Από την έντυπη έκδοση
Της Τέτης Ηγουμενίδη
[email protected]
Επενδύσεις σε επαγγελματικά ακίνητα, αξίας 790 εκατ. ευρώ, ανακοινώθηκαν το 2021 (ορισμένες θα οριστικοποιηθούν το πρώτο εξάμηνο φέτος) σύμφωνα με στοιχεία της εταιρείας συμβούλων και εκτιμήσεων ακινήτων Δανός.
Όπως επισημαίνει σε έρευνά της, ο αντίκτυπος του Covid-19 έχει παραταθεί λόγω των παραλλαγών, το real estate βρίσκεται σε μεταβατική φάση και η ελληνική αγορά παρουσιάζει σημάδια ανθεκτικότητας και προσαρμοστικότητας.
Αναλυτικότερα, αναφορικά με την αγορά των γραφείων η Δανός εκτιμά ότι παραμένει στα ραντάρ των επενδυτών, παρά την τηλεργασία, διατηρώντας θετικούς δείκτες απόδοσης.
Οι τιμές μίσθωσης
Με βάση τα στοιχεία της το 2021 οι τιμές μίσθωσης για πρώτης κατηγορίας γραφειακούς χώρους ξεπέρασαν τα 25 ευρώ/τ.μ. ανά μήνα, με τον μέσο όρο περίπου στα 20 ευρώ/τ.μ.
Στο κέντρο της Αθήνας ο μέσος όρος ενοικίων έφτασε τα 21 ευρώ/τ.μ., σε άλλες περιοχές της Αθήνας τα 12 ευρώ/τ.μ., στη Λ. Κηφισίας τα 19 ευρώ/τ.μ., στη Συγγρού τα 15 ευρώ/τ.μ., στη Λ. Μεσογείων τα 14 ευρώ/τ.μ. και στη Λ. Βουλιαγμένης τα 13 ευρώ/τ.μ.
Οι αποδόσεις (yields) για τα πρώτης κατηγορίας σε καλές περιοχές γραφεία διαμορφώθηκαν σε 6%-6,5%, για τα δεύτερης σε 7%-7,5% και για τις δευτερεύουσες περιοχές σε 8%-8,5%.
Γενικότερα η Δανός σημειώνει ότι η ζήτηση για πρώτης κατηγορίας χώρους γραφείων παραμένει υψηλή. Η αγορά γραφείων της Αθήνας βρίσκεται σε στάδιο ανάπτυξης με τις αποδόσεις να θεωρούνται ικανοποιητικές.
Καταστήματα
Όσον αφορά την αγορά των καταστημάτων, με το λιανικό εμπόριο να πιέζεται από την πανδημία, τα εμπορικά κέντρα εξακολουθούν να προσελκύουν το ενδιαφέρον των επενδυτών. Όπως σημειώνει η Δανός, το εμπόριο δείχνει να έχει προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες και την αύξηση του ηλεκτρονικού εμπορίου (26% το 2021).
Οι αποδόσεις στους κεντρικούς εμπορικούς δρόμους παρέμειναν πέρσι σταθερές, με τα υψηλότερα ποσοστά να καταγράφονται στα εμπορικά κέντρα (6,75% - 7,75%) και τα χαμηλότερα στην Ερμού (5,75% - 6%). Η τάση στον όγκο των μισθώσεων ήταν ανοδική, καθώς οι έμποροι άρχισαν να βλέπουν το τέλος της πανδημίας και να επανατοποθετούνται ή να επεκτείνονται στην αγορά.
Το μέσο ενοίκιο σε δευτερεύουσες εμπορικές περιοχές διαμορφώθηκε σε 20 με 25 ευρώ/τ.μ. τον μήνα, ενώ στις δημοφιλείς η εικόνα έχει ως εξής: στην Ερμού 180-285 ευρώ/τ.μ., στη Γλυφάδα 70-130 ευρώ/τ.μ., στην Κηφισιά 80-120 ευρώ/τ.μ., στο Κολωνάκι 50-90 ευρώ/τ.μ. και στον Πειραιά 40-80 ευρώ/τ.μ.
Στα Malls το μέσο ενοίκιο διαμορφώθηκε σε 30 ευρώ/τ.μ., στα super markets σε 13 ευρώ/τ.μ., στους οδικούς άξονες δεύτερης προβολής σε 22 ευρώ/τ.μ., ενώ το 2021 έγιναν επενδύσεις συνολικού ύψους 17 εκατ. ευρώ.
Τα κενά καταστήματα στις καλές περιοχές εκτιμώνται στο 20% του συνόλου των διαθέσιμων χώρων (τέλος του 2021) και στις δευτερεύουσες στο 5%.
Logistics
Η αγορά των logistics παρουσιάζει τα τελευταία δύο χρόνια μεγάλη αύξηση του όγκου συναλλαγών και των τιμών ενοικίασης. Η νέα πρόκληση για τον κλάδο αυτό, σύμφωνα με τη Δανός, είναι κυρίως το κόστος της ενέργειας, δεδομένου ότι η ενεργειακή κρίση επηρεάζει τις υπηρεσίες μεταφοράς.
Οι βασικές περιοχές για logistics, όπως ο Ασπρόπυργος και η Μαγούλα, συγκεντρώνουν το επενδυτικό ενδιαφέρον, με τη ζήτηση να αναμένεται να αυξηθεί ακόμη περισσότερο. Η ζήτηση έχει αυξηθεί και σε δευτερεύουσες τοποθεσίες, όπως τα Οινόφουτα και το Μαρκόπουλο.
Τα ενοίκια το 2021 διαμορφώθηκαν σε 4,5 ευρώ/τ.μ. τον μήνα για τους χώρους πρώτης κατηγορίας και σε 3,5 ευρώ/τ.μ. για τους δεύτερης. Η Δανός εκτιμά ανοδική τάση σε ενοίκια και ζήτηση και καθοδική στις αποδόσεις για τους πρώτης κατηγορίας χώρους, ενώ για τους β’ προβλέπει σταθεροποίηση στις τιμές μίσθωσης, πτώση αποδόσεων και σταθερή ζήτηση. Υπό κατασκευή βρίσκονται χώροι αποθηκών συνολικής επιφάνειας 95.000 τ.μ.
