Της Ειρήνης Σακελλάρη
[email protected]
Για τον κίνδυνο νέων κόκκινων δανείων μιλάει η 13η έκθεση ενισχυμένης εποπτείας της Commission μια και πλήθος ρυθμίσεων χτυπούν ξανά, ενώ επισημαίνει την κακή ποιότητα κεφαλαίων των πιστωτικών ιδρυμάτων λόγω αναβαλλόμενης φορολογίας στοιχείο το οποίο καταδεικνύει την ανάγκη κεφαλαιακής ενίσχυσης των ελληνικών τραπεζών.
Κατά τα λοιπά, η έκθεση μιλάει για ενδιάμεσο σύστημα στήριξης των ευάλωτων σε ό,τι αφορά την πρώτη κατοικία έως ότου φτιαχθεί ο οργανισμός διαχείρισης των κατοικιών αυτών, ενώ επισημαίνει την έλλειψη χρηματοδότησης κυρίως σε ό,τι αφορά τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Οι παγίδες
1. Για τα κεφάλαια των των τραπεζών
Η κεφαλαιακή θέση των τραπεζών παραμένει μία από τις χαμηλότερες στη ζώνη του ευρώ, κυρίως λόγω του υψηλού μεριδίου της αναβαλλόμενης φορολογίας.
Η εφαρμογή των συμφωνημένων ενεργειών πολιτικής στον χρηματοπιστωτικό τομέα έχει προχωρήσει, ωστόσο υπάρχουν δράσεις που μένουν πίσω στο χρονοδιάγραμμα.
Οι αναβαλλόμενες φορολογικές πιστώσεις αντιπροσωπεύουν 14,4 δισ. ευρώ ή το 62% των συνολικών ρυθμιστικών ιδίων κεφαλαίων των τραπεζών τον Σεπτέμβριο του 2021, σημειώνοντας μάλιστα αύξηση από 53% τον Δεκέμβριο του 2020. Δύο τράπεζες προχώρησαν σε αυξήσεις κεφαλαίου, ενώ δράσεις ενισχυτικές των εποπτικών κεφαλαίων αναμένεται να πραγματοποιηθούν και άλλες μέσα στο 2022, ώστε να υπάρξει ενίσχυση της κεφαλαιακής θέσης των τραπεζών προκειμένου αυτές να περιορίσουν περαιτέρω τα κόκκινα δάνειά τους.
Η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων από τον τραπεζικό τομέα - κυρίως μέσω του Ηρακλή - προχωρά, εντοπίζονται νέα κόκκινα δάνεια, αν και μέχρι στιγμής περιορισμένα. Ο δείκτης των μη εξυπηρετούμενων δανείων διαμορφώθηκε στο 15% τον Σεπτέμβριο του 2021, έχοντας υποχωρήσει σημαντικά από 30,1% στο τέλος του 2020 και 40,6% στο τέλος του 2019, αλλά παραμένει το υψηλότερο στη ζώνη του ευρώ.
2. Νέα γενιά κόκκινων δανείων
Οι ανακτήσεις εξασφαλίσεων είναι πολύ σημαντικές για τις τράπεζες, όταν οι αναδιαρθρώσεις δεν είναι αποτελεσματικές.
Από το συνολικό ποσό των 22,8 δισ. ευρώ αναδιαρθρωμένων δανείων στο χαρτοφυλάκιο δανείων των τραπεζών στο τέλος Ιουνίου 2021, το 17,7% παρουσίασαν και πάλι πρόβλημα, ήταν ως ανεπίδεκτα είσπραξης, είτε παρουσιάζοντας καθυστερήσεις μεγαλύτερες των 90 ημερών.
Σε υψηλότερες επίπεδα βρίσκονται οι προβλέψεις λόγω τιτλοποιήσεων επηρεάζοντας δυσμενώς δύο συστημικές τράπεζες. Έτσι, το πρώτο εννιάμηνο του 2021 μόνο δύο από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες πέτυχαν θετικά αποτελέσματα.
Ωστόσο, σύμφωνα με τους υπολογισμούς των ίδιων των τραπεζών, όλες οι επαναλαμβανόμενες πράξεις έχουν γίνει.
Τα έσοδα από τόκους θα συνεχίσουν να επηρεάζονται από την ολοκλήρωση περαιτέρω τιτλοποιήσεων μη εξυπηρετούμενων δανείων σε συνδυασμό με το περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων.
3. Χωρίς πιστωτική επέκταση οι μικρές επιχειρήσεις
Ήπια ανάκαμψη σημείωσε η παροχή πιστώσεων προς τις μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις τους τελευταίους μήνες. Σε καθαρούς όρους, έφτασε το 3,8% τον Δεκέμβριο του 2021 σε σύγκριση με ένα χρόνο πριν.
Αυτή είναι μια θετική στροφή μετά τη συνεχή επιβράδυνση της καθαρής πιστωτικής επέκτασης, η οποία μειώθηκε στο 2,8% σε ετήσια βάση τον Σεπτέμβριο του 2021 από 6,7% τον Απρίλιο και 10,0% τον Δεκέμβριο του 2020.
Η πτωτική τάση οφείλεται κυρίως στη λιγότερη καθαρή πίστωση προς τις μεγάλες επιχειρήσεις, καθώς οι εταιρείες χρησιμοποιούν προληπτικά αποθέματα ρευστότητας που έχουν συσσωρευτεί προηγούμενα τρίμηνα.
Επιπλέον, οι μεγαλύτερες μη χρηματοπιστωτικές εταιρείες υποκαθιστούν εν μέρει τραπεζικό δανεισμό με φθηνότερη χρηματοδότηση μέσω εκδόσεων εταιρικών ομολόγων.
Η ανάπτυξη προς τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις συνεχίζει να επιβραδύνεται.
Το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας
Οι συζητήσεις προχώρησαν επαρκώς και αφορούν τη μεταρρύθμιση του νομικού πλαισίου του Ταμείου, η οποία εστιάζει στη διάρκεια, τη διακυβέρνηση, τη στρατηγική εκποίησης και τα ειδικά δικαιώματα του Ταμείου. Η απόφαση για την εκκαθάριση του Ταμείου ή την παράταση της ζωής του θα ληφθεί στα μέσα του 2022.
Ο κώδικας αφερεγγυότητας
Πλειστηριασμοί: Μια ενδιαφέρουσα στατιστική
Σχετικά με τον κώδικα αφερεγγυότητας υπάρχει εξομάλυνση των διαδικασιών, ωστόσο είναι σαφές πως η εκκαθάριση παλιών εκκρεμοτήτων υπολείπεται και δεν αναμένεται αυτή να ολοκληρωθεί πριν το τέλος του 2023 (νόμος Κατσέλη).
Η διεξαγωγή ηλεκτρονικών οι πλειστηριασμών συνεχίζει να αυξάνεται από τον Σεπτέμβριο του 2021.
Σύμφωνα με τα συγκεντρωτικά στοιχεία για το 2021 που παρέχονται, από τις 23.073 προγραμματισμένες δημοπρασίες, οι 11.318 (49%) ολοκληρώθηκαν, ενώ 11.658 (50,5%) ανεστάλησαν. Ένας πολύ μικρός αριθμός ακυρώθηκε. Στους επιτυχημένους πλειστηριασμούς η πλειοψηφία των δημοπρατούμενων ακινήτων εξακολουθούν να καταλήγουν στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών.
Ενδιάμεση λύση για τους ευάλωτους
Εξετάζεται ένα καθεστώς προσωρινής στήριξης για ευάλωτους οφειλέτες με πρόβλημα σε ό,τι αφορά την κύρια κατοικία από τις αρχές για να διασφαλιστεί η ομαλή μετάβαση μέχρι την έναρξη της οντότητας που θα εκμισθώνει και θα πουλάει κατοικίες ευάλωτων, η οποία ωστόσο δεν θα λειτουργήσει πριν από τα τέλη Μαρτίου 2023. Θα θεσπισθούν ωστόσο ισχυρές διασφαλίσεις σε ό,τι αφορά τη στήριξη αυτή.
