έγγραφη σύμβαση με μέχρι 3 φυσικά ή νομικά πρόσωπα, ή με περισσότερα από 3 φυσικά ή νομικά πρόσωπα αλλά το 75% των ακαθάριστων εσόδων τους προέρχεται από 1 φυσικό ή νομικό πρόσωπο) τα ποσά του τέλους επιτηδεύματος ανέρχονται σε:
α) 400 ευρώ ετησίως, εφόσον η έδρα βρίσκεται σε τουριστικό τόπο ή σε πόλεις-χωριά με πληθυσμό έως 200.000 κατοίκους
β) 500 ευρώ ετησίως, εφόσον η έδρα βρίσκεται σε πόλη με πληθυσμό πάνω από 200.000 κατοίκους.
Η περιοχή του Νομού Αττικής λογίζεται ως μια πόλη, καθώς και το Πολεοδομικό Συγκρότημα Θεσσαλονίκης.
2) Σε περίπτωση διακοπής της δραστηριότητας μέσα στη χρήση, το τέλος επιτηδεύματος περιορίζεται ανάλογα με τους μήνες λειτουργίας της επιχείρησης ή της άσκησης του επαγγέλματος. Χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 15 ημερών λογίζεται ως μήνας.
