Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Επιπλέον 2 δισ. ευρώ προστίθενται στο δημόσιο χρέος της χώρας μετά την εκταμίευση των πόρων του προγράμματος SURE. Με το ποσό αυτό, που είναι μεγαλύτερο σε σχέση με αυτό που είχε προϋπολογιστεί, το δημόσιο χρέος αναμένεται να φτάσει φέτος στα 339-340 δισ. ευρώ και σε συνδυασμό με τη μεγάλη ύφεση του 10%-10,5% να αντιστοιχεί στο 206% του ΑΕΠ.
Ο προϋπολογισμός του 2021 θα αποτυπώνει την προσπάθεια αποκλιμάκωσης του χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ. Αυτό, όμως, θα επιδιωχθεί να γίνει με τη βελτίωση του παρονομαστή (δηλαδή την αύξηση το ΑΕΠ και όχι με τη μείωση του αριθμητή).
Το αντίθετο: το χρέος σε απόλυτο αριθμό θα συνεχίσει να αυξάνεται και την επόμενη χρονιά. Με το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης να εκτιμάται ότι θα υπερβεί και του χρόνου τα 10 δισ. ευρώ, το πρόγραμμα δανεισμού της χώρας αναμένεται ότι θα ξεπεράσει τα 10-12 δισ. ευρώ.
Χρειάστηκαν επτά ολόκληροι μήνες από την ημέρα που αποφασίστηκε στη συνεδρίαση του Eurogroup να διατεθούν ευρωπαϊκοί πόροι για την ενίσχυση της αγοράς εργασίας προκειμένου να φτάσουμε στο σημείο να γίνουν οι πρώτες εκταμιεύσεις. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το υπουργείο Οικονομικών της Ελλάδας ανακοίνωσαν χθες την εκταμίευση 2 δισ. ευρώ μέσω του προγράμματος SURE.
Τα κεφάλαια αυτά εκταμιεύονται με ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους και έρχονται να προστεθούν στα ταμειακά διαθέσιμα της χώρας, ανεβάζοντάς τα -έστω και πρόσκαιρα- στα 40 δισ. ευρώ. Ακόμη κι αν δεν υπάρξει άλλη έκδοση χρέους μέχρι το τέλος του έτους (μέσα στην εβδομάδα, βέβαια, αναμένεται να ανάψει το «πράσινο φως» για τη δόση των ANFAs και των SMPs συνολικού ύψους 640 εκατ. ευρώ), η χρονιά αναμένεται ότι θα κλείσει με ταμειακά διαθέσιμα της τάξεως των 36 δισ. ευρώ, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις αρμόδιου κυβερνητικού αξιωματούχου.
Τα 2 δισ. ευρώ του SURE που έχουν ήδη φτάσει στον τραπεζικό λογαριασμό του Ελληνικού Δημοσίου αποτελούν επί της ουσίας δύο επιμέρους δάνεια. Αντλήσαμε 1 δισ. ευρώ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή με μηδενικό κόστος και πενταετή ορίζοντα αποπληρωμής και ακόμη 1 δισ. ευρώ με κόστος 0,3%, το οποίο θα αποπληρωθεί σε βάθος 30 ετών.
Μετά και τη συγκεκριμένη εκταμίευση, η οποία επιβαρύνει εξ ολοκλήρου το χρέος, το απόλυτο ποσό του χρέους γενικής κυβέρνησης εκτιμάται ότι θα ανέλθει στις 31/12 στα 339 έως 340 δισ. ευρώ, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα υπάρξει κάποια αιφνιδιαστική νέα έκδοση ελληνικού ομολόγου λόγω και των εξαιρετικά ευνοϊκών συνθηκών που διαμορφώνονται στις αγορές. Δεδομένου ότι η ύφεση θα ξεπεράσει το 10%, προσγειώνοντας το ΑΕΠ της χώρας στα 164-165 δισ. ευρώ, η χρονιά αναμένεται να κλείσει με το δημόσιο χρέος να αντιστοιχεί στο 206% του ΑΕΠ. Στο οικονομικό επιτελείο ελπίζουν ότι αυτό το ποσοστό θα αποτελέσει το «ιστορικό υψηλό», ώστε από το νέο έτος να αρχίσει η διαδικασία αποκλιμάκωσης. Αυτό μπορεί να καταστεί εφικτό μόνο σε ό,τι αφορά την αναλογία του χρέους ως προς το ΑΕΠ.
Οι εκτιμήσεις για το 2021
Σε απόλυτο αριθμό, το χρέος θα συνεχίσει να αυξάνεται και το 2021. Ο λόγος είναι προφανής: Ο προϋπολογισμός που κατατίθεται την Παρασκευή στη Βουλή θα προβλέπει έλλειμμα γενικής κυβέρνησης άνω των 10 δισ. ευρώ, κάτι που πρακτικά σημαίνει ότι το δημόσιο χρέος θα κλείσει στο τέλος του 2021 (εφόσον βέβαια το επιτρέψει η εξέλιξη της πανδημίας) πάνω από τα 345-347 δισ. ευρώ.
Το δημόσιο χρέος θα αυξηθεί εντός του 2021 μέσα από τις ακόλουθες «δεξαμενές»:
1. Τις νέες εκδόσεις δημοσίου χρέους στις οποίες θα προχωρήσει ο Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους. Αυτές εκτιμάται ότι θα φτάσουν για δεύτερη συνεχή χρονιά στα 10-12 δισ. ευρώ. Δηλαδή, οι εκδόσεις ομολόγων θα είναι αντίστοιχες -τουλάχιστον σε ποσά- με τις φετινές. Ο στόχος του ΟΔΔΗΧ για το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα είναι να γίνουν εκδόσεις μεγάλης διάρκειας, ακόμη και άνω των 15 ετών, ώστε να συμπληρωθεί η καμπύλη του χρέους. Οι συνθήκες στην αγορά, άλλωστε, είναι εξαιρετικά ευνοϊκές, καθώς χθες καταγράφηκε νέο ιστορικό χαμηλό, με την απόδοση του 10ετούς ομολόγου να περιορίζεται χαμηλότερα ακόμη και από το 0,7%.
2. Τους πόρους που θα αντληθούν μέσω των ευρωπαϊκών πακέτων στήριξης. Προς το παρόν υπάρχει στον ορίζοντα το υπόλοιπο ποσό του προγράμματος SURE (700 εκατ. ευρώ), αλλά και ένα κονδύλι της τάξεως των 2 δισ. ευρώ που θα προέλθει από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στήριξης. Λόγω των διαφαινόμενων καθυστερήσεων στην προώθηση του προγράμματος, η εκταμίευση αναμένεται στο δεύτερο εξάμηνο του 2021. Όσον αφορά το ποσό που μπορεί να δανειστεί η χώρα μέσω του ESM (τουλάχιστον 3,7 δισ. ευρώ), πολύ δύσκολα θα αποφασιστεί να γίνει χρήση, καθώς πλέον οι συνθήκες στις αγορές είναι ευνοϊκότερες (όσον αφορά το κόστος δανεισμού) από αυτές που προσφέρει ο ESM. Είναι απολύτως βέβαιο ότι η Ελλάδα δεν θα σπεύσει να γίνει η πρώτη χώρα που θα καταφύγει στο συγκεκριμένο πρόγραμμα.
Όσον αφορά τα ταμειακά διαθέσιμα, η στρατηγική επιλογή διατήρησής τους σε πολύ υψηλά επίπεδα (άνω των 30 δισ. ευρώ) θα διατηρηθεί και για ολόκληρο το 2021, καθώς το υπουργείο Οικονομικών θέλει να έχει ενισχυμένες άμυνες ειδικά για την περίοδο μετά τη λήξη του προγράμματος επαναγοράς ομολόγων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
