Του Σταμάτη Ζησίμου
[email protected]
Κοινοτικοί πόροι περίπου 5,5 δισ. ευρώ απομένουν για την πλήρη απορρόφηση του ΕΣΠΑ 2014-2020 και το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων εμφανίζεται βέβαιο ότι δεν πρόκειται να υπάρξει απώλεια κονδυλίων.
Την ώρα που οι αρμόδιες αρχές «τρέχουν» με ικανοποιητικό ρυθμό το πρόγραμμα της περιόδου 2014-2020, το οποίο ολοκληρώνεται στο τέλος του 2023, αγωνία επικρατεί για το πότε θα εγκριθεί το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027, που έχει κολλήσει στη γραφειοκρατία των Βρυξελλών.
Αυτή τη στιγμή, το ποσοστό απορρόφησης του προγράμματος ανέρχεται στο 71,11% (στοιχεία 11/4/2022), που σε όρους «δαπανών ενωσιακής στήριξης» μεταφράζεται σε ποσό 13.340.031.779 ευρώ, με αποτέλεσμα τη συγκεκριμένη ημερομηνία η Ελλάδα να βρίσκεται στην τέταρτη θέση μεταξύ των 27 χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Με δεδομένο ότι οι κοινοτικοί πόροι που δικαιούται η Ελλάδα για την προγραμματική περίοδο 2014-2020 ανέρχονται στα 18.759.36.734 ευρώ, το ποσό που απομένει προς απορρόφηση είναι της τάξεως των 5.419.334.955 ευρώ.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι στο παραπάνω ποσό δεν περιλαμβάνεται το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ), καθώς λογίζεται ως «αυτόνομο» πρόγραμμα, του οποίου ο κοινοτικός προϋπολογισμός ανέρχεται στα 6,3 δισ. ευρώ.
Σύμφωνα με τον προγραμματισμό του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, εντός του Απριλίου η χώρα θα προχωρήσει σε αιτήματα πληρωμής προς την Ε.Ε. για το σύνολο των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων του ΕΣΠΑ 2014-2020, προκειμένου να αιτηθεί την αναλογούσα κοινοτική συνδρομή, με στόχο έως τέλος του 2022 να έχουν πραγματοποιηθεί αιτήματα πληρωμής της τάξεως των 3 δισ. ευρώ περίπου.
Υπενθυμίζουμε ότι αιτήματα ανάλογου ύψους πληρωμών (συγκεκριμένα 3,1 δισ. ευρώ) υποβλήθηκαν στις κοινοτικές αρχές και το έτος 2021.
Πάντως, από την 1η/1/2022 έως σήμερα, έχουν γίνει πληρωμές προς τους δικαιούχους των έργων μέσω του συγχρηματοδοτούμενου Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων ύψους 1,3 δισ. ευρώ, ενώ για το ίδιο χρονικό διάστημα δηλώθηκαν στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα και πιστοποιήθηκαν δαπάνες ύψους 400 εκατ. ευρώ περίπου.
Μπορούμε και καλύτερα
Παρότι το ποσοστό απορρόφησης είναι ένα από τα πρώτα σε επίπεδο Ε.Ε., εντούτοις, θα μπορούσε να είναι ακόμη υψηλότερο, αν τρία από τα έξι επιχειρησιακά προγράμματα -και συγκεκριμένα τα «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη», «Μεταρρύθμιση Δημοσίου Τομέα» και «Θάλασσα και Αλιεία»- είχαν καλύτερες επιδόσεις.
Στο πρώτο, το ποσοστό απορρόφησης είναι 49,65%, στο δεύτερο 49,93%, ενώ το πρόγραμμα «Αλιεία και Θάλασσα» καταγράφει απορροφητικότητα μόλις 36,57%. Ωστόσο, θα πρέπει να σημειωθεί ότι το συγκεκριμένο πρόγραμμα έχει μικρή επίδραση στο συνολικό ποσοστό απορρόφησης του ΕΣΠΑ, καθώς ο κοινοτικός προϋπολογισμός του είναι 381,7 εκατ. ευρώ.
Αντίστοιχα, ο προϋπολογισμός (κοινοτική συμμετοχή) του προγράμματος «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» είναι 3,9 δισ. ευρώ και του προγράμματος «Μεταρρύθμιση Δημοσίου Τομέα» 502,8 εκατ. ευρώ.
Η χαμηλή απορρόφηση των παραπάνω προγραμμάτων έχει επίπτωση στο σύνολο των τομεακών προγραμμάτων που έχουν καλύψει το 70,33% των κοινοτικών πόρων, ενώ στα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα (ΠΕΠ) το ποσοστό διαμορφώνεται στο 75,5%.
Πάντως, τα απόλυτα μεγέθη είναι πολύ διαφορετικά, καθώς τα τομεακά προγράμματα έχουν απορροφήσει συνολικά 10 δισ. ευρώ κοινοτικών πόρων και τα ΠΕΠ 3,1 δισ. ευρώ.
Στα τομεακά προγράμματα, το μεγαλύτερο ποσοστό απορρόφησης εμφανίζει το πρόγραμμα «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση» το οποίο ανέρχεται στο 81,70% του κοινοτικού προϋπολογισμού, ο οποίος είναι 2,62 δισ. ευρώ.
Εντυπωσιάζει το ΕΠΑνΕΚ
Ωστόσο, από τα τομεακά το πρόγραμμα που «κάνει εντύπωση» είναι το «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία», το γνωστό ΕΠΑνΕΚ, το οποίο με κοινοτικό προϋπολογισμό σχεδόν 6,6 δισ. ευρώ, εμφανίζει απορρόφηση 80,69%.
Ο συνολικός προϋπολογισμός του συγκεκριμένου προγράμματος (κοινοτικοί και εθνικοί πόροι) ανέρχεται πλέον στα 8,1 δισ. ευρώ και έχει αυξηθεί κατά 3,7 δισ. ευρώ απ’ ό,τι αρχικά είχε προβλεφθεί (4,4 δισ. ευρώ), καθώς ήταν αυτό που «κλήθηκε» να στηρίξει τη ρευστότητα των επιχειρήσεων στη διάρκεια των περιοριστικών μέτρων που ελήφθησαν λόγω του Covid-19.
Ειδικότερα, επί του αρχικού προϋπολογισμού προστέθηκαν 2,1 δισ. ευρώ με μεταφορά πόρων από άλλα προγράμματα που δεν «έτρεχαν» στον επιθυμητό βαθμό και άλλο 1,6 δισ. ευρώ από το έκτακτο πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης React-EU.
Υψηλό ποσοστό απορρόφησης εμφανίζει και το πρόγραμμα της Τεχνικής Βοήθειας με 89,57% επί κοινοτικού προϋπολογισμού 283,75 εκατ. ευρώ.
Όπως προαναφέρθηκε, στο 75,5% ανέρχεται η απορροφητικότητα των ΠΕΠ και «πρωταθλήτρια» αναδεικνύεται η περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, με ποσοστό 89,57%, της οποίας όμως ο κοινοτικός προϋπολογισμός ανέρχεται στα 77,4 εκατ. ευρώ.
Στη δεύτερη θέση βρίσκεται η περιφέρεια Αττικής, καταγράφοντας ποσοστό 88,04% και με κοινοτικό προϋπολογισμό στα 840,2 εκατ. ευρώ. Στην τρίτη θέση βρίσκεται η περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας με ποσοστό 86,93% επί κοινοτικού προϋπολογισμού σχεδόν 716 εκατ. ευρώ.
Σε χαμηλά επίπεδα βρίσκεται η απορροφητικότητα των προγραμμάτων Εδαφικής Συνεργασίας (Interreg), με το μέσο ποσοστό να ανέρχεται στο 53,2% επί συνολικού κοινοτικού προϋπολογισμού 388,4 εκατ. ευρώ.
