Από την έντυπη έκδοση
Της Λέττας Καλαμαρά
[email protected]
Ιδιαίτερα επιβαρυμένος εμφανίζεται ο κλάδος των πλαστικών υπό την πίεση του ενεργειακού κόστους, των ανατροπών στην εφοδιαστική αλυσίδα και κυρίως των αυξημένων τιμών στην πρώτη ύλη.
Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα στοιχεία από την πλευρά των εταιρειών πλαστικών, από τις αρχές του έτους υπάρχει έλλειψη πρώτων υλών, που προκαλεί την εκτόξευση των τιμών τους, οι οποίες έχουν ήδη αυξηθεί έως και 100% σε σχέση με την ίδια περίοδο της περσινής χρονιάς κι έχουν φτάσει σε ιστορικά υψηλά επίπεδα. Επιπρόσθετα, έχουν αυξηθεί υπέρμετρα τα κόστη μεταφοράς των προϊόντων και ιδιαίτερα από την Κίνα, ενώ το κόστος ενέργειας θα επηρεάσει ανοδικά το κόστος παραγωγής το επόμενο διάστημα. Επιπλέον οι αυξημένες τιμές στο πετρέλαιο, των παραγώγων του και των πετροχημικών πρώτων υλών διαταράσσουν επίσης την αλυσίδα αξίας του κλάδου των πλαστικών.
Στα παραπάνω πρέπει να προστεθεί και ο πεπαλαιωμένος ενεργοβόρος μηχανολογικός εξοπλισμός ορισμένων παραγωγικών επιχειρήσεων, που αποτελεί πλέον βαρίδι για την ανταγωνιστικότητα του κλάδου. Οι επιβαρύνσεις, που αναμένεται να κορυφωθούν μέχρι τον Δεκέμβριο, υπολογίζεται ότι θα αυξήσουν το κόστος παραγωγής πλαστικών έως και 0,30 ευρώ/κιλό τελικού προϊόντος, με πολλαπλές συνέπειες στη ζήτηση και τη διάθεση των προϊόντων στη διεθνή αγορά.
Σε αναζήτηση λύσεων για αντιμετώπιση της κρίσης
Οι εξελίξεις αυτές, σε σχέση με την αυστηρή πολιτική που ακολουθείται πανευρωπαϊκά αλλά και διεθνώς αναφορικά με την παραγωγή, τη χρήση και την ανακύκλωση των πλαστικών, ιδιαίτερα εκείνων της μίας χρήσης, έχουν κινητοποιήσει τον κλάδο προς αναζήτηση στρατηγικής για την αντιμετώπιση της νέας κρίσης. Αντίστοιχη είναι η ανησυχία και για τον τομέα των πλαστικών σωλήνων, των οικοδομικών, των αγροτικών πλαστικών και των υλικών συσκευασίας. Να σημειωθεί πως η εγχώρια βιομηχανία πλαστικού περιλαμβάνει και παραγωγούς προϊόντων αλιείας, όπως σχοινιά, δίχτυα και λοιπός εξοπλισμός ιχθυοκαλλιεργειών. Στις δραστηριότητες του εγχώριου κλάδου περιλαμβάνονται η προμήθεια και η κατασκευή πρώτης ύλης, η κατασκευή μηχανημάτων, η παραγωγή μεγάλου εύρους πλαστικών προϊόντων (από σακούλες και φιάλες έως σωλήνες και μέρη αυτοκινήτων) και η ανακύκλωση.
Τον Σεπτέμβριο οι τιμές του αργού πετρελαίου αυξήθηκαν κατά μέσο όρο 5% σε σύγκριση με τις τιμές του Αυγούστου. Η άνοδος των τιμών συνεχίζεται και κατά τον τρέχοντα μήνα, με την τιμή του αργού πετρελαίου τύπου brent να διαμορφώνεται στις 22 Οκτωβρίου στα 85,50 δολάρια το βαρέλι, το υψηλότερο επίπεδο από τον Οκτώβριο του 2018 και του αργού πετρελαίου τύπου West Texas Intermediate (WTI) στα 83,80 δολάρια το βαρέλι, με αποτέλεσμα οι τιμές αυτών των δύο τύπων πετρελαίου να σημειώνουν άνοδο από την αρχή του έτους κατά 65% και 73% αντίστοιχα, ενώ έχουν διπλασιαστεί σε σύγκριση με τις τιμές του Οκτωβρίου του 2020.
Σύμφωνα με στοιχεία του ευρωπαϊκού συνδέσμου της βιομηχανίας πλαστικών, εκτιμάται ότι στην Ευρώπη δραστηριοποιούνται περίπου 60 χιλ. επιχειρήσεις, στις οποίες απασχολούνται περισσότερα από 1,6 εκατ. άτομα, ενώ ο κύκλος εργασιών ξεπερνά τα 360 δισ. ευρώ. Στην Ελλάδα ο κλάδος συνεισφέρει περίπου 3 δισ. ευρώ ή 1,6% του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος. Η άμεση και έμμεση απασχόληση που προσφέρει φτάνει το 1,8% του συνολικού εργατικού δυναμικού της Ελλάδας και συνεισφέρει σχεδόν το 4% των συνολικών εξαγωγών της χώρας. Το 1,7% του συνόλου των επιχειρήσεων στη μεταποίηση δραστηριοποιούνται στην κατασκευή πλαστικών.
Πλήγμα για την ελληνική χημική βιομηχανία
Ισχυρό πλήγμα στις εξαγωγές της ελληνικής χημικής βιομηχανίας αναμένεται να επιφέρει η ενεργειακή κρίση. Σύμφωνα με τις εταιρείες του κλάδου, η πίεση είναι πολλαπλή, αφού -πέραν της αύξησης του κόστους της ενέργειας- και οι τιμές πρώτων υλών επηρεάζονται από την ίδια αιτία. Οι ελληνικές εξαγωγές απειλούνται, αφού οι ανταγωνιστές από άλλες ευρωπαϊκές χώρες προμηθεύονται την ενέργεια μέσω διμερών συμβάσεων σε κλειδωμένες τιμές. Στην περίπτωση της Ελλάδας δεν υπάρχει αντιστάθμιση έναντι απότομης και υπέρμετρης αύξησης τιμών, γι’ αυτό και οι παραγωγοί ενέργειας μετακυλίουν άμεσα τις αυξήσεις στη βιομηχανία.
Ο συνδυασμός ακριβής ενέργειας, δυσκολίας εξεύρεσης και ανατίμησης πρώτων υλών με το κόστος μεταφοράς και τις καθυστερήσεις στην εφοδιαστική αλυσίδα είναι εκρηκτικός και οδηγεί σε πρωτοφανή αύξηση του κόστους παραγωγής. Αυτό το κόστος δεν μπορεί να απορροφηθεί από τις ίδιες τις επιχειρήσεις και η μετακύλισή του στους καταναλωτές και τα τελικά προϊόντα είναι αναπόφευκτη. Σύμφωνα με τον κλάδο, η έγκαιρη αντιμετώπιση του προβλήματος με μείωση του φόρου κατανάλωσης και η αξιοποίηση των χρηματοδοτικών εργαλείων της νέας προγραμματικής περιόδου 2021-27 είναι επιβεβλημένη.
Να σημειωθεί πως το 2020 τα χημικά αντιπροσώπευαν το 5,5% των ελληνικών εξαγωγών, φτάνοντας το 1,8 δισ. ευρώ (+10,3% έναντι του 2019).
Η ακαθάριστη αξία παραγωγής της ελληνικής χημικής βιομηχανίας το 2020 ήταν 2,5 δισ. ευρώ, ενώ η ακαθάριστη προστιθέμενη αξία της χημικής βιομηχανίας στην Ελλάδα αντιστοιχεί στο 5,5% της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας στη μεταποίηση. Η άμεση απασχόληση στην ελληνική χημική βιομηχανία είναι περίπου 16.000 εργαζόμενοι.
