Από την έντυπη έκδοση
Του Γιώργου Κούρου
[email protected]
Η κρίση της πανδημίας, στη δίνη της οποίας βρίσκεται η χώρα καθ' όλη τη διάρκεια του 2021, επηρέασε αναμφισβήτητα τη φορολόγηση των φυσικών και νομικών προσώπων, όχι μόνο ως προς τον τρόπο, καθώς υπήρχαν παρατεταμένες παρατάσεις στην αποπληρωμή φόρων, προστίμων και δόσεων ρυθμίσεων, αλλά και ως προς το ύψος των ποσών που εκλήθησαν να καταβάλουν οι υπόχρεοι.
Σε συνδυασμό δε με τους μειωμένους φορολογικούς συντελεστές που ίσχυσαν, περιορίστηκαν σημαντικά οι επιβαρύνσεις για τα φυσικά πρόσωπα, αλλά και για τα νομικά, λόγω της μείωσης της προκαταβολής φόρου για επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες.
Άλλωστε, το μεγαλύτερο ποσοστό των επιχειρήσεων κατέγραψε μεγάλη πτώση κύκλου εργασιών, με τις σημαντικότερες απώλειες να καταγράφονται στον τριτογενή τομέα - ειδικά δε από τον Μάρτιο του 2020, οπότε και τέθηκαν 210.217 επιχειρήσεις σε αναστολή λειτουργίας, ο κύκλος εργασιών του συρρικνώθηκε κατά 36%, έναντι μείωσης κατά 13,4% στο σύνολο της οικονομίας.
Το αποτέλεσμα, πάντως, ήταν ότι φέτος επτά στα δέκα φυσικά πρόσωπα και σχεδόν μία στις τρεις επιχειρήσεις δεν πλήρωσαν καθόλου φόρο ή είχαν επιστροφή φόρου για τα εισοδήματα που απέκτησαν το 2020.
Ειδικότερα, μόνο το 33% των φορολογούμενων φυσικών προσώπων πλήρωσε φόρο, που συνολικά ανέρχεται σε 2,74 δισ. ευρώ, ενώ οι επιχειρήσεις επιβαρύνθηκαν με φόρο ύψους 3,198 δισ. ευρώ.
Η ακτινογραφία των φόρων
Το ύψος του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων, νομικών προσώπων και λοιπών κατηγοριών αναμένεται να διαμορφωθεί φέτος στα 14,040 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 1,016 δισ. ευρώ ή 7,8% έναντι του στόχου του ΜΠΔΣ 2022-2025. Ειδικότερα, εκτιμάται ότι τα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων θα ανέλθουν σε 9,699 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 115 εκατ. ευρώ από τον στόχο, ενώ τα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων εκτιμώνται στο ποσό των 3,180 δισ. ευρώ και θα είναι αυξημένα κατά 872 εκατ. ευρώ από τον στόχο. Η σημαντική αυτή αύξηση οφείλεται στα βεβαιωμένα ποσά από τις δηλώσεις του φόρου εισοδήματος φορολογικού έτους 2020 και αντανακλά το γεγονός ότι η μείωση των κερδών των επιχειρήσεων, λόγω της πανδημίας Covid-19, ήταν χαμηλότερη σε σχέση με την αρχικώς εκτιμηθείσα.
Αναλυτικότερα, όπως προκύπτει από την επεξεργασία των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος, η φετινή φορολογική χρονιά διαμορφώθηκε ως εξής:
1. Νομικά πρόσωπα
- Δήλωση υπέβαλαν συνολικά 281.724 επιχειρήσεις, έναντι 275.505 το 2020, εκ των οποίων οι 205.153, έναντι 188.651 πέρυσι, εκλήθησαν να πληρώσουν φόρο. Ο φόρος ανήλθε στο ποσό των 3,198 δισ. ευρώ, όταν το 2020 είχε διαμορφωθεί στα 2,393 δισ. ευρώ.
- Δεν πλήρωσαν φόρο 65.176 επιχειρήσεις έναντι 59.983 πέρυσι.
- Για 19.023 επιχειρήσεις προέκυψε επιστροφή φόρου ύψους 447,6 εκατ. ευρώ, όταν πέρυσι οι επιστροφές είχαν φθάσει στα 839,7 εκατ. ευρώ.
- Η προκαταβολή φόρου ανήλθε σε 1,81 δισ. ευρώ έναντι 1,82 δισ. ευρώ για το 2019 και 3,3 δισ. ευρώ για το 2018.
- Ο μέσος φόρος που καλούνται να πληρώσουν οι επιχειρήσεις που έλαβαν χρεωστικό σημείωμα ανέρχεται κατά μέσον όρο στα 15.589 ευρώ, ενώ πέρυσι κατέβαλαν κατά μέσον όρο 12.688 ευρώ και το 2019 περί τα 22.630 ευρώ.
2. Φυσικά πρόσωπα
- Περίπου 8.760.634 άτομα φορολογήθηκαν για τα εισοδήματα που απέκτησαν το 2020.
- Το 33% των φορολογουμένων κλήθηκε να πληρώσει επιπλέον φόρο για τα εισοδήματα που απέκτησε το προηγούμενο έτος.
- 2.878.920 φορολογούμενοι έλαβαν χρεωστικό εκκαθαριστικό, με το συνολικό ποσό του φόρου να ανέρχεται σε 2,7 δισ. ευρώ. Επισημαίνεται ότι οι φορολογούμενοι που κλήθηκαν φέτος να πληρώσουν φόρο ήταν λιγότεροι κατά 194.159 σε σύγκριση με το περσινό έτος.
- Ο μέσος φόρος ανήλθε στα 952 ευρώ έναντι 1.044 ευρώ πέρυσι.
- Το 51% των φορολογουμένων δεν πλήρωσε επιπλέον φόρο, ενώ σε σύνολο 8.760.634 εκκαθαριστικών σημειωμάτων τα 4.459188 ήταν μηδενικά.
- Για το 16,24% των φορολογουμένων ή 1.422526 φυσικά πρόσωπα προέκυψε επιστροφή φόρου, που κατά μέσον όρο φθάνει τα 279 ευρώ.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, επιχειρήσεις, ελεύθεροι επαγγελματίες, μισθωτοί, συνταξιούχοι και αγρότες δεν κατέβαλαν μόνο τον φόρο εισοδήματος, αλλά και πλήθος άλλων φόρων, αφού η συνολική επιβάρυνση φέτος, σε σχέση με το 2020, ήταν αυξημένη κατά 2,06 δισ. ευρώ. Οι εισπράξεις αναμένεται να κλείσουν στο τέλος του έτους στα 46,6 δισ. ευρώ από περίπου 44,4 δισ. ευρώ το 2020.
Έσοδα ανά κατηγορία
Έσοδα τα οποία φέτος προέκυψαν από τις παρακάτω κατηγορίες φόρων:
- ΕΝΦΙΑ: Υπολογίζεται ότι θα διαμορφωθεί στο ύψος των 2,563 δισ. ευρώ, μειωμένος κατά 57 εκατ. ευρώ, έναντι του στόχου. Επισημαίνεται ότι ήδη απομένουν τρεις δόσεις για την εξόφλησή του από τους υπόχρεους, Δεκεμβρίου, Ιανουαρίου και Φεβρουαρίου.
- Κληρονομιές, δωρεές, γονικές παροχές: Οι φόροι και τα τέλη κληρονομιών, δωρεών, γονικών και λοιπών παροχών εκτιμώνται ότι θα διαμορφωθούν στα 182 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 33 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.
- Τέλη κυκλοφορίας: Υπολογίζονται έσοδα ύψους 1,2 δισ. ευρώ. Τα ειδοποιητήρια έχουν ήδη αναρτηθεί στην ηλεκτρονική πλατφόρμα της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων myCAR και οι ιδιοκτήτες οχημάτων θα πρέπει να τα εξοφλήσουν έως και τις 31 Δεκεμβρίου 2021. Τα τέλη κυκλοφορίας δεν έχουν καμία μεταβολή σε σχέση με τα περσινά και μπορούν να εξοφληθούν και μέσω πιστωτικών καρτών, από 9 έως και 12 δόσεις.
- Φόροι Αγαθών και Υπηρεσιών: Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται κυρίως ο ΦΠΑ, οι Ειδικοί Φόροι Κατανάλωσης (ΕΦΚ), οι φόροι με μορφή χαρτοσήμου και οι φόροι επί χρηματοοικονομικών και κεφαλαιακών συναλλαγών. Οι φόροι επί αγαθών και υπηρεσιών εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν στο τέλος του έτους στο ύψος των 26,217 δισ. ευρώ, αυξημένοι κατά 298 εκατ. ευρώ. Ειδικότερα, τα έσοδα από τον ΦΠΑ αναμένεται να ανέλθουν στο ποσό των 17,112 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 113 εκατ. ευρώ από τον στόχο, ενώ τα έσοδα από τους ΕΦΚ εκτιμώνται στο ποσό των 6,561 δισ. ευρώ, ελαφρώς μειωμένα έναντι του στόχου.
- Φόροι επί της παραγωγής: Τα κύρια έσοδα της κατηγορίας αυτής προέρχονται από το τέλος επιτηδεύματος και από τη συμμετοχή του Δημοσίου στα κέρδη της Τράπεζας της Ελλάδος και συνολικά αναμένεται να διαμορφωθούν σε 1,123 δισ. ευρώ. Θα πρέπει να αναφερθεί ότι φέτος ήταν μειωμένες κατά 159 εκατ. ευρώ οι επιστροφές αχρεωστήτως εισπραχθέντων εσόδων, αφού στο τέλος της χρονιάς αναμένεται να διαμορφωθούν στα 4,660 δισ. ευρώ έναντι στόχου 4,820 δισ. ευρώ, αλλά και 5,677 δισ. ευρώ που ήταν το 2020.
