Κυκλοφόρησε από το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) η πρώτη Ετήσια Έκθεση για την Αγορά Αυτοκινήτου, στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων της Μονάδας Παρακολούθησης και Ανάλυσης της Αγοράς Αυτοκινήτου που έχει δημιουργηθεί στο ΙΟΒΕ και η οποία εκπονήθηκε με τη συνεργασία του ΣΕΑΑ.
Όπως αναφέρεται στην έκθεση, διευρύνεται η συμβολή του κλάδου των αυτοκινήτων στην ελληνική οικονομία ως αποτέλεσμα της δυναμικής ανάπτυξης του κλάδου τα τελευταία χρόνια. Η συμμετοχή του κλάδου στη διαμόρφωση του ΑΕΠ της χώρας ανήλθε το 2005 στο 1,9% από 1,4% το 2000. Επιπρόσθετα, η συνολική απασχόληση στον κλάδο των αυτοκινήτων οχημάτων το 2005 διαμορφώθηκε στους 118.718 απασχολούμενους, σημειώνοντας αύξηση 13,7%, σε σχέση με το 2004. Η συμμετοχή του κλάδου αυτοκινήτων οχημάτων στο σύνολο της εγχώριας απασχόλησης αυξήθηκε έτσι το 2005 στο 2,6%.
Σημαντική η συμμετοχή των φορολογικών εσόδων από τα αυτοκίνητα
Η αυξανόμενη σημασία του κλάδου στην εγχώρια οικονομία αγγίζει και την πλευρά των φορολογικών εσόδων του κράτους. Όπως προκύπτει από την ανάλυση των σχετικών στοιχείων στην Έκθεση του ΙΟΒΕ, η συμμετοχή των εσόδων από τέλη κυκλοφορίας, τέλη ταξινόμησης και ΦΠΑ οχημάτων στο σύνολο των τακτικών εσόδων του προϋπολογισμού για το 2006, ανέρχεται στο 5%. Εξάλλου, αν συνυπολογιστούν και τα έσοδα από τον ΕΦΚ καυσίμων, η συμμετοχή των φορολογικών εσόδων που σχετίζονται γενικά με το αυτοκίνητο ανέρχεται στο 11% των συνολικών εσόδων του τακτικού προϋπολογισμού. Το 2007 προβλέπεται ότι αυτή η συμμετοχή θα διατηρηθεί σε υψηλά επίπεδα και θα διαμορφωθεί στο 10,8%.
Ενισχυμένες πωλήσεις στον κλάδο
Όπως προκύπτει από την Έκθεση του ΙΟΒΕ, το 2007 αναμένεται αύξηση των πωλήσεων σε όλες τις κατηγορίες καινούργιων οχημάτων. Ειδικότερα, οι πωλήσεις επιβατικών αυτοκινήτων αναμένεται να ενισχυθούν οριακά κατά περίπου 1%, των ελαφρών φορτηγών κατά περίπου 3%, των βαρέων φορτηγών κατά περίπου 13%, των λεωφορείων κατά περίπου 35% και τέλος οι πωλήσεις των καινούργιων δικύκλων αναμένεται να παρουσιάσουν αύξηση περίπου 2%. Όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα της πρωτογενούς έρευνας, που διεξήχθη στον κλάδο, οι Εθνικοί διανομείς για το 2007 εμφανίζονται αρκετά μετριοπαθείς ως προς την πορεία των κερδών τους, καθώς αναμένουν αυτά να κινηθούν στα επίπεδα του 2006.
Διεύρυνση στόλου, αλλά γηρασμένος και παλαιάς τεχνολογίας ρύπων
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι ο εγχώριος στόλος των αυτοκινήτων οχημάτων τα τελευταία 11 χρόνια υπερδιπλασιάστηκε και ανήλθε στα 5.462.291 οχήματα το 2006. Σημειώθηκε δηλαδή σωρευτική αύξηση που ξεπερνά το 200% ή μέσο ετήσιο ρυθμό στο 5,4%. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται πρωτίστως στο γεγονός ότι η Ελλάδα καταγράφει το χαμηλότερο ποσοστό απόσυρσης επιβατικών αυτοκινήτων στην ΕΕ, με άμεση συνέπεια την υψηλή μέση ηλικία του στόλου, η οποία ανέρχεται στα 10,5 έτη περίπου, όταν την ίδια στιγμή η αντίστοιχη μέση ηλικία στη Δυτική Ευρώπη είναι κάτω των 8 ετών. Η υψηλή μέση ηλικία του ελληνικού στόλου, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι το 23,5% (989 χιλ. οχήματα) του συνόλου των επιβατικών αυτοκινήτων είναι παλαιάς τεχνολογίας και ένα επιπρόσθετο 10,2% (430 χιλ. οχήματα) είναι καταλυτικά πρώτης γενιάς και ηλικίας άνω των 15 ετών, έχει ως αποτέλεσμα τα επιβατικά αυτοκίνητα να ρυπαίνουν την ατμόσφαιρα σε μεγαλύτερο βαθμό, γεγονός που έχει ιδιαίτερα σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
Ιδιαίτερα έντονος ο ανταγωνισμός στον κλάδο
Από τη δομική ανάλυση του κλάδου των Εθνικών διανομέων καινούργιων αυτοκινήτων οχημάτων και την πρωτογενή έρευνα που διεξήγαγε το ΙΟΒΕ, συμπεραίνεται ότι η ένταση του ανταγωνισμού στον κλάδο είναι ιδιαίτερα μεγάλη. Συγκεκριμένα, εντονότερος χαρακτηρίζεται ο ανταγωνισμός στα καινούργια επιβατικά και στα δίκυκλα και στη συνέχεια στα μεταχειρισμένα επιβατικά, στα ελαφρά φορτηγά και στα ανταλλακτικά και εξαρτήματα των οχημάτων, ενώ μικρότερης έντασης αλλά επίσης σημαντικός είναι ο ανταγωνισμός στη συντήρηση και επισκευή, στα μεσαία και στα βαρέα φορτηγά και στη συντήρηση και επισκευή δικύκλων. Προκειμένου να ποσοτικοποιηθεί η ένταση του ανταγωνισμού στην αγορά της πώλησης καινούργιων επιβατικών αυτοκινήτων στην Ελλάδα και να γίνει εφικτή η διαχρονική παρακολούθησή της, το ΙΟΒΕ δημιούργησε ένα Δείκτη έντασης ανταγωνισμού. Ο Δείκτης αυτός παρουσίασε το 2006 αύξηση και διαμορφώθηκε στις 112 μονάδες από 100 που ήταν το 2005.
Θεσμικό πλαίσιο και φορολογική πολιτική ανάμεσα στα βασικά προβλήματα του κλάδου
Σύμφωνα με την Έκθεση του ΙΟΒΕ, τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο εγχώριος κλάδος, εστιάζονται στο θεσμικό πλαίσιο, στην ένταση του ανταγωνισμού και στο γενικότερο οικονομικό περιβάλλον. Ειδικότερα, τα προβλήματα που σχετίζονται με το θεσμικό πλαίσιο, αφορούν κατά κύριο λόγο τη φορολογική πολιτική, την έλλειψη σχεδιασμού για την πορεία του στόλου, την ανεπάρκεια των ελεγκτικών μηχανισμών, το μέτρο του δακτυλίου και την απαγόρευση της πετρελαιοκίνησης στα μεγάλα αστικά κέντρα.
Για την επόμενη τριετία, τα σημαντικότερα προβλήματα που εκτιμάται ότι θα αντιμετωπίσουν οι επιχειρήσεις του εγχώριου κλάδου αυτοκινήτου είναι τα ακόλουθα:
- Όξυνση ανταγωνισμού
- Υποχώρηση της κερδοφορίας, εξαιτίας του έντονου τιμολογιακού ανταγωνισμού και της υπέρμετρης παροχής οικονομικών κινήτρων (εκπτώσεων-προσφορών)
- Αυξημένα λειτουργικά έξοδα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στα αστικά κέντρα
- Δυσκολία των εξουσιοδοτημένων εμπόρων να ανταποκριθούν σε απαιτήσεις αντιπροσώπευσης σημάτων περισσότερων του ενός κατασκευαστή
- Διατήρηση του σημερινού ρυθμού αύξησης των εισαγωγών μεταχειρισμένων
Προτάσεις ΙΟΒΕ
Η Ετήσια Έκθεση Αγοράς Αυτοκινήτου του ΙΟΒΕ καταλήγει σε μια σειρά προτάσεων πολιτικής, μεταξύ των οποίων μπορούν να αναφερθούν οι παρακάτω:
1. Σταδιακή μείωση των Τελών Ταξινόμησης και σταδιακή μετάθεση του φορολογικού βάρους από την κτήση, στη χρήση του αυτοκινήτου. Η πολιτική αυτή θα προσαρμόσει τη λογική της φορολογίας των αυτοκινήτων σε πρότυπα που ακολουθούνται από τις προηγμένες χώρες της Ε.Ε. και θα καταργήσει οποιεσδήποτε παραβιάσεις της κοινοτικής νομοθεσίας. Παράλληλα, μια τέτοια νομοθεσία ικανοποιεί τις δεσμεύσεις της χώρας για τη μείωση των ρύπων του διοξειδίου του άνθρακα και προσδίδει μεγαλύτερη σταθερότητα στα φορολογικά έσοδα του Δημοσίου.
2. Λήψη μέτρων για την παρακολούθηση της εξέλιξης του στόλου αυτοκινήτων οχημάτων και διαμόρφωση μιας συνολικής εθνικής στρατηγικής για την αυτοκίνηση στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΙΟΒΕ, ο στόλος των επιβατικών αυτοκινήτων και των ελαφρών φορτηγών μέσα στα επόμενα τρία χρόνια (2010), αναμένεται να αυξηθεί κατά 19,4%, σε σχέση με το 2006. Η αύξηση των κυκλοφορούντων επιβατικών αυτοκινήτων και ελαφρών φορτηγών κατά 1.000.000 οχήματα, μέσα σε τρία χρόνια, αναμένεται να έχει έντονες αρνητικές κοινωνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
