Από την έντυπη έκδοση
Λαλέλα Χρυσανθοπούλου
[email protected]
Η έναρξη των εργασιών κατασκευής του FSRU στην Αλεξανδρούπολη έφερε στο προσκήνιο τον... πυρετό των FSRUs που έχει καταλάβει όλη την Ευρώπη. Το έργο του FSRU στην Αλεξανδρούπολη εξυπηρετεί τη στρατηγική διαφοροποίησης πηγών και οδεύσεων φυσικού αερίου στη Νοτιοανατολική Ευρώπη (βλέπε μείωση της εξάρτησης από τη Ρωσία), η οποία αναβαθμίστηκε σε επείγουσα προτεραιότητα μετά την εισβολή στην Ουκρανία.
«Τα FSRUs (Πλωτοί Τερματικοί Σταθμοί Αποθήκευσης και Επαναεριοποίησης LNG) αποτελούν μια πολύ ευέλικτη και γρήγορη επιλογή για να έρθει περισσότερο LNG στην Ευρώπη», δήλωσε πρόσφατα η αναπληρώτρια γενική γραμματέας της Gas Infrastructure Europe (GIE), Ροξάνα Καλιμίντε.
«Υπό κανονικές συνθήκες, η διαδικασία απαιτεί 18-24 μήνες κατά μέσο όρο, αλλά εφόσον υπάρχει πολιτική βούληση το διάστημα μπορεί να επιταχυνθεί σε 12-18 μήνες», ανέφερε η ίδια. Σύμφωνα με εκτιμήσεις ναυλομεσιτικών κύκλων που επικαλείται το Tradewinds, η υψηλή κινητικότητα που παρατηρείται το τελευταίο διάστημα σε μια σειρά χωρών (Γερμανία, Γαλλία, Ολλανδία, Εσθονία, Κροατία, Πολωνία, Λετονία μεταξύ αυτών), δημιουργεί τις προϋποθέσεις για πιθανή υλοποίηση 10-12 projects μέσα στα επόμενα χρόνια.
Σχέδια για 4 πλωτούς σταθμούς στην Ελλάδα
Μόνο στην Ελλάδα, υπάρχουν σχέδια για άλλα ακόμη 4 πλωτούς σταθμούς LNG πλην αυτού της Αλεξανδρούπολης. Προ των πυλών της Τελικής Επενδυτικής Απόφασης βρίσκεται το FSRU της Διώρυγας Gas στους Αγίους Θεοδώρους, ενώ στο πιο πρώιμο στάδιο της λήψης άδειας από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) βρίσκονται τρία ακόμα projects, της Gastrade πάλι κοντά στην Αλεξανδρούπολη, της Elpedison στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης και της Mediterranean Gas στο λιμάνι του Βόλου.
Σημειώνεται ότι το FSRU της Αλεξανδρούπολης αποτελεί κλειδί στον ενεργειακό σχεδιασμό της Βουλγαρίας για αντικατάσταση του ρωσικού φυσικού αερίου που σταμάτησε να ρέει εδώ και λίγες ημέρες, σε συνδυασμό με τον διασυνδετήριο ελληνο-βουλγαρικό αγωγό IGB, που θα ανοίξει για τη γειτονική χώρα και την «πύλη εισόδου» του αζέρικου αερίου μέσω του αγωγού TAP. Όπως χαρακτηριστικά σημείωσε ο διευθύνων σύμβουλος της Gastrade Κωστής Σιφναίος, «Η Αλεξανδρούπολη αποτελεί την είσοδο και η Βουλγαρία τον συνδετικό κρίκο της εφοδιαστικής αλυσίδας που αυτό το έργο έρχεται να τροφοδοτήσει, στον δρόμο προς τη Σερβία και τη Ρουμανία. Το δεύτερο FSRU επιτρέπει την περαιτέρω επέκταση αυτής της αλυσίδας προς τη Μολδαβία, την Ουκρανία...».
Σχεδιασμοί ανά χώρα
Στην υπόλοιπη Ευρώπη, στην «κούρσα» των FSRUs φαίνεται να προηγείται η Γερμανία, έχοντας θέσει ως στόχο να μειώσει δραστικά την εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο από 55% πέρυσι στα επίπεδα του 10% έως τα μέσα του 2024. Στο πλαίσιο αυτό, έχει δρομολογήσει τις διαδικασίες για τέσσερα FSRUs, για τα οποία θα υπογράψει άμεσα συμφωνίες με τους ενεργειακούς ομίλους RWE και Uniper. Το πρώτο εξ αυτών (στο λιμάνι του Wilhelmshaven) αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία στο τέλος του έτους και το δεύτερο (Brunsbuettel) στις αρχές του 2023. Μαζί με τα άλλα δύο FSRUs, για τα οποία δεν έχουν ληφθεί οι τελικές αποφάσεις ως προς το πού θα εγκατασταθούν, θα οδηγήσουν βαθμιαία σε αύξηση της δυνατότητας εισαγωγής LNG της Γερμανίας από 7,5 δισ. κυβικά μέτρα (bcm) τον προσεχή χειμώνα στα 33 bcm το καλοκαίρι του 2024. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι γερμανικοί όμιλοι βρίσκονται σε διαπραγματεύσεις με την ελληνική ναυτιλιακή Dynagas και τη νορβηγική Hoegh για τη μίσθωση των τάνκερ που θα αποτελούν την «καρδιά» των σχετικών υποδομών.
Προχωρημένος είναι ο σχεδιασμός και στην Ολλανδία, καθώς το πλοίο που έχει μισθώσει η ολλανδική Gasunie από τη βελγική ναυτιλιακή Exmar ξεκινά το ταξίδι του από τη Σιγκαπούρη με προορισμό το λιμάνι του Eemshaven, όπου θα αρχίσει να λειτουργεί ως FSRU έως το τέλος του Σεπτεμβρίου. Η Gasunie έχει ήδη δρομολογήσει τις διαδικασίες για τη δέσμευση φορτίων LNG από τις ενδιαφερόμενες εταιρείες.
Στην Ιταλία, η κυβέρνηση Ντράγκι δρομολογεί την εγκατάσταση δύο FSRUs, έχοντας δώσει την εντολή στον όμιλο Snam να προχωρήσει στην αγορά του πρώτου πλοίου και τη μακροχρόνια μίσθωση του δεύτερου, με σωρευτική δυναμικότητα άνω των 10 bcm/έτος. Το πρώτο FSRU σχεδιάζεται να εγκατασταθεί στα ανοιχτά της Σαρδηνίας και το δεύτερο σε λιμάνι της Αδριατικής, με τις νέες υποδομές να συμβάλλουν ουσιαστικά στον στόχο της Ρώμης να αντικαταστήσει τουλάχιστον 20 από τα 30 bcm φυσικού αερίου που εισάγει από τη Ρωσία σε σχετικά βραχυπρόθεσμο ορίζοντα.
Στη Γαλλία, η κυβέρνηση φέρεται να έχει δώσει στην Total Energies και την Engie το «πράσινο φως» για να τρέξουν τις διαδικασίες για εγκατάσταση FSRU στο λιμάνι της Χάβρης, αξιοποιώντας τις παλαιές υποδομές του τέρμιναλ της Gaz de France, που υποδεχόταν φυσικό αέριο από την Αλγερία.
Η Πολωνία, στην οποία η Gazprom έκλεισε τις στρόφιγγες, επισπεύδει τον υφιστάμενο σχεδιασμό της για εγκατάσταση FSRU με αποθηκευτική ικανότατα 6,1 bcm ετησίως στο λιμάνι του Γκαντσκ.
Ανάλογα σχέδια αναβιώνει και η Εσθονία. Το project για FSRU στο λιμάνι Paldiski στις ακτές της Βαλτικής, το οποίο σχεδιάζει ο όμιλος Alexela εδώ και μία δεκαετία, θα μπορούσε να ολοκληρωθεί έως το τέλος του έτους, σύμφωνα με την κυβέρνηση του Ταλίν.
Τέλος, η Κροατία σχεδιάζει την αύξηση της αποθηκευτικής ικανότητας του υφιστάμενου FSRU στο νησί Κιρκ (2,6 bcm/έτος), το οποίο ξεκίνησε να λειτουργεί τον Ιανουάριο του 2021 και είναι ο πρώτος Πλωτός Τερματικός Σταθμός που εξυπηρετεί την περιοχή των Βαλκανίων. Τα σχέδια της Κροατίας για ενίσχυση της χωρητικότητας του FSRU συνδέονται άμεσα με τα σχέδια της γειτονικής Σλοβενίας για δέσμευση χωρητικότητας, προκειμένου να μειώσει την εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο.
Σπασμωδικές αντιδράσεις κυβερνήσεων;
Ναυλομεσίτες -που εμπλέκονται στις διαπραγματεύσεις με τους ενδιαφερόμενους «παίκτες» για τα FSRUs- προειδοποιούν ότι είναι πιθανό κάποια από τα projects να μην υλοποιηθούν -στο ορατό μέλλον τουλάχιστον-, χαρακτηρίζοντας «σπασμωδικές» τις αντιδράσεις ορισμένων κυβερνήσεων, που, όπως υποστηρίζουν, δεν έχουν επεξεργαστεί επαρκώς πώς τα έργα αυτά μπορούν να υλοποιηθούν γρήγορα όντας βιώσιμα. Η Tradewinds εκτιμά τον «στόλο» των FSRUs ανά τον κόσμο σε 48, προσθέτοντας ότι ορισμένα μπορούν να «απελευθερωθούν» από τα υφιστάμενα συμβόλαιά τους, ενώ άλλα που αυτή τη στιγμή αξιοποιούνται για μεταφορά LNG μπορούν να αλλάξουν χρήση.
Ανάγκη επιτάχυνσης από τις ΗΠΑ
Με δεδομένο τον φιλόδοξο σχεδιασμό της Ε.Ε. για αντικατάσταση 150 δισ. κυβικών μέτρων (bcm) ρωσικού αερίου το ταχύτερο δυνατό και την εκτίμηση ότι τα φορτία LNG από τις ΗΠΑ και αλλού προβάλλουν ως η κυριότερη εναλλακτική πηγή προμήθειας, κύκλοι της ενεργειακής αγοράς αναδεικνύουν την πρόκληση που αντιμετωπίζει η Ευρώπη να διασφαλίσει τα απαραίτητα φορτία LNG, τονίζοντας ότι το μεγαλύτερο μέρος του διεθνούς εμπορίου LNG διενεργείται μέσω μακροχρόνιων συμβολαίων που αφορούν συγκεκριμένους προορισμούς. Αναφέρουν δε ως παράδειγμα το Κατάρ, που πωλεί την πλειονότητα του LNG που παράγει στην Ασία μέσω μακροπρόθεσμων συμβάσεων. Όσο για την πολυσυζητημένη αύξηση των φορτίων LNG από τις ΗΠΑ, οι ίδιοι κύκλοι παρατηρούν ότι απαιτούνται περισσότερα projects υγροποίησης αερίου, καθώς οι υπάρχουσες υποδομές λειτουργούν στο μέγιστο της δυναμικότητάς τους. «Για να πάρει η Ευρώπη περισσότερο αμερικανικό LNG, πρέπει οι ΗΠΑ να υγροποιήσουν περισσότερο αέριο. Για να αναπτυχθούν νέα projects, χρειάζονται τραπεζική χρηματοδότηση. Και για να την εξασφαλίσουν, απαιτούνται μακροπρόθεσμα συμβόλαια». Ένα άλλο θέμα είναι η ανάπτυξη των υποδομών φυσικού αερίου μεταξύ των χωρών της Ε.Ε., ώστε να διευκολύνεται η μεταφορά των νέων φορτίων από τους Πλωτούς Σταθμούς προς τα κυριότερα κέντρα κατανάλωσης φυσικού αερίου ή τους χώρους αποθήκευσης.
