Της Ειρήνης Σακελλάρη
Ενώπιον νέων κεφαλαιακών αναγκών μπορεί να βρεθούν οι ευρωπαϊκές τράπεζες στο πλαίσιο των νέων πανευρωπαϊκών stress tests με ημερομηνία αφετηρίας την 31η Δεκεμβρίου. Οι ελληνικές τράπεζες ωστόσο δείχνουν να μην ανησυχούν για τη συγκεκριμένη άσκηση που είναι η πρώτη του είδους της για την Ευρώπη.
Η άσκηση θα καταγράφει δύο σκέλη κινδύνου: Τον κίνδυνο χώρας στο κλίμα όπως ακριβώς και στα κανονικά stress tests και τον κίνδυνο των τραπεζών που θα προκύπτει από το ποιες εταιρίες ακριβώς χρηματοδοτούν.
Με στοιχεία λοιπόν τέλους του έτους ξεκινάει από τον SSM το πανευρωπαϊκό νέο stress test των τραπεζών με αντικείμενο τον κίνδυνο κλίματος. To naftemporiki.gr διασφάλισε και παρουσιάζει όλες τις λεπτομέρειες για το κρίσιμη άσκηση που ξεκινάει στο τέλος του έτους.
Η άσκηση θα διεξαχθεί με στοιχεία της 31ης Δεκεμβρίου του 2021 και τα αποτελέσματά της θα γίνουν γνωστά τον Ιούλιο του 2022 ενώ τα στοιχεία από τις τράπεζες μαζί με τη διασφάλιση της ποιότητάς τους από την ECB θα δοθούν στο διάστημα μεταξύ Μαρτίου και Ιουλίου στους επόπτες όπως γίνεται και στα κανονικά stress tests.
Το Δεκέμβριο του 2021 θα επικοινωνηθεί το πακέτο stress test για τον κλιματικό κίνδυνο στις τράπεζες.
Eλληνικές Συστημικές Τράπεζες
Σε ότι αφορά τη χώρα μας τα στοιχεία δείχνουν πως οι ελληνικές τράπεζες είναι αρκετά πίσω σε πρακτικές διασφάλισης κλιματικού κινδύνου. ΄Αλλωστε και η ίδια η ΕΒΑ προ ημερών κατέταξε τις τράπεζες του Νότου ασφαλώς και τις ελληνικές, σε ζώνη υψηλού κινδύνου.
Από την άλλη πλευρά οι βαριές βιομηχανίες που χρηματοδοτούνται από τις ελληνικές τράπεζες και που συγκεντρώνουν το μεγαλύτερο κομμάτι του κλιματικού κινδύνου είναι ελάχιστες, γεγονός που μετριάζει από μόνο του τον κίνδυνο.
Ας σημειωθεί πως όλες οι τράπεζες στην Ευρώπη στερούνται σχετικής προετοιμασίας γι' αυτό και είχαν ζητήσει χωρίς να εισακουστούν την αναβολή της συγκεκριμένης άσκησης.
Τρία εργαλεία χρησιμοποιεί η άσκηση
Τα stress tests του κλίματος χρησιμοποιούν τρία εργαλεία για να δοκιμάσουν τις ικανότητες των τραπεζών να αξιολογήσουν τον κλιματικό κίνδυνο.
1.Ερωτηματολόγιο το οποίο ομογενοποιεί και τυποποιεί την αξιολόγηση πλαισίου των stress tests κλιματικού κινδύνου για τις τράπεζες .
2.Αξιολόγηση με βάση σημεία αναφοράς άλλων τραπεζών (κάποιες τράπεζες θα ληφθούν ως πρότυπα, ως δείκτες). Θα εφαρμοστεί ενιαία μεθοδολογία για τη σύγκριση των τραπεζών μέσω ενός κοινού σετ μετρήσεων για τον κλιματικό κίνδυνο.
3.Ενιαία μεθοδολογία για τα σενάρια botom up των τραπεζών. Θα εφαρμοστεί η αρχή της αναλογικότητας και όλες οι τράπεζες θα δώσουν σημεία εκκίνησης και θα υπάρχει και μια υποεργαλειοθήκη για τα στοιχεία που έχουν να εισφέρουν οι τράπεζες από τη βάση των δεδομένων τους.
Υπάρχει κεφάλαιο ποιοτικής αξιολόγησης. Πρόκειται για συστηματική αξιολόγηση του κλιματικού κινδύνου στα δάνεια που χορηγούν οι ευρωπαϊκές τράπεζες. Η ποιοτική αξιολόγηση σχηματίζει τη βάση για την άσκηση και τα αποτελέσματα θα χρησιμοποιηθούν για τη συνολική εκτίμηση της ποιότητας.
Θεματικοί τομείς και ερωτήσεις
- 1.Ασκηση γενικού κλιματικού κινδύνου με γενικές ερωτήσεις όσον αφορά την ύπαρξη και τη χρήση εσωτερικής άσκησης κλιματικού κινδύνου. Αυτό θα αποτελεί μηχανικό ανάλογο της πορείας της οικονομίας της χώρας σε ότι αφορά τα κανονικά stress tests. Eπομένως το κλίμα και οι κίνδυνοι σε κάθε χώρα θα επηρεάζουν την παράμετρο αυτήν.
- 2.Ασκηση κλιματικού κινδύνου για τη διακυβέρνηση . Οι επιχειρηματικοί τομείς που αφορούν στην ανάπτυξη την εκτέλεση και την επικύρωση του σχετικού πλαισίου.
-3. Ενσωμάτωση στην επιχειρηματική στρατηγική των τραπεζών: Χρήση των αποτελεσμάτων του stress test κλιματικού κινδύνου από τις τράπεζες
-4. Μεθοδολογία του Κλιματικού stress test: Επιλογές μεθοδολογίας όπως τα κανάλια μετάδοσης, το χαρτοφυλάκιο, χρήση στατικού έναντι δυναμικού μοντέλου
-5. Σενάρια stress test: Επιλογές σεναρίων, όπως για παράδειγμα πηγές των σεναρίων, ορίζοντες, μορφές φυσικών κινδύνων, κίνδυνοι κατά τη μετάβαση στην πράσινη οικονομία.
-6. Δεδομένα: Διαθεσιμότητα και πηγές των στοιχείων που θα χρησιμοποιηθούν στο πλαίσιο των εσωτερικών stress tests κλιματικού κινδύνου των τραπεζών.
-7. ICAAP (Eσωτερική Διαδικασία Αξιολόγησης Επάρκειας Κεφαλαίων): Ενταξη των αποτελεσμάτων των stress tests στο ICAAP.
-8. Μελλοντικά σχέδια: Βήματα για την ενίσχυση του πλαισίου stress test κλιματικού κινδύνου και διάδραση με τις άλλες προτεραιότητες.
-9. Εσωτερικός έλεγχος: Eμπλοκή του εσωτερικού ελέγχου στο πλαίσιο των κλιματικών stress tests
-10. Mητρική εταιρία: Επιλογές σεναρίων όπως πηγές των σεναρίων, ορίζοντες μορφές φυσικού κινδύνου, μορφές του κινδύνου μετάβασης.
- 11. Προσέγγιση από κάτω προς τα πάνω (bottom up): Μεθοδολογικές επιλογές και προκλήσεις για τον σχηματισμό των υπολογισμό bottom up μόνον για ένα υποσύνολο των τραπεζών.
Μοντέλο ΙΙ
Το συγκεκριμένο μοντέλο περιλαμβάνει δύο κλιματικές μετρήσεις οι οποίες παρέχουν πληροφορίες για την έκθεση των εσόδων των τραπεζών στο κίνδυνο μετάβασης στην πράσινη οικονομία και την έκθεσή τους σε βιομηχανίες έντασης διοξειδίου του άνθρακα.
Ο σχεδιασμός των μετρήσεων πρέπει να ρίχνει φως στα αναλυτικά δεδομένα των τραπεζών που αφορούν στον κλιματικό κίνδυνο.
Ολες οι αναφορές των τραπεζών θα πρέπει να βασίζονται στη νέα ταξινόμηση των οικονομικών δραστηριοτήτων με βάση τις εκπομπές ρίπων όπως την έχει καταρτίσει η Ε.Ε.
Οι τράπεζες πρέπει να λάβουν μια συνολική εκτίμηση της αντισυμβαλλόμενης επιχείρησης και να την τοποθετήσουν σε έναν συγκεκριμένο τομέα με βάση την κύρια δραστηριότητα, αυτήν που παράγει τα περισσότερα έσοδα.
Επίσης απαιτείται από τις τράπεζες να παρέχουν πληροφορίες συνοδευτικά για τις δραστηριότητες σε σχέση με την προστασία του κλίματος που το πιστωτικό ίδρυμα είχε αναλάβει στο παρελθόν.
Μετρήσεις και δείκτες
1. Θα αναζητηθούν έσοδα από τόκους, τέλη και προμήθειες από τη χρηματοδότηση ρυπογόνων βιομηχανιών.
Αυτοί οι δείκτες θα παρέχουν μια αξιολόγηση του επιχειρηματικού μοντέλου της τράπεζας όσον αφορά τον κίνδυνο μετάβασης αυτής στην πράσινη οικονομία καθώς θα αποτυπώσουν τα έσοδα από τις ρυπογόνες βιομηχανίες σαν μέρος του κινδύνου.
Το πεδίο εφαρμογής είναι τα ακαθάριστα έσοδα από τόκους και τα ακαθάριστα έσοδα από τέλη και προμήθειες που προέρχονται από μη χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις τόσο εντός όσο και εκτός ΕΕ.
2. Αξιολόγηση της έκθεσης των τραπεζών στις ρυπογόνες βιομηχανίες με βάση ένα μετρικό σύστημα σταθμισμένου μέσου όρου για την ένταση διοξειδίου του άνθρακα.
Ο συγκεκριμένος δείκτης παρέχει πληροφορίες για το πως οι τράπεζες αντιμετωπίζουν τα στοιχεία του κάθε δανειολήπτη από τους συγκεκριμένους.
3.Το test θα διεξαχθεί από τη βάση προς την κορυφή και έχει ως αντικείμενο τη μέτρηση των βασικών κινδύνων και των κινδύνων μετάβασης σε μια οικονομία χωρίς άνθρακα.
Σημείο εκκίνησης και οι προβολές των stress tests.
Oι τράπεζες θα πρέπει να υποβάλουν το σημείο εκκίνησης και τις προβολές των stress tests βάσει μιας κοινής μεθοδολογίας
Η μεθοδολογία για τα bottom up stress tests θα πρέπει να βασίζεται όσο το δυνατόν περισσότερο στα υποδείγματα των ευρύτερων stress tests της ΕΒΑ.
Ποιον χρονικό ορίζοντα καλύπτει το test
Για τον κίνδυνο μετάβασης θα πρέπει να εκτιμηθεί η έκθεση σε διεθνές επίπεδο (εντός και εκτός ΕΕ) σε βραχυπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη βάση.
Ο βραχυπρόθεσμος ορίζοντας αφορά σε τριετή περίοδο 2022-2024 , περιέχει δύο σενάρια βασικό σενάριο και το σενάριο stress, εκτίμά τον πιστωτικό κίνδυνο από εταιρικά δάνεια και υποθήκες συμπεριλαμβανομένων της χρηματοδότησης μικρομεσαίων επιχειρήσεων και τον κίνδυνο αγοράς για τα ομόλογα και τις μετοχές που έχουν εκδώσει οι μη χρηματοδοτικές εταιρίες.
Το μακροπρόθεσμο σενάριο αφορά σε περίοδο 30 ετών (τρεις δεκαετίας 2030,2040,2050) και έχει το τακτικό, το άτακτο και το σενάριο υπερθέρμανσης .
Οσον αφορά τα stress tests για τους φυσικούς κινδύνους αναφέρεται στην έκθεση τραπεζών σε χώρες της ΕΕ και έχει δύο σενάρια: Το ένα αφορά κινδύνους ξηρασίας και υπερθέρμανσης και το άλλο τον κίνδυνο πλημμύρας.
Ο ορίζοντας και για τα δύο σενάρια είναι ένα έτος 2022 . Και στην μεν περίπτωση της ξηρασίας και της υπερθέρμανσης αφορά στα εταιρικά δάνεια στο βασικό και στο stress σενάριο, ενώ όσον αφορά τον κίνδυνο πλημμύρας υπολογίζει τα στεγαστικά και γενικότερα τα ενυπόθηκα δάνεια και αφορά μόνον το 2022.
Οι κίνδυνοι για τη βραχυπρόθεσμη περίοδο μετάβασης αφορούν στο κατά πόσον είναι σήμερα ευάλωτες οι τράπεζες σε μια άτακτη μετάβαση στην πράσινη οικονομία.
