Καταναλωτές και επιχειρήσεις ζημιώνονται εξαιτίας των αναποτελεσματικών και ακριβών αγορών φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας, διαπιστώνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην τελική της έκθεση για την έρευνα που εκπόνησε σχετικά με τον ανταγωνισμό στον τομέα της ενέργειας.
Όπως επισημαίνει η Επιτροπή σε ανακοίνωσή της, ιδιαίτερα προβλήματα αποτελούν τα υψηλά επίπεδα συγκέντρωσης των αγορών, η κάθετη ολοκλήρωση της παροχής, παραγωγής και υποδομής ενέργειας που έχει ως αποτέλεσμα έλλειψη ισότιμης πρόσβασης και ανεπαρκείς επενδύσεις σε υποδομή, καθώς και το ενδεχόμενο συμπαιγνίας κατεστημένων φορέων για τον καταμερισμό των αγορών.
Προκειμένου να αντιμετωπισθούν τα προβλήματα αυτά, η Επιτροπή θα λάβει μέτρα στο πλαίσιο μεμονωμένων υποθέσεων βάσει των κανόνων ανταγωνισμού (καταπολέμηση συμπράξεων, έλεγχος συγκεντρώσεων και κρατικές ενισχύσεις) και θα προβεί σε ενέργειες για να βελτιωθεί το κανονιστικό πλαίσιο ελευθέρωσης των αγορών ενέργειας. Η Επιτροπή έχει ήδη επιθεωρήσει ορισμένες επιχειρήσεις όπου τα προβλήματα αυτά δικαιολογούν την διεξαγωγή ερευνών.
Η αρμόδια για τον ανταγωνισμό Επίτροπος Neelie Kroes δήλωσε τα εξής: «Η παρούσα έκθεση θα είναι δυσάρεστη για πολλές επιχειρήσεις του τομέα της ενέργειας. Η ανεπάρκεια επενδύσεων είναι διαδεδομένη, ιδίως όσον αφορά τα δίκτυα, με αποτέλεσμα να φέρουν το βάρος οι πελάτες. Βασιζόμενη στα αδιάσειστα στοιχεία που περιλαμβάνονται στην έκθεση η Επιτροπή θα αναλάβει περαιτέρω δράση βάσει των κανόνων ανταγωνισμού και θα προβεί σε ενέργειες για να βελτιωθεί το κανονιστικό πλαίσιο ώστε να εξασφαλισθεί ότι οι καταναλωτές χαίρουν όλων των πλεονεκτημάτων που προσφέρει η ελευθέρωση των αγορών ενέργειας από άποψη ασφάλειας, ανταγωνιστικών τιμών και αειφορίας».
Επιβολή του ανταγωνισμού
Η Επιτροπή, όπως αναφέρει στην ανακοίνωσή της, θα κάνει πλήρη χρήση των εξουσιών που διαθέτει βάσει των κανόνων για την καταπολέμηση των συμπράξεων (άρθρα 81, 82 και 86 της Συνθήκης ΕΚ), των κανόνων για τον έλεγχο των συγκεντρώσεων (κανονισμός 139/2004) και των κανόνων για τον έλεγχο των κρατικών ενισχύσεων (άρθρα 78 και 88 της Συνθήκης ΕΚ).
Ο βαθμός συγκέντρωσης στις αγορές αποτελεί μείζον πρόβλημα και απαιτείται προσεκτική εξέταση των μελλοντικών συγκεντρώσεων μεταξύ επιχειρήσεων ούτως ώστε να μην επιδεινωθεί η κατάσταση. Όπως και σε προηγούμενες περιπτώσεις, η Επιτροπή θα δώσει ιδιαίτερη προσοχή:
- σε εκχωρήσεις, συμβάσεις και/ή προγράμματα απελευθέρωσης/πώλησης φυσικού αερίου
- στον αντίκτυπο που έχουν οι μακροπρόθεσμες συμβάσεις στον βαθμό συγκέντρωσης παρεπόμενων αγορών.
Τα άρθρα 81 και 82 επιτρέπουν, επίσης, την εφαρμογή διαρθρωτικών μέτρων ευρείας κλίμακας για την αντιμετώπιση των παραβάσεων.
Ιδιαίτερη αυστηρότητα στην εφαρμογή των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις απαιτείται όταν οι κρατικές επιδοτήσεις συμβάλλουν στη διατήρηση συγκεντρωμένων αγορών και εμποδίζουν την εδραίωση της ελευθέρωσής τους,
Η Επιτροπή, όπως τονίζει στην ανακοίνωσή της, θα επαγρυπνεί για θέματα συμπαιγνίας μεταξύ κατεστημένων φορέων για τον καταμερισμό αγορών, η οποία είναι μια από τις σοβαρότερες απειλές για τον ανταγωνισμό και, για τούτο, εξακολουθεί να αποτελεί προτεραιότητα στο πλαίσιο της καταπολέμησης των συμπράξεων. Αυτό αντικατοπτρίζει την ευρύτερη προτεραιότητα που έχει για την Επιτροπή η καταπολέμηση των προσπαθειών των επιχειρήσεων να συντονίζουν τις ενέργειές τους στην αγορά αντί να ανταγωνίζονται μεταξύ τους.
