Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Μετά τον Δεκαπενταύγουστο θα ξεκινήσει η τελική προετοιμασία για το προσχέδιο του προϋπολογισμού της επόμενης χρονιάς, του προϋπολογισμού των μεγάλων προσδοκιών όπως προκύπτει και από τους στόχους που έχει ορίσει το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης: ισχυρή ανάπτυξη άνω των 6 ποσοστιαίων μονάδων, επέκταση των φορολογικών ελαφρύνσεων, επαναφορά της αναλογίας του χρέους ως προς το ΑΕΠ σε πτωτική τροχιά, αλλά και «εξάλειψη» των πρωτογενών ελλειμμάτων που δημιούργησε η πανδημία στη διετία 2020-2021 είναι οι βασικές κατευθύνσεις που πρέπει να αποτυπωθούν (με λεπτομέρεια πλέον) στο κείμενο που θα κατατεθεί στη Βουλή τη Δευτέρα 4 Οκτωβρίου.
Πάντως, το οικονομικό επιτελείο δεν έχει ακόμη στα χέρια του όλα τα στοιχεία που θα του επιτρέψουν να οριστικοποιήσει τον προϋπολογισμό. Το τελικό περιεχόμενο του προσχεδίου θα εξαρτηθεί από τις εξελίξεις σε πέντε «μέτωπα» τα οποία είναι: η πορεία του τουρισμού στον μήνα που μόλις ξεκίνησε, η «επίδοση» της οικονομίας κατά το β' τρίμηνο της φετινής χρονιάς, η δυνατότητα αποπληρωμής των φορολογικών υποχρεώσεων από την πλευρά των φορολογουμένων στο δύσκολο 5μηνο που ξεκινάει από σήμερα. Κρίσιμο μέγεθος η ταχύτητα αξιοποίησης των πόρων που θα αρχίσουν να εισρέουν στην οικονομία τόσο από το Ταμείο Ανάκαμψης όσο και από το ΕΣΠΑ. Και κρισιμότερο, βέβαια, η πορεία της πανδημίας. Τόσο βραχυπρόθεσμα -καθώς η μετάλλαξη Δέλτα απειλεί τα έσοδα του τουρισμού, κατά τον κρίσιμο μήνα Αύγουστοόσο και μεσοπρόθεσμα, δηλαδή για όλη την περίοδο μέχρι το τέλος του χρόνου. Ο έλεγχος της πανδημίας, η σωστή προετοιμασία των δύο μεγάλων χρηματοδοτικών πακέτων που υπάρχουν διαθέσιμα για τη χώρα -του ΕΣΠΑ και του «Ελλάδα 2.0»-, αλλά και η επιστροφή στην κανονικότητα των φορολογουμένων χωρίς απώλειες θα κρίνουν και το αν θα υπάρξει η δυνατότητα για τη χρηματοδότηση των φορολογικών ελαφρύνσεων που έχουν προγραμματιστεί, αλλά -εφόσον βρεθεί ο απαιτούμενος δημοσιονομικός χώρος- και κάποιων πρόσθετων.
Με τον προϋπολογισμό του 2022, το οικονομικό επιτελείο θέλει να συνδυάσει μείωση φορολογικών συντελεστών, με τον προϋπολογισμό των ελαφρύνσεων να διαμορφώνεται ήδη πάνω από τα 2 δισ. ευρώ (800 εκατ. ευρώ για το πάγωμα της εισφοράς αλληλεγγύης και άλλα τόσα για τη διατήρηση των μειωμένων ασφαλιστικών εισφορών, αλλά και 400-500 εκατ. ευρώ για τη μείωση του συντελεστή φορολόγησης των επιχειρήσεων από το 24% στο 22%), αλλά και αύξηση φορολογικών εσόδων και τουλάχιστον 4 δισ. ευρώ. Η αύξηση των φορολογικών εσόδων και η κατακόρυφη μείωση των δημοσίων δαπανών -ως απόρροια της πρόβλεψης ότι το 2022 δεν θα χρειαστεί ο πακτωλός των δισεκατομμυρίων που δόθηκαν και μέσα στο 2021 για τη στήριξη της αγοράς- είναι οι δύο «πυλώνες» πάνω στους οποίους θα στηριχθεί η προσπάθεια δημοσιονομικής εξυγίανσης. Από έλλειμμα 12,2 δισ. ευρώ το 2021 (αυτή είναι η πρόβλεψη για φέτος) θα επιδιωχθεί το έλλειμμα να περιοριστεί στα μόλις 912 εκατ. ευρώ πάντοτε σε πρωτογενές επίπεδο.
Για να επιτευχθούν ταυτόχρονα όλοι αυτοί οι στόχοι, το κρίσιμο είναι να είναι θετικές οι εξελίξεις στα πέντε «μέτωπα», που θα κρίνουν και το τι θα περιέχει ο προϋπολογισμός της επόμενης χρονιάς και το πώς θα κλείσει ο φετινός προϋπολογισμός.
1 Η πορεία του τουρισμού: Προς το παρόν, τα στοιχεία που φτάνουν στο υπουργείο Οικονομικών δείχνουν σημαντική αύξηση των αφίξεων συγκριτικά με το 2020, αλλά και κάλυψη σημαντικού μέρους των απωλειών συγκριτικά με το 2019. Σε πρόσφατη συνέντευξή του, ο υπουργός Οικονομικών τόνισε ότι οι αφίξεις στα νησιά του Νοτίου Αιγαίου ήταν μέχρι τις 18 Ιουλίου 750.000, ενώ πέρυσι μέχρι τέλος Οκτωβρίου οι αφίξεις ήταν 1,2 εκατομμύριο επιβάτες. Ο υπουργός είπε πως οι διεθνείς αφίξεις μέχρι τις 19 Ιουλίου είναι κατά 42% μειωμένες σε σχέση με το 2019, ενώ του εσωτερικού είναι 25,5% σε σχέση επίσης με το 2019. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι μέχρι τα μέσα Ιουλίου έχει καλυφθεί το 60%-70% των απωλειών συγκριτικά με το 2019. Το ζητούμενο βέβαια είναι πώς θα μεταφραστούν αυτές οι επιδόσεις σε επίπεδο εσόδων, αλλά και τι θα γίνει τον Αύγουστο μήνα κατά τον οποίο παράγεται πάνω από το 30% των ετήσιων εσόδων του τουρισμού.
2 Η ανάπτυξη της οικονομίας κατά το β' τρίμηνο: Τα στοιχεία θα δοθούν στις αρχές Σεπτεμβρίου. Ήδη σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες έχουν αποτυπωθεί διψήφια ποσοστά ανάκαμψης για το διάστημα Απριλίου-Ιουνίου. Κάτι αντίστοιχο περιμένουν στην κυβέρνηση να συμβεί και στην Ελλάδα. Κυρίως λόγω της αύξησης της κατανάλωσης, κάτι που έχει ήδη αποτυπωθεί και στα στοιχεία εσόδων των επιχειρήσεων λιανικού εμπορίου. Εκτός από τα στοιχεία του α' τριμήνου, υπάρχει ενδιαφέρον και για την επικαιροποίηση των στοιχείων του α' τριμήνου. Αν επιβεβαιωθεί από την ΕΛΣΤΑΤ η ισχνή ύφεση του 2,3%, τότε δημιουργείται μια γερή βάση από το πρώτο εξάμηνο για ρυθμό ανάπτυξης υψηλότερο του στόχου για διόγκωση του ΑΕΠ κατά 3,6% μέσα στη φετινή χρονιά. Το να κλείσει το φετινό ΑΕΠ σε υψηλότερο επίπεδο σε σχέση με το προϋπολογισθέν θεωρείται κομβικής σημασίας, καθώς μεταξύ άλλων θα δημιουργήσει πρόσθετο δημοσιονομικό χώρο.
3 Η εισπραξιμότητα των φόρων κατά το κρίσιμο 5μηνο Αυγούστου - Δεκεμβρίου: Ύστερα από μια παρατεταμένη περίοδο αναστολής φορολογικών υποχρεώσεων αλλά και «παγώματος» δανείων, οι φορολογούμενοι θα βρεθούν αντιμέτωποι από τον Αύγουστο με πλήθος υποχρεώσεων. Μόνο για τους φόρους, θα πρέπει να καταβάλουν πάνω από 22 δισ. ευρώ στο διάστημα ΑυγούστουΔεκεμβρίου (δηλαδή σε διάστημα 5 μηνών), έναντι περίπου 23 δισ. ευρώ στο 7μηνο Ιανουαρίου-Ιουλίου.
4 Η εξέλιξη της πανδημίας από το φθινόπωρο: Ουσιαστικά θα καθορίσει τις δαπάνες που θα γίνουν μέσα στο 2021 αλλά και το αν θα χρειαστούν πρόσθετα μέτρα στήριξης για το 2022, κάτι που προφανώς θα επηρεάσει το δημοσιονομικό αποτέλεσμα. Όσο λιγότερες οι νοσηλείες και τα περιοριστικά μέτρα, τόσο το καλύτερο σε οικονομικό επίπεδο και για τον φετινό προϋπολογισμό αλλά και για τον επόμενο.
5 Η ταχύτητα αξιοποίησης των πόρων τόσο από το ΕΣΠΑ όσο και από το Ταμείο Ανάκαμψης: Οι εκταμιεύσεις των πόρων από τα δύο μεγάλα πακέτα στήριξης της ελληνικής οικονομίας μπορούν να λειτουργήσουν ως επιταχυντές της ανάπτυξης και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο στην κυβέρνηση έσπευσαν να εξασφαλίσουν τις σχετικές εγκρίσεις τόσο για το «Ελλάδα 2.0» όσο και για το νέο ΕΣΠΑ. Μόνο από το «Ελλάδα 2.0» μπορούν να εκταμιευτούν έως και 7,5 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του χρόνου, στόχος εφικτός από τη στιγμή που έχουν ήδη προχωρήσει τα περισσότερα από τα 13-14 μέτρα και μεταρρυθμίσεις που έχουν συνδεθεί με την εκταμίευση της πρώτης δόσης, συνολικού ύψους 3,5 δισ. ευρώ, η οποία προγραμματίζεται για τον Δεκέμβριο.
