Της Λαλέλας Χρυσανθοπούλου
[email protected]
Τα ρωσικά αντίποινα, λόγω της άρνησης να συμμορφωθούν με την απαίτηση για πληρωμή των προμηθειών σε ρούβλια, όχι μόνο πυροδότησαν άλμα στην τιμή του φυσικού αερίου στον διεθνή κόμβο TTF (όπως ήταν αναμενόμενο), αλλά και σύμφωνα με την S&P Global Commodity Insights δημιουργούν προηγούμενο και αυξάνουν τις πιθανότητες για μονομερή τροποποίηση και άλλων συμβολαίων τους επόμενους μήνες.
Η Ελλάδα έχει σχεδόν έναν μήνα προθεσμία για να αποφασίσει πώς θα τοποθετηθεί απέναντι στη ρωσική απαίτηση, καθώς, όπως επιβεβαιώθηκε χθες διά στόματος του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, οι επόμενες πληρωμές προς την Gazprom τοποθετούνται στο τρίτο δεκαήμερο του Μαΐου. Στο πλαίσιο αυτό, η κυβέρνηση και οι βασικοί προμηθευτές φυσικού αερίου (ΔΕΠΑ Εμπορίας, Mytilineos, Προμηθέας Gas του Ομίλου Κοπελούζου) τηρούν στάση αναμονής, ευελπιστώντας μέχρι τότε να υπάρξει ξεκάθαρη καθοδήγηση από πλευράς Ε.Ε., κάτι που αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει.
Γιατί μπορεί η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να δήλωσε χθες ότι «οι πληρωμές σε ρούβλια, εάν δεν προβλέπονται στις συμβάσεις, αποτελούν παράβαση των κυρώσεων της Ε.Ε.», πλην όμως σύμφωνα με πληροφορίες non paper των Βρυξελλών που διανεμήθηκε τις προηγούμενες ημέρες φέρεται να υποστηρίζει ότι η φόρμουλα της Gazprom για την πληρωμή (με το άνοιγμα δύο τραπεζικών λογαριασμών στην Gazprombank, έναν σε ξένο νόμισμα και ένα σε ρούβλια, με τη ρωσική τράπεζα να μετατρέπει τις πληρωμές από το ξένο νόμισμα σε ρούβλια), δεν παραβιάζει τις κυρώσεις. Όπως εκτιμά η ελληνική πλευρά, το θέμα παραμένει προς στιγμήν ανοιχτό και η προσδοκία είναι να επιλυθεί προς την κατεύθυνση που προδιαγράφουν τα non papers.
Κατά τις ίδιες πληροφορίες, οι ελληνικές εταιρείες προμήθειας φυσικού αερίου είναι έτοιμες για όλα τα ενδεχόμενα («δεν μας απασχολεί το πώς θα πληρώσουμε την Gazprom» αναφέρθηκε χαρακτηριστικά), αλλά θα ευθυγραμμιστούν με τις κατευθύνσεις της κυβέρνησης και της Ε.Ε.
Σε αυτό το ρευστό σκηνικό η ευρεία σύσκεψη για την ενεργειακή επάρκεια της χώρας που πραγματοποιήθηκε χθες το μεσημέρι υπό την προεδρία του κ. Μητσοτάκη έστειλε το μήνυμα ότι «δεν αναμένεται να προκύψει διαταραχή στην προμήθεια της χώρας και η Ελλάδα είναι και θα παραμείνει ενεργειακά ασφαλής». Και τούτο διότι, όπως υπενθυμίστηκε, η χώρα έχει προετοιμαστεί εγκαίρως για το χειρότερο σενάριο της πλήρους διακοπής της ροής του ρωσικού φυσικού αερίου που μέσω του Turk Stream εισέρχεται στο Εθνικό Σύστημα μέσω του σημείου εισόδου του Σιδηρόκαστρου. Έχει εκπονήσει ολοκληρωμένο σχέδιο από την αρχή της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, το οποίο «ενισχύθηκε» πρόσφατα με πρωτοβουλίες όπως η αύξηση της εξόρυξης λιγνίτη και η απόφαση για αύξηση της αποθηκευτικής ικανότητας του Τερματικού Σταθμού της Ρεβυθούσας, την πύλη εισόδου στη χώρα των φορτίων LNG που μαζί με το αζέρικο αέριο που μπαίνει μέσω του αγωγού TAP συνιστούν τις δύο εναλλακτικές πηγές προμήθειας φυσικού αερίου.
Σχέδιο 5 αξόνων
Το σχέδιο άμυνας κινείται στους ακόλουθους άξονες:
1. Όπως προαναφέρθηκε, αύξηση της αποθηκευτικής ικανότητας της Ρεβυθούσας στα 375.000 κυβικά μέτρα (από 225.000 σήμερα) μέσω της προσθήκης μιας τέταρτης πλωτής δεξαμενής (FSU). Για το θέμα αυτό υπάρχει σήμερα προγραμματισμένη τηλεδιάσκεψη μεταξύ της ΡΑΕ και του ΔΕΣΦΑ, όπου ενδεχομένως θα αποφασιστεί εάν η απαραίτητη υποδομή (δηλαδή το δεξαμενόπλοιο) θα μισθωθεί, θα αγοραστεί ή εάν θα προκριθεί η ενδιάμεση λύση της βραχυχρόνιας μίσθωσης έως ότου ξεκαθαρίσει ο ορίζοντας.
2. Χρήση ντίζελ αντί φυσικού αερίου στις πέντε μονάδες φυσικού αερίου που μπορούν να λειτουργήσουν με εναλλακτικό καύσιμο. Προς την κατεύθυνση αυτή, σύμφωνα με πληροφορίες, η ΡΑΕ σύστησε στη ΔΕΗ να αρχίσει να γεμίζει με πετρέλαιο τις δεξαμενές στις δύο μονάδες του Λαυρίου και της Κομοτηνής, ώστε να είναι έτοιμες σε περίπτωση που χρειαστεί να «αλλάξουν» καύσιμο.
3. Αύξηση της εξόρυξης λιγνίτη κατά 50% σε βάθος διετίας. Στο πλαίσιο αυτό, το καύσιμο συγκεντρώνεται στις αυλές των λιγνιτικών μονάδων που αποτελούν τη βασική γραμμή «άμυνας» του ηλεκτρικού συστήματος σε περιόδους αυξημένης ζήτησης για ρεύμα και για αντιμετώπιση των αιχμών του φορτίου, όπως φάνηκε και το περασμένο καλοκαίρι. «Προσέχουμε για να έχουμε όταν υπάρχουν ανάγκες» είναι το «μότο» για τους λιγνίτες και δεν είναι τυχαίο ότι στην παρούσα φάση η λιγνιτική παραγωγή εμφανίζεται περιορισμένη. Για σήμερα, παραδείγματος χάρη, καταλαμβάνει μόλις 8,02% στο μίγμα της ηλεκτροπαραγωγής, έναντι μεριδίου 39,06 % των ΑΠΕ και 18,33% του φυσικού αερίου, ενώ υψηλό (27,65%) είναι και το ποσοστό των εισαγωγών. Αρμόδιες πηγές σημειώνουν επίσης ότι στις αρχές του 2023 αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία η νέα λιγνιτική μονάδα υψηλής απόδοσης της ΔΕΗ Πτολεμαΐδα V, ενώ υπό συζήτηση φέρεται να είναι και η αύξηση των ωρών λειτουργίας των μονάδων του Αγίου Δημητρίου, υπό το φως των νέων εξελίξεων.
4. Παρακολούθηση της διαθεσιμότητας των φορτίων LNG στις διεθνείς αγορές, προκειμένου η ΔΕΠΑ Εμπορίας να προμηθευτεί επιπλέον φορτία εφόσον αυτό κριθεί απαραίτητο. Αυτή τη στιγμή στον μηνιαίο προγραμματισμό φορτίων LNG του ΔΕΣΦΑ για τον Μάιο εμφανίζεται φορτίο 463.000 KWh της Mytilineos (στις 5 Μαΐου), και φορτίο 500.000 KWh της ΔΕΠΑ στις 16 Μαΐου. Στις 18 Μαΐου θα εκφορτωθούν φορτία LNG για λογαριασμό της MET Energy EAD (που θα διοχετευθούν στη Βουλγαρία) και στις 25 Μαΐου προβλέπεται η εκφόρτωση ενός ακόμα φορτίου 535.000 KWh, επίσης για λογαριασμό της MYTILINEOS.
5. Διερεύνηση των δυνατοτήτων στρατηγικών αποθεμάτων φυσικού αερίου σε υπόγειες αποθήκες στην Ιταλία. Εάν χρειαστεί να ενεργοποιηθεί άμεσα το σχέδιο έκτακτης ανάγκης, αυτό θα συμβεί τουλάχιστον σε μια χρονική στιγμή που η ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια είναι σχετικά περιορισμένη, καθώς την άνοιξη οι ανάγκες για θέρμανση περιορίζονται, ενώ τα κλιματιστικά δεν έχουν ακόμα τεθεί σε λειτουργία. Συνεπώς και η πίεση στο ηλεκτρικό σύστημα θα είναι μικρότερη, ιδιαίτερα εάν ληφθεί υπόψη ο κομβικός ρόλος που διαδραματίζει το φυσικό αέριο για την ηλεκτροπαραγωγή.
Σφοδρή κριτική στην κυβέρνηση για τους χειρισμούς της στο ενεργειακό πεδίο άσκησε ο εκπρόσωπος Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. Νάσος Ηλιόπουλος, επισημαίνοντας πως πρέπει «να σταματήσουν οι αντικοινωνικές διακοπές ρεύματος». Ειδικότερα υπογράμμισε πως ξεκινούν «χιλιάδες διακοπές ρεύματος σε πολίτες που δεν μπορούν να πληρώσουν τα σπασμένα Μητσοτάκη - τη βίαιη απολιγνιτοποίηση, την ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ, του ΔΕΔΔΗΕ, την απόλυτη πρόσδεση της τιμής του ρεύματος στο φυσικό αέριο, τα goldenboys με τους μισθούς εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ και την έπαυλη του κύριου Στάσση
