Εισηγήσεις για έξτρα οικονομική ενίσχυση έως το τέλος του έτους για συγκεκριμένες ομάδες και κλάδος που έχουν «αδικηθεί» δέχεται το οικονομικό επιτελείο. Οι αποφάσεις όμως ακόμη δεν μπορούν να ληφθούν, εξηγούν αρμόδιες πηγές, αφού πολλά μένει να φανούν εντός και εκτός συνόρων : από την εκρηκτική αύξηση των τιμών της ενέργειας και τις αποφάσεις που επιχειρείται να ληφθούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο, την πανδημία, έως και περισσότερα στοιχεία για την πορεία των εσόδων και του τουρισμού.
Όλα τα παραπάνω θα καθορίσουν τόσο το ύψος του φετινού ρυθμού ανάπτυξης και του όποιου επιπλέον δημοσιονομικού χώρου προκύψει όσο και τη «στόχευση» των μέτρων.
Τα πιθανά σενάρια
Στα σενάρια που μελετώνται είναι η καταβολή μερίσματος σε χαμηλοσυνταξιούχους, ιδιαίτερα σε όσους λαμβάνουν λιγότερα από 1.000 ευρώ (κύρια και επικουρική σύνταξη) και οι οποίοι εξαιρέθηκαν από τα αναδρομικά των κύριων συντάξεων το 2020. Βρέθηκαν «εκτός» μέτρων στήριξης από την πανδημία, αλλά τώρα πλήττονται από το ενεργειακό κόστος.
Στο τραπέζι παραμένει και το ενδεχόμενο να δοθεί ένα «δώρο» στους υγειονομικούς . Υπενθυμίζεται ότι τον Απρίλιο του 2020 είχε καταβληθεί έκτακτη οικονομική ενίσχυση ίση με το μισό βασικό μισθό σε 108.000 εργαζόμενους σε νοσοκομεία, στο ΕΚΑΒ, τον ΕΟΔΥ και τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας.
Το μόνο σίγουρο, είναι αυτό που έχει ανακοινωθεί ήδη από τον πρωθυπουργό στη ΔΕΘ: ότι το Δεκέμβριο οι 273.000 δικαιούχοι του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος θα λάβουν διπλάσια οικονομική ενίσχυση. Αλλά και οι προσθήκες στη στήριξη του επιδόματος για πετρέλαιο θέρμανσης και για το φυσικό αέριο.
Οι οριστικές αποφάσεις δεν αναμένεται να ληφθούν πριν από τα τέλη Νοεμβρίου καθώς ο δρόμος δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα.
Η ενεργειακή κρίση
Η συνεχιζόμενη αύξηση των τιμών ενέργειας εντείνει τις πληθωριστικές πιέσεις με τις κυβερνήσεις ακόμα να μην έχουν ξεκάθαρη εικόνα σε ποιο βαθμό θα είναι μόνιμες ή παροδικές. Το συγκεκριμένο ζήτημα έχει κινητοποιήσει το σύνολο των κρατών-μελών της Ε.Ε. τα οποία λαμβάνουν μέτρα σε εθνικό επίπεδο για τη στήριξη των νοικοκυριών. Οι υπουργοί Οικονομικών Γαλλίας, Ισπανίας, Ελλάδας, Τσεχίας και Ρουμανίας ενώνουν τις δυνάμεις τους και με κοινή τους δήλωση προτείνουν, μεταξύ άλλων, κοινή αποθήκευση και προμήθεια φυσικού αερίου στο πλαίσιο της Ε.Ε. ώστε να υπάρξει μια άμεση αντίδραση στις δραματικές, όπως τονίζουν, κατακόρυφες αυξήσεις τιμών.
Καθώς λοιπόν οι ανησυχίες μεγαλώνουν, την επόμενη εβδομάδα όπως ανακοίνωσε χθες ο Ευρωπαίος Επίτροπος Οικονομικών κ. Πάολο Τζεντιλόνι,η Κομισιόν αναμένεται να παρουσιάσει την πρόταση της, μια εργαλειοθήκη, ώστε να υπάρξει μια σειρά μέτρων που μπορούν να ληφθούν από κοινού από τις χώρες-μέλη της Ε.Ε. Το συγκεκριμένο θέμα αναμένεται να απασχολήσει τη Σύνοδο Κορυφής στις 21-22 Οκτωβρίου. Το ενεργειακό κόστος «χτυπά» τον πληθωρισμό. Μάλιστα σε έγγραφο ενόψει και της συνεδρίασης του Eurogroup την περασμένη Δευτέρα γίνονταν αναφορά ότι η κρίση τιμών επηρεάζει ασύμμετρα ορισμένες ομάδες πληθυσμού με «δυσανάλογες επιπτώσεις στις ομάδες χαμηλότερου εισοδήματος και στα ηλικιωμένα νοικοκυριά».
Οι παράγοντες αβεβαιότητας
Η εξέλιξη της πανδημίας με την τυχόν εμφάνιση μεταλλάξεων και συνθηκών υψηλότερης μετάδοσης του ιού σε συνδυασμό με το ποσοστό της εμβολιαστικής κάλυψης του πληθυσμού αποτελούν, θα μπορούσε να πει κανείς, το βασικότερο αστάθμητο παράγοντα και ο οποίος μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την όποια προσπάθεια για περαιτέρω ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας.
Σε όλα τα παραπάνω, δεν θα πρέπει να παραλείψει κανείς τον υψηλό βαθμό αβεβαιότητας που υπάρχει και τον κίνδυνο αύξησης της έντασης στο γεωπολιτικό πεδίο και στις μεταναστευτικές ροές στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
Τα θετικά σημεία
Στο εσωτερικό μέτωπο, στα θετικά μπορεί να προσμετρήσει κανείς την πορεία των εσόδων του τουρισμού καθώς τα μηνύματα που έρχονται δείχνουν ότι στο σκέλος των αφίξεων έχει καλυφθεί το 70% του χαμένου εδάφους σε σχέση με το 2019. Δηλαδή υπάρχουν ενδείξεις ακόμη και για ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ πάνω από 6,1% που προβλέπεται στο προσχέδιο του προϋπολογισμού 2022. Αλλά και η κατά κεφαλήν δαπάνη αυξήθηκε σημαντικά φέτος σε σχέση με το 2019 στα 737 ευρώ ανά άτομο το 2021 σε σχέση με 564 ευρώ ανά άτομο πριν δύο χρόνια. Το οικονομικό επιτελείο αναμένει ουσιαστικά τα στοιχεία για την πορεία του τουρισμού το γ΄ τρίμηνο σε συνδυασμό όμως και με την πορεία των εσόδων.
Οι παράγοντες αυτοί αναμένεται να παίξουν καθοριστικό ρόλο στις αποφάσεις που θα λάβει η κυβέρνηση, εφόσον διαπιστώσει ότι υπάρχει δημοσιονομικός χώρος για φέτος, για το που πρέπει να κατευθυνθεί. Μάλιστα πρόσφατα ο υπουργός Οικονομικών κ. Χρήστος Σταϊκούρας δήλωσε ότι εάν η εικόνα είναι καλύτερη προφανώς θα έχουμε πιθανότητα το δημοσιονομικό χώρο που θα υπάρχει να δαπανηθεί για πρόσθετη ενίσχυση νοικοκυριών και επιχειρήσεων.
Τα όποια πρόσθετα μέτρα ενδεχομένως να περιληφθούν στο τελικό κείμενο του προϋπολογισμού που θα κατατεθεί στις 20 Νοεμβρίου οπότε και θα υπάρχει σαφώς καλύτερη εικόνα για την πορεία του φετινού ρυθμού ανάπτυξης αλλά και το ύψος του επιπλέον δημοσιονομικού χώρου που θα υπάρχει.
Η συζήτηση για το «μέρισμα», συνδέεται με τον επιπλέον «χώρο» που θα υπάρχει το 2021 και θα πρέπει να διανεμηθεί φέτος, καθώς διαφορετικά θα οδηγήσει σε «περιττή» δημοσιονομική προσαρμογή. Για το 2022 και για τη δημοσιονομική ευελιξία που θα υπάρχει, η συζήτηση είναι πιο σύνθετη. Εξαρτάται από το κατά πόσο θα διασφαλιστεί η ανάπτυξη μέσω επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων, αλλά και από τις συζητήσεις για τους δημοσιονομικούς κανόνες και το «χώρο» που θα έχει η Ελλάδα.
Ραλλού Αλεξοπούλου
