Από την έντυπη έκδοση
Του Μωυσή Λίτση
[email protected]
Πλούσια σε υπέδαφος πάμφτωχη ωστόσο χώρα το Αφγανιστάν, το οποίο ελέγχεται πλέον από τους Ταλιμπάν. Οι «μετριοπαθείς» διακηρύξεις μάλιστα των ισλαμιστών μαχητών εντάσσονται στην προσπάθεια να εξασφαλίσουν παράλληλα με τη διεθνή αναγνώριση και αναπτυξιακή βοήθεια.
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) ανακοίνωσε πάντως ότι αναστέλλει τις χορηγήσεις στο Αφγανιστάν εξαιτίας της αβεβαιότητας ως προς τη διακυβέρνηση της χώρας μετά την κατάληψή της από τους Ταλιμπάν, ενώ η Παγκόσμια Τράπεζα αρκείται προς το παρόν στο να αποσύρει εσπευσμένα το προσωπικό της από τη χώρα.
Το ΔΝΤ θα εκταμίευε την τελευταία δόση του προγράμματος δανεισμού που είχε συμφωνηθεί την 6η Νοεμβρίου 2020, ύψους 370 εκατ. δολαρίων.
Η δεύτερη δόση, ύψους 149,4 εκατ. δολαρίων, είχε χορηγηθεί τον Ιούνιο. Απέμεναν περίπου 105,6 εκατ. δολάρια στο πλαίσιο του προγράμματος πίστωσης με σκοπό τη στήριξη της αφγανικής οικονομίας, που πέραν του πολέμου δοκιμαζόταν από την πανδημία του νέου κορονοϊού.
Ο άλλος χρηματοοικονομικός θεσμός της Ουάσιγκτον, η Παγκόσμια Τράπεζα, που το τρέχον διάστημα εμπλεκόταν σε περίπου 20 αναπτυξιακά προγράμματα στο Αφγανιστάν και έχει χορηγήσει κάπου 5,3 δισ. δολάρια από το 2002 στη χώρα, δεν είναι σαφές αν θα τα συνεχίσει.
Το ποσοστό των ανθρώπων που ζουν κάτω από το όριο φτώχειας στο Αφγανιστάν ανέρχεται σε 54,5%, ζώντας με λιγότερο από 1,90 δολάριο την ημέρα, με βάση τα στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας.
Κι όμως τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι αλλιώς, καθώς η χώρα κρύβει στο υπέδαφός της ορυκτό πλούτο η αξία του οποίου εκτιμάται σε 3 τρισ. δολάρια τουλάχιστον. Ίσως για αυτό το ημιφεουδαρχικό ακόμη Αφγανιστάν έμελλε να γίνει περιζήτητο γεωστρατηγικό πιόνι στους ανταγωνισμούς των εκάστοτε μεγάλων δυνάμεων.
Ας δούμε ωστόσο τι ακριβώς κρύβει το αφγανικό υπέδαφος, με βάση αναλυτικό σχετικό δημοσίευμα του πρακτορείου Reuters.
Το Αφγανιστάν είναι πλούσιο σε χαλκό, χρυσό, πετρέλαιο, φυσικό αέριο, ουράνιο, βωξίτη, άνθρακα, σίδηρο, σπάνιες γαίες, λίθιο, χρώμιο, μόλυβδο, ψευδάργυρο, πολύτιμους λίθους, θείο, ασβεστόλιθο, γύψο και μάρμαρο.
Χαλκός
Σύμφωνα με έκθεση το 2019 του αφγανικού υπουργείου Ορυκτών και Πετρελαίου, η ποσότητα του χαλκού που κρύβει η χώρα ανέρχεται σε 30 εκατ. τόνους. Άλλα 28,5 εκατ. τόνοι εκτιμάται ότι βρίσκονται σε ανεύρετα αποθέματα πορφυρίτη, ανεβάζοντας το σύνολο του εκτιμώμενου χαλκού σε 60 εκατ. τόνους, η αξία των οποίων ανέρχεται σε εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια.
Μία κοινοπραξία της κινεζικής εταιρείας Metallurgical Corp of China (MCC) και Jiangxi Copper εξασφάλισε άδεια 30 ετών για το μεγαλύτερο έργο χαλκού στη χώρα, το Mes Aynak, το 2008. Το κοίτασμα αυτό μένει ακόμη να αναπτυχθεί, αλλά τα 11,08 εκατ. τόνοι χαλκού που υπολογίζει η MCC ανέρχονται σε αξία στα 100 δισ. δολάρια, με βάση τις τρέχουσες τιμές στο Χρηματιστήριο Μετάλλων του Λονδίνου.
Στην έκθεση του 2019 αναφέρεται πως το Αφγανιστάν διαθέτει πάνω από 2,2 δισ. τόνους σιδηρομεταλλεύματος, αξίας 350 δισ. δολαρίων σε τρέχουσες τιμές.
Οι πηγές χρυσού εκτιμώνται σε 2.700 κιλά, αξίας 170 εκατ. δολαρίων, με το αφγανικό υπουργείο να αναφέρει πως βασικά μέταλλα, όπως το αλουμίνιο, ο κασσίτερος, ο μόλυβδος και ο ψευδάργυρος «βρίσκονται σε πολλές περιοχές της χώρας».
Λίθιο και Σπάνιες Γαίες
Εσωτερικό υπόμνημα του αμερικανικού υπουργείου Άμυνας περιέγραφε το 2010 το Αφγανιστάν ως «τη Σαουδική Αραβία του λιθίου, που σημαίνει πως θα μπορούσε να είναι ζωτικής σημασίας για την παγκόσμια προσφορά του μετάλλου μπαταρίας όπως η χώρα της Μέσης Ανατολής για το αργό πετρέλαιο». Το υπόμνημα αυτό είχε συνταχθεί σε μία εποχή που το λίθιο χρησιμοποιούνταν ευρέως για την κατασκευή μπαταριών για ηλεκτρικές συσκευές, αλλά πριν ακόμη γίνει εμφανές το πόσο λίθιο θα χρειαστεί για τις μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων, τα οποία προορίζονται να αντικαταστήσουν τα σημερινά βενζινοκίνητα στο πλαίσιο των προσπαθειών για περιορισμό των εκπομπών διοξειδίου.
Το υπουργείο Ορυκτού Πλούτου στην έκθεση του 2019 αναφέρει πως το Αφγανιστάν διαθέτει 1,4 εκατ. τόνους ορυκτών σπάνιων γαιών, μία ομάδα 17 σπανιζόντων ορυκτών τα οποία χρησιμοποιούνται στην κατασκευή ηλεκτρονικών προϊόντων καθώς και στους στρατιωτικούς εξοπλισμούς.
Πετρέλαιο και φυσικό αέριο
Συνορεύοντας προς δυσμάς με τις πλούσιες σε υδρογονάθρακες χώρες του Ιράν και του Τουρκμενιστάν, το Αφγανιστάν διαθέτει και αυτό περί το 1,6 δισ. βαρέλια πετρελαίου, 453 τρισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου και άλλα 500 εκατ. υγρά φυσικού αερίου. Η αξία του αργού πετρελαίου εκτιμάται σε 107 δισ. δολάρια σε τρέχουσες τιμές.
Το Αφγανιστάν ήταν ιστορικά μια σημαντική πηγή lapis lazuli, ενός βαθύ μπλε ημιπολύτιμου λίθου, που έχει εξορυχθεί βόρεια της χώρας στην επαρχία Μπανταχσάν, για χιλιάδες χρόνια, καθώς και άλλων πολύτιμων λίθων, όπως τα ρουμπίνια και τα σμαράγδια.
