Του Αντώνη Τσιμπλάκη
[email protected]
Τα στοιχεία αυτά απορρέουν από έρευνα του καθηγητή Άγγελου Παντουβάκη και της διδάκτορος Αθηνάς Συντυχάκη του τμήματος Ναυτιλιακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιά, η οποία έχει διακριθεί με το βραβείο εξαίρετης δημοσίευσης και συμβολής στην έρευνα από το περιοδικό του World Maritime University WMU «Journal of Maritime Affairs».
Ο όρος της «πολιτισμικής νοημοσύνης» είναι σχετικά πρόσφατος και εισάγεται για πρώτη φορά στις αρχές του 2000. Ορίζεται ως η ικανότητα των ατόμων και των οργανισμών να μπορούν να λειτουργούν αποτελεσματικά και να διαχειρίζονται άτομα και συνεργάτες από και σε διαφορετικά πολιτισμικά περιβάλλοντα. Εδράζεται κατά κύριο λόγο στην ικανότητα των ατόμων και των εταιρειών, καθώς και τη διάθεσή τους να αναπτύσσουν συμπεριφορές που βοηθούν στην αλληλεπίδραση και διάδραση με άτομα που προέρχονται από διαφορετικά πολιτισμικά περιβάλλοντα.
Εποικοδομητική επικοινωνία
Αναφορικά τώρα με τον τρόπο που επηρεάζει η οργανωσιακή κουλτούρα της κάθε εταιρείας την πολιτισμική νοημοσύνη, η έρευνα κατέληξε πως όσες εταιρείες χαρακτηρίζονται από έναν ιεραρχικό τύπο κουλτούρας δεν είναι σε θέση να βοηθήσουν τους εργαζομένους τους να αναπτύξουν έναν πιο αποτελεσματικό τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς απέναντι στις συναναστροφές τους με πελάτες και συνεργάτες.
Σύμφωνα με όσα δηλώνουν στη «Ν» οι ερευνητές: «Λέγεται ότι σήμερα γράφεται ιστορία. Η ιστορία γράφεται από ανθρώπους που απαρτίζουν τα κοινωνικά σύνολα διαφορετικών χωρών, με διαφορετικές κουλτούρες, νοοτροπίες, ήθη, έθιμα αλλά και ανάγκες. Ίσως είναι η στιγμή για την αναγνώριση της σημασίας της εποικοδομητικής επικοινωνίας μεταξύ ατόμων, οργανισμών, κρατών για την επίτευξη ενός κοινού, αμοιβαία επωφελούς, στόχου ακόμα και αν γίνεται αντιληπτός από διαφορετική οπτική γωνία».
Σε εταιρικό επίπεδο η πολιτισμική νοημοσύνη αντιστοιχίζεται σε πέντε επιμέρους διαστάσεις / παραμέτρους: Από τη συμπεριφορά της ηγεσίας των εταιρειών, την προσαρμοστικότητα των εταιρειών σε διάφορα πολιτισμικά περιβάλλοντα και συνθήκες, την πρόθεσή τους να επιδιώκουν να συλλέγουν και αναλύουν πληροφορίες πολιτισμικής συμπεριφοράς και διαφοροποίησης των εργαζομένων και των συνεργατών τους, την ενσωμάτωση διαφορετικού τύπου εργαζομένων και συνεργατών τους και τέλος την εκπαίδευση όλων των εμπλεκομένων.
Οργανωσιακή κουλτούρα
Όπως υπογραμμίζεται στα συμπεράσματα της έρευνας, παρά τη σύγκλιση των συνολικών απόψεων για τη σημαντικότητα κυρίως των τριών διαστάσεων της πολιτισμικής νοημοσύνης, παρατηρούνται διαφοροποιήσεις ανάλογα με το μέγεθος και τον τομέα δραστηριοποίησής τους. Αυτό έγκειται, υπογραμμίζεται χαρακτηριστικά, σε σημαντικό βαθμό στον τρόπο οργάνωσης και διαχείρισης των εταιρειών, δηλαδή από την οργανωσιακή κουλτούρα (τον τύπο δηλαδή του τρόπου οργάνωσης) της κάθε εταιρείας, η οποία αποτελεί βασικό συντελεστή για την ανάπτυξη της πολιτισμικής νοημοσύνης.
Παράμετροι και βασικά κίνητρα για τους εργαζομένους
Η ΕΡΕΥΝΑ έγινε σε αντιπροσωπευτικό δείγμα από 246 ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες που κατέχουν ή διαχειρίζονται εμπορικά πλοία, με 50% των εταιρειών να δραστηριοποιούνται στον κλάδο του ξηρού φορτίου, 13,01% στον κλάδο του υγρού φορτίου, ενώ 36,99% δραστηριοποιούνται σε διάφορους συνδυασμούς. Τα συμπεράσματά της είναι ιδιαίτερα σημαντικά αυτή την περίοδο για τη ναυτιλία, με τα τεκταινόμενα στην Ουκρανία να είναι σε εξέλιξη, με όλον τον πλανήτη να παρακολουθεί με ιδιαίτερη αγωνία τις εξελίξεις στη διεθνή πολιτική σκηνή με ανυπολόγιστες προς το παρόν συνέπειες.
Όπως χαρακτηριστικά επισημαίνεται στην έρευνα, «η σπίθα -που όπως πάντα- άναψε τη φωτιά ήταν οι πολιτισμικές διαφορές και η αντιμετώπιση διάφορων πολιτισμικά και εθνολογικά πληθυσμών Ουκρανών και Ρώσων».
Η κυρίαρχη εθνικότητα των ναυτικών που στελεχώνουν τα πλοία της ελληνικής πλοιοκτησίας και διαχείρισης στο μεγαλύτερο ποσοστό (61% ή 141 εταιρειών) είναι Φιλιππινέζοι, το 19% ή 44 εταιρειών είναι Έλληνες και το 20% ή 46 εταιρειών είναι Ουκρανοί.
Ως πιο σημαντικοί παράγοντες, σύμφωνα με την έρευνα, της πολιτισμικής νοημοσύνης εμφανίζονται η προσαρμοστικότητα με 23,2%, δηλαδή η ικανότητα για αλλαγή και προσαρμογή στις εκάστοτε συνθήκες που καλούνται να αντιμετωπίσουν, η εκπαίδευση με 23,6%, η οποία είναι η συνεχής επιδίωξη απόκτησης δεξιοτήτων και γνώσεων που βοηθούν στην καλύτερη διαχείριση καταστάσεων, αλλά και η ενσωμάτωση με 17,3%, η οποία αναφέρεται στην ενίσχυση του συναισθήματος του «ανήκειν» σε ένα σύνολο και είναι σημαντικός παράγοντας στη διαχείριση της διαφορετικότητας.
Η διάσταση της συμπεριφοράς της ηγεσίας (16,3%), δηλαδή το πώς τα ανώτατα στελέχη δίνουν κίνητρα στους εργαζομένους να λειτουργούν ενωτικά, αλλά και η πρόθεση συλλογής πληροφοριών (16,4%), η οποία ορίζεται ως η συνεχής και επίμονη επιδίωξη εύρεσης πληροφοριών και απόκτησης εμπειριών σε διαφορετικά πολιτισμικά περιβάλλοντα, αξιολογούνται ως λιγότερο σημαντικά
