Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου [email protected]
Υπό στενή παρακολούθηση μπαίνουν όλα τα βασικά μακροοικονομικά και δημοσιονομικά μεγέθη, καθώς εν μέσω πλήρους αβεβαιότητας για τις εξελίξεις -κυρίως σε διεθνές επίπεδο- το οικονομικό επιτελείο θα κληθεί μέχρι τον Απρίλιο να κάνει την πρώτη αναθεώρηση των μεγεθών του προϋπολογισμού για φέτος εν όψει της επικαιροποίησης του μεσοπρόθεσμου σχεδίου δημοσιονομικής στρατηγικής του, αλλά και της έναρξης των διαπραγματεύσεων για το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας. Το πρώτο βασικό οικονομικό μέγεθος το οποίο θα αναθεωρηθεί είναι ο πληθωρισμός. Ήδη η εκτίμηση για μέση μεταβολή της τάξεως του 0,9% θεωρείται από τώρα… εκτός τόπου μετά και την εκτόξευση του δείκτη τιμών καταναλωτή κατά 6,2% από τον πρώτο κιόλας μήνα του χρόνου.
Για πρώτη φορά, μάλιστα, στις μακροοικονομικές και δημοσιονομικές προβλέψεις αναμένεται να προστεθεί ως παράμετρος και η τιμή του φυσικού αερίου. Μπορεί μέχρι σήμερα να μη λαμβανόταν υπόψη, ωστόσο ο… πολλαπλασιασμός της τιμής έχει πλέον αναχθεί σε εξαιρετικά κρίσιμο μέγεθος, καθώς κάθε αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου κατά 10 ευρώ σε σχέση με πέρυσι αφαιρεί περίπου 600 εκατ. ευρώ από το ΑΕΠ της χώρας.
Αναθεώρηση του πληθωρισμού είναι προφανές ότι θα οδηγήσει σε αναθεώρηση και του ονομαστικού ΑΕΠ, αλλά και της αναλογίας του χρέους ως προς το ΑΕΠ. Επίσης, διόρθωση θα χρειαστεί και στο σκέλος των δημοσίων εσόδων, κυρίως λόγω των υψηλών τιμών στην ενέργεια, που προς το παρόν φέρνει και περισσότερα έσοδα στα κρατικά ταμεία.
Το μέγεθος που η κυβέρνηση δεν θέλει να αναθεωρήσει -τουλάχιστον όχι ως ποσοστό του ΑΕΠ- είναι το πρωτογενές έλλειμμα. Η συγκράτησή του στο επίπεδο του 1,5% θεωρείται βασικός στόχος που θα εξυπηρετήσει την προσπάθεια για συγκράτηση του χρέους και ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας μέσα στο 2023.
Έτσι, για όποια επιπλέον μέτρα στήριξης απαιτηθούν θα πρέπει να υπάρχουν βάσιμα στοιχεία ότι μπορούν να χρηματοδοτηθούν. Πότε εκτιμούν στο οικονομικό επιτελείο ότι μπορεί να γίνει αυτό; Μετά τον Μάρτιο, όταν πλέον θα υπάρχει εικόνα και για τον τελικό ρυθμό ανάπτυξης του 2021 αλλά και για την πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού μέσα στο πρώτο δίμηνο του 2022.
Υστέρηση λόγω παρατάσεων
Χθες, το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους ανακοίνωσε υστέρηση φορολογικών εσόδων κατά περίπου 224 εκατ. ευρώ, κάτι όμως που σε μεγάλο βαθμό αποδόθηκε στις παρατάσεις που δόθηκαν στο τέλος Ιανουαρίου λόγω της κακοκαιρίας (η βασική προθεσμία που παρατάθηκε ήταν αυτή του ΦΠΑ). Σε επίπεδο πρωτογενούς αποτελέσματος παρατηρήθηκε υπέρβαση έναντι των στόχων, κυρίως εξαιτίας της μεγάλης συγκράτησης σε επίπεδο δαπανών.
Σχολιάζοντας τα αποτελέσματα του πρώτου μήνα του έτους, ο αρμόδιος αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκης τόνισε: «Ο Ιανουάριος, λόγω της έξαρσης της μετάλλαξης Όμικρον και των καιρικών φαινομένων, ήταν ένας δύσκολος οικονομικά μήνας, κάτι που είχε (προσωρινές) επιπτώσεις στην οικονομική δραστηριότητα, οι οποίες ήδη έχουν αρχίσει να αίρονται, με βάση τα πρώτα στοιχεία από τις ηλεκτρονικές συναλλαγές. Η πορεία της οικονομίας -αν δεν υπάρξουν σημαντικές αρνητικές διεθνείς εξελίξεις- αναμένεται να βελτιωθεί στους επόμενους μήνες».
Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού, σε τροποποιημένη ταμειακή βάση, για την περίοδο του Ιανουαρίου 2022 παρουσιάζεται έλλειμμα στο ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού ύψους 1,196 δισ. ευρώ, έναντι στόχου για έλλειμμα 2,243 δισ. ευρώ που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2022 και ελλείμματος 1,561 δισ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2021. Το πρωτογενές αποτέλεσμα διαμορφώθηκε σε πλεόνασμα ύψους 17 εκατ. ευρώ, έναντι στόχου για πρωτογενές έλλειμμα 1,145 δισ. ευρώ και πρωτογενούς ελλείμματος 1,473 δισ. ευρώ για την ίδια περίοδο το 2021.
Το ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε σε 3,857 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση κατά 608 εκατ. ευρώ ή 13,6% έναντι της εκτίμησης για το αντίστοιχο διάστημα που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2022. Η μείωση αυτή οφείλεται κυρίως στα μειωμένα έσοδα από φόρους, καθώς και από το ΠΔΕ.
Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 4,089 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά 661 εκατ. ευρώ ή 13,9% έναντι του στόχου. Τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 3,888 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά 224 εκατ. ευρώ ή 5,5%, έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2022. Η μείωση αυτή οφείλεται στην παράταση, έως τις 4 Φεβρουαρίου, της προθεσμίας πληρωμής φορολογικών υποχρεώσεων στις περιοχές που επλήγησαν από τις χιονοπτώσεις, οι οποίες είχαν καταληκτική ημερομηνία στις 31 Ιανουαρίου. Εξαιρουμένης της παράτασης αυτής και με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία εσόδων μέχρι και τις 4 Φεβρουαρίου, εκτιμάται ότι τα έσοδα από φόρους του μηνός Ιανουαρίου υπερέβησαν τον στόχο κατά περίπου 100 εκατ. ευρώ.
Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 232 εκατ. ευρώ, μειωμένες κατά 54 εκατ. ευρώ από τον στόχο (285 εκατ. ευρώ). Τα έσοδα του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 67 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 358 εκατ. ευρώ από τον στόχο (425 εκατ. ευρώ).
Στα 5 δισ. ευρώ οι δαπάνες
Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο του Ιανουαρίου 2022 ανήλθαν στα 5,054 δισ. ευρώ και παρουσιάζονται μειωμένες κατά 1,654 δισ. ευρώ έναντι του στόχου (6,708 δισ. ευρώ) που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2022.
Στο σκέλος του τακτικού προϋπολογισμού παρουσιάζεται υστέρηση έναντι του στόχου κατά 1,916 δισ. ευρώ, η οποία οφείλεται κυρίως στον ετεροχρονισμό των πληρωμών των εξοπλιστικών προγραμμάτων. Οι πληρωμές στο σκέλος των επενδυτικών δαπανών ανήλθαν στα 732 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 262 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον στόχο των 470 εκατ. ευρώ.
Η προσωρινή εικόνα των κυριότερων πληρωμών των μέτρων κατά της πανδημίας για την περίοδο του Ιανουαρίου έχει ως εξής:
α) η ενίσχυση μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων που επλήγησαν από τον Covid-19 στις Περιφέρειες, ύψους 114 εκατ. ευρώ, από το ΠΔΕ,
β) η συνεισφορά του Δημοσίου για την αποπληρωμή επιχειρηματικών δανείων πληγέντων δανειοληπτών, ύψους 25 εκατ. ευρώ, από το ΠΔΕ και
γ) η επιδότηση κεφαλαίου κίνησης σε τουριστικές επιχειρήσεις, ύψους 42 εκατ. ευρώ, από το ΠΔΕ.
Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο του Ιανουαρίου 2022 παρουσιάζονται μειωμένες σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2021 κατά 355 εκατ. ευρώ.
