Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν σε πανευρωπαϊκό επίπεδο τα νοικοκυριά από την αύξηση των τιμών ενέργειας βρέθηκαν στο επίκεντρο της συνάντησης του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με την Επίτροπο Ενέργειας της Ε.Ε., Κάντρι Σίμσον, στο Μέγαρο Μαξίμου, το πρωί της Πέμπτης.
Ενόψει και των προτάσεων που αναμένεται να καταθέσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εντός του Μαΐου, ο πρωθυπουργός επεσήμανε πως προσβλέπει «η Επιτροπή - η οποία έπαιξε πολύ ενεργό ρόλο ετοιμάζοντας μία ιδιαίτερα χρήσιμη εργαλειοθήκη - να προχωρήσει ένα ή δύο βήματα παραπέρα όσον αφορά τη στήριξη στα κράτη-μέλη. Διότι κανένα κράτος-μέλος δεν μπορεί μόνο του να αντιμετωπίσει αυτή την κρίση, αυτό ισχύει σίγουρα στην περίπτωση μιας χώρας όπως η Ελλάδα, η οποία είναι αφοσιωμένη σε μια πορεία δημοσιονομικής βιωσιμότητας, επειδή υποφέρουμε ακόμα από την κληρονομιά μιας δεκαετούς κρίσης».
«Δεν είναι βιώσιμο να επιβάλλουμε αυτό το βάρος στους πολίτες μας, ειδικά όταν μιλάμε για τιμές φυσικού αερίου που δεν αντικατοπτρίζουν τις θεμελιώδεις αρχές της προσφοράς και της ζήτησης. Τίποτα δεν έχει αλλάξει στην ουσία, αλλά οι τιμές έχουν πενταπλασιαστεί, εξαπλασιαστεί, δεκαπλασιαστεί σε ορισμένες περιστάσεις. Συνεπώς, πιστεύω ότι όλες οι επιλογές πρέπει να τεθούν στο τραπέζι, συμπεριλαμβανομένου ενός πιθανού πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου. Και, φυσικά, πρέπει να βρούμε έναν τρόπο να αποσυνδέσουμε γρήγορα τις τιμές του φυσικού αερίου από τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας» τόνισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
«Η Ελλάδα έχει ξεκάθαρα τη δυνατότητα να αποτελέσει μία μεγάλη δύναμη στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, να λειτουργήσει ως σημείο εισόδου του αερίου που προέρχεται από την Ανατολική Μεσόγειο, είτε μέσω αγωγών, του project EastMed, ή και βραχυπρόθεσμα μέσω υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG). Συνομιλούμε με όλους τους εμπλεκόμενους. Και βεβαίως θέλουμε να προχωρήσουμε ενισχύοντας τις διασυνδέσεις. Όπως γνωρίζετε, η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Αιγύπτου είναι ένα έργο το οποίο - κατά τη γνώμη μου - θα πρέπει να έχει τη στήριξη της Ευρώπης, αλλά και μέσω του εργαλείου REPowerEU. Θεωρώ πως υπάρχουν κι άλλα project που θα έχουν μεγάλη σημασία για ολόκληρη την Ευρώπη, τα οποία θα μπορούσαν να συγχρηματοδοτηθούν και να ξεκινήσουν πολύ γρήγορα» σημείωσε ο πρωθυπουργός.
Στη συνάντηση μετείχαν ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, η διευθύντρια του διπλωματικού γραφείου του πρωθυπουργού, Άννα-Μαρία Μπούρα, και η αναπληρώτρια κυβερνητική εκπρόσωπος, Αριστοτελία Πελώνη.
Αναλυτικά, ολόκληρος ο διάλογος του πρωθυπουργού με την Επίτροπο Ενέργειας είχε ως εξής:
- Κυριάκος Μητσοτάκης: Έρχεστε σε μία ενδιαφέρουσα περίοδο και προσβλέπω στη συζήτησή μας. Χθες επισκέφτηκα τη Δυτική Μακεδονία, που ήταν στο παρελθόν η «καρδιά» της παραγωγής λιγνίτη στην Ελλάδα, προκειμένου να εγκαινιάσω το μεγαλύτερο φωτοβολταϊκό πάρκο στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, ισχύος 204 μεγαβάτ. Κατασκευάστηκε μέσα σε 20 μήνες. Και πιστεύω ότι αυτό αποδεικνύει τη δέσμευσή μας να κάνουμε πράξη την πράσινη μετάβαση και να αξιοποιήσουμε στο έπακρο τον άνεμο και τον ήλιο με τους οποίους είναι εν αφθονία προικισμένη η Ελλάδα. Αλλά, όπως έχουμε πει, αυτό είναι ένα έργο που σχετίζεται με το μέλλον.
Ανησυχώ περισσότερο για αυτό που συμβαίνει τώρα με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Όλοι -το γνωρίζετε πολύ καλύτερα από μένα- παρατηρούμε πρωτοφανή αστάθεια και αυξήσεις στις τιμές του φυσικού αερίου και η σύνδεση της τιμής του φυσικού αερίου με την τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας επιφέρει σημαντικές δυσκολίες στους πολίτες σε όλη την Ευρώπη, αλλά και εδώ στην Ελλάδα. Έχουμε επιδοτήσει σε μεγάλο βαθμό νοικοκυριά και επιχειρήσεις, αξιοποιώντας έσοδα από το Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ETS) αλλά και εθνικούς πόρους. Ωστόσο, είναι ξεκάθαρο ότι δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αυτήν την κρίση μόνοι μας.
Και γι’ αυτό θα σας ζητούσα να εξετάσετε όλες τις πιθανές επιλογές για να δούμε πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αυτό το ζήτημα σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Θέλω να είμαι πολύ σαφής, και θέλω να σας επαναλάβω αυτό που είπα στους συναδέλφους μου στο Συμβούλιο: εάν δεν καταφέρουμε να αντιμετωπίσουμε αυτό το ζήτημα, οι δυνάμεις του λαϊκισμού θα επανεμφανιστούν στην Ευρώπη.
Δεν είναι βιώσιμο να επιβάλλουμε αυτό το βάρος στους πολίτες μας, ειδικά όταν μιλάμε για τιμές φυσικού αερίου που δεν αντικατοπτρίζουν τις θεμελιώδεις αρχές της προσφοράς και της ζήτησης. Τίποτα δεν έχει αλλάξει στην ουσία, αλλά οι τιμές έχουν πενταπλασιαστεί, εξαπλασιαστεί, δεκαπλασιαστεί σε ορισμένες περιστάσεις. Συνεπώς πιστεύω ότι όλες οι επιλογές πρέπει να τεθούν στο τραπέζι, συμπεριλαμβανομένου ενός πιθανού πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου. Και, φυσικά, πρέπει να βρούμε έναν τρόπο να αποσυνδέσουμε γρήγορα τις τιμές του φυσικού αερίου από τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας.
Θα ήθελα λοιπόν να σας επαναλάβω αυτό που συζητήσαμε σε επίπεδο Συμβουλίου. Προσβλέπω η Επιτροπή -η οποία έπαιξε πολύ ενεργό ρόλο ετοιμάζοντας μία ιδιαίτερα χρήσιμη εργαλειοθήκη- να προχωρήσει ένα ή δύο βήματα παραπέρα όσον αφορά τη στήριξη στα κράτη-μέλη. Διότι κανένα κράτος-μέλος δεν μπορεί μόνο του να αντιμετωπίσει αυτή την κρίση, αυτό ισχύει σίγουρα στην περίπτωση μιας χώρας όπως η Ελλάδα, η οποία είναι ακολουθεί έναν δρόμο δημοσιονομικής υπευθυνότητας, επειδή υποφέρουμε ακόμα από την κληρονομιά μιας δεκαετούς κρίσης.
Επομένως, καλώς ήρθατε, για άλλη μια φορά. Χαίρομαι πολύ που θα συζητήσουμε θέματα που αφορούν το παρόν αλλά και το μέλλον. Αν δούμε την άλλη όψη της κατάστασης, η Ελλάδα έχει ξεκάθαρα τη δυνατότητα να αποτελέσει μία μεγάλη δύναμη στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, να λειτουργήσει ως σημείο εισόδου του αερίου που προέρχεται από την Ανατολική Μεσόγειο, είτε μέσω αγωγών, του project EastMed, ή και βραχυπρόθεσμα μέσω υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG). Συνομιλούμε με όλους τους εμπλεκόμενους. Και βεβαίως θέλουμε να προχωρήσουμε ενισχύοντας τις διασυνδέσεις. Όπως γνωρίζετε, η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Αιγύπτου είναι ένα έργο το οποίο -κατά την γνώμη μου- θα πρέπει να έχει τη στήριξη της Ευρώπης, αλλά και μέσω του εργαλείου REPowerEU. Θεωρώ πως υπάρχουν κι άλλα project που θα έχουν μεγάλη σημασία για ολόκληρη την Ευρώπη, τα οποία θα μπορούσαν να συγχρηματοδοτηθούν και να ξεκινήσουν πολύ γρήγορα. Και πάλι καλώς ήρθατε, είναι χαρά μας που βρίσκεστε εδώ.
- Κάντρι Σίμσον: Σας ευχαριστώ. Είναι μεγάλη μου χαρά που βρίσκομαι εδώ, παρά τις προκλήσεις των καιρών για την Ευρώπη εν γένει και για τον τομέα της ενέργειας συγκεκριμένα. Από την στιγμή που η Ρωσία επιτέθηκε στην Ουκρανία έχουμε εστιάσει στο πώς μπορούμε να στηρίξουμε αυτή τη γενναία χώρα, αλλά και πώς μπορούμε να επιφέρουμε μία ηρεμία στις αγορές ενέργειας και να μειώσουμε την εξάρτησή μας από εισαγωγές από τη Ρωσία.
Από την άποψη αυτή, νομίζω ότι ο βασικό στοιχείο είναι η ενότητα των κρατών-μελών της ΕΕ. Από τη δική μας πλευρά, είναι πολύ σημαντικό να στηρίξουμε αυτή την ενότητα, αλλά και να διατηρηθεί η συνεχής επαφή μεταξύ των κρατών-μελών. Αυτός είναι, λοιπόν, και ο βασικός λόγος για τον οποίο βρίσκομαι εδώ σήμερα και σας ευχαριστώ που με δεχτήκατε.
Προσβλέπω σε ένα πολύ ενδιαφέρον πρόγραμμα, αλλά βεβαίως υπάρχουν κάποιες προκλήσεις αυτή την στιγμή που θα πρέπει να συζητήσουμε. Και συνοψίζοντας, έχουμε όντως αυτή την στιγμή μια έκτακτη ανάγκη που αφορά το πώς θα στηρίξουμε νοικοκυριά και επιχειρήσεις εν μέσω πολύ υψηλών τιμών ενέργειας. Μεσοπρόθεσμα, θα πρέπει να διασφαλίσουμε τη στρατηγική αυτονομία και φυσικά μακροπρόθεσμα θα πρέπει να απεξαρτηθούμε από τον άνθρακα. Όλοι μας έχουμε δεσμευτεί να πετύχουμε ουδέτερο ισοζύγιο εκπομπών και, υπό αυτό το πρίσμα, η Ελλάδα είναι ένας πολύ φιλόδοξος εταίρος μας, ενώ τα εθνικά σας σχέδια είναι πολύ φιλόδοξα.
Επομένως, όπως αναφέρατε, έχετε μια μοναδική θέση στον τομέα αυτό. Πολλές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας εν αφθονία και, επίσης, διαφορετικές οδεύσεις για τον εφοδιασμό. Μπορείτε λοιπόν να δώσετε εσείς το παράδειγμα και να δείξετε και στα άλλα κράτη-μέλη ότι οι μεταρρυθμίσεις είναι εφικτές και μπορούν να μας δώσουν το πλεονέκτημα, εάν τις εφαρμόσουμε συνετά.
