Από την έντυπη έκδοση
Της Σοφίας Εμμανουήλ
[email protected]
Αγωνιούν οι επιχειρηματίες του λιανεμπορίου εν μέσω κρίσης, ακόμη και σε κλάδους που αποδείχθηκαν «ευνοημένοι» από το πρώτο «κλείδωμα», καθώς η αβεβαιότητα έχει επηρεάσει έντονα την καταναλωτική συμπεριφορά, όπως αποτυπώνεται στις νέες τάσεις που αναδύονται σε όλους τους κλάδους αλλά και στις υποτονικές συναλλαγές του Νοεμβρίου στο online κανάλι, με τους μεγάλους παίκτες να έχουν εγκαινιάσει ήδη περίοδο Black Friday για να τονώσουν τη ζήτηση.
Σε ορισμένους τομείς η εικόνα είναι ζοφερή. Είναι ενδεικτικό ότι οι επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στο λιαμεμπόριο κοσμημάτων και ρολογιών είναι «με την πλάτη στον τοίχο», καθώς τα προϊόντα τους διατίθενται σχεδόν αποκλειστικά μέσω των φυσικών καταστημάτων. Εν μέσω πανδημίας μια μικρή μόνο μερίδα καταναλωτών στράφηκε σε πιστοποιημένες online boutique για να αποκτήσει τέτοια είδη, καθώς η απαγόρευση γάμων και άλλων κοινωνικών εκδηλώσεων «πάγωσε» τις πωλήσεις στον κλάδο. Τα καταστήματα, μετά το ισχυρό πλήγμα που υπέστησαν από το πρώτο lockdown, προσβλέπουν στην εορταστική αγορά για να μειώσουν τις ζημιές που συσσωρεύουν.
Σημειώνεται ενδεικτικά ότι με βάση τα στοιχεία που δημοσίευσε χθες η ΕΛΣΤΑΤ το λιανικό εμπόριο ρολογιών και κοσμημάτων σε ειδικευμένα καταστήματα είναι ο κλάδος με τις μεγαλύτερες απώλειες στο β’ τρίμηνο του 2020, με μείωση 69,2%. Στο ίδιο μοτίβο και το λιανικό εμπόριο καλλυντικών και ειδών καλλωπισμού σε ειδικευμένα καταστήματα, με μείωση 55,8% στο ίδιο διάστημα. Αν και ο συγκεκριμένος κλάδος είδε τις πωλήσεις του να αναπτύσσονται μέσω διαδικτύου στο πρώτο «κλείδωμα» της οικονομίας, δεν ισχύει το ίδιο στο δεύτερο, του Νοεμβρίου, όπως επισημαίνουν στη «Ν» στελέχη της αγοράς.
Τα φαρμακεία
Ακόμη και δραστηριότητες που διαφοροποιήθηκαν από την υπόλοιπη αγορά την περίοδο της σταδιακής επιστροφής της οικονομίας στην κανονικότητα, με το άνοιγμα του τουρισμού τον περασμένο Αύγουστο, όπως σιδηρικά, τζάμια, είδη για ανακαίνιση, ακόμη και τα φαρμακευτικά είδη σε ειδικευμένα καταστήματα (τα τελευταία εμφάνισαν αύξηση 23,3%, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ), σήμερα δεν έχουν την ίδια συμπεριφορά. Δηλαδή και στην αγορά του φαρμακείου αναδύονται νέες τάσεις. Όπως αναφέρει στη «Ν» ο Γιώργος Πακερτζόγλου, ιδρυτής της Pharmacy2020 και επιχειρηματικός σύμβουλος του Ιδιωτικού Κοινοτικού Φαρμακείου, η αγορά δεν έχει δείξει την ανοδική τάση του πρώτου lockdown. Αν εξαιρέσει κανείς είδη προσωπικής προστασίας όπως μάσκες και αντισηπτικά, των οποίων οι πωλήσεις συνεχίζουν να αναπτύσσονται με τριψήφιο ρυθμό, καθώς και μια έντονη ζήτηση για rapid test, υπάρχουν κατηγορίες που επιβραδύνονται. Τέτοια είναι τα φάρμακα και τα προϊόντα διατροφής. Αν και στην παρούσα συγκυρία δεν είναι ασφαλές να γίνουν εκτιμήσεις για το σύνολο της αγοράς του φαρμακείου, ήτοι το διάστημα του πρώτου δεκαημέρου του νέου lockdown, υπάρχουν σαφή σημάδια ανάπτυξης της αγοράς στον τομέα της αυτοδιάγνωσης, τάση που αναμένεται να διατηρηθεί στο μέλλον, ενώ ανθεκτικοί αποδεικνύονται οι ρυθμοί ανάπτυξης καλλυντικών και βιταμινών.
Στο λιανικό εμπόριο εγγραφών μουσικής και εικόνας σε ειδικευμένα καταστήματα, η αγορά έχει χάσει το μισό της αξίας της (η πτώση τον Αύγουστο ήταν 50,6%) και παραμένει ένας από τους πλέον πληττόμενους τομείς του λιανεμπορίου, ενώ στον αντίποδα βρέθηκαν τα καταστήματα ηλεκτρικών συσκευών, με ρυθμό ανάπτυξης πωλήσεων που ακολούθησε νευρικές διακυμάνσεις μετά το πρώτο lockdown. Σήμερα οι εταιρείες του κλάδου εστιάζουν στο ψηφιακό κανάλι, με τους μεγάλους παίκτες να προσβλέπουν σε διψήφια άνοδο στον βαθμό που οι συνθήκες θα επιτρέψουν μια ομαλή κίνηση της αγοράς κατά την εορταστική περίοδο.
Αξιοσημείωτες είναι οι εξελίξεις και στον τομέα της ένδυσης, αγορά με σημαντικό αποτύπωμα στο σύνολο του λιανεμπορίου (είναι ο κλάδος με τη μεγαλύτερη μείωση κύκλου εργασιών τον Αύγουστο συγκριτικά με τον αντίστοιχο μήνα πέρυσι, -36,2%). Αν και η συγκεκριμένη αγορά κινείται με πολλές ταχύτητες, η αιμορραγία συνεχίζεται ειδικά για μικρές επιχειρήσεις που προσβλέπουν στην επανεκκίνηση για να ανακάμψουν.
Ο Σταύρος Καφούνης, πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Αθηνών (ΕΣΑ) και έμπειρος επιχειρηματίας με δραστηριότητα στην αγορά παιδικών ειδών αλλά και στον κλάδο ηλεκτροκίνητων οχημάτων, μιλά στη «Ν» για απώλειες στο λιανεμπόριο που κυμάνθηκαν από 20% σε κεντρικές αγορές μέχρι 80% σε αγορές τουριστικών περιοχών.
Λίγοι παίκτες στο online πεδίο
Μετά το πρώτο lockdown η αγορά δεν κατάφερε να σταθεροποιηθεί και μπήκε στο νέο «κλείδωμα» από θέση αδυναμίας. Σύμφωνα με τον κ. Καφούνη, οι συναλλαγές στο ψηφιακό κανάλι, στο πρώτο διάστημα του νέου lockdown, είναι υποτονικές, ενώ η αγορά ετοιμάζεται για την Black Friday για να ισοσκελίσει κάποιες από τις απώλειες.
Ο ΕΣΑ δεν συμφωνεί με τον πολυήμερο εορτασμό αυτού του εμπορικού event -τάσσεται υπέρ του εορτασμού του μία μόνο ημέρα- αλλά με βάση τις καμπάνιες που τρέχουν ήδη στο διαδίκτυο το μεγαλύτερο μερίδιο της αγοράς θα εγκαινιάσει τον θεσμό φέτος από την ερχόμενη Δευτέρα και προβλέπεται να λειτουργεί σε ρυθμούς… Cyber Monday όλη την εβδομάδα, αφού πρακτικά η χώρα θα είναι σε lockdown όλη την εβδομάδα. Κάποιοι μεγάλοι παίκτες, πάντως, από τα marketplace της Public και του Skroutz μέχρι την Praktiker, τη Leroy Merin, τον Κωτσόβολο κ.ά. προωθούν ήδη τις ψηφιακές τους πωλήσεις.
Εδώ βέβαια θα πρέπει να σημειώσουμε ότι σε όλο το εύρος των κλάδων, λιγότερες από δύο στις δέκα εταιρείες διαθέτουν ψηφιακό κανάλι και ως εκ τούτου το πρόβλημα για πάνω από οκτώ στις δέκα είναι μεγάλο.
Γι’ αυτό άλλωστε ο ΕΣΑ θεωρεί ότι στο δεύτερο lockdown δεν επαρκεί επιδότηση 60% του ενοικίου των καταστημάτων, αλλά απαιτείται πλήρης επιδότηση σε συνδυασμό με εξαμηνιαίο σχεδιασμό για τη διαχείριση των προκλήσεων της επανεκκίνησης. Επιπλέον, αν και στο θέμα των μεταχρονολογημένων επιταγών η κυβέρνηση υιοθέτησε εν μέρει την πρότασή του, εκτιμά ότι το θέμα δεν επιλύθηκε πλήρως, ενώ θεωρεί επίσης κρίσιμης σημασίας τη θέσπιση 120 δόσεων για την αποπληρωμή συσσωρευμένων υποχρεώσεων που μεταφέρονται στο 2021.
Σε επίπεδο κλάδων, θα πρέπει να σημειωθεί ότι η εστίαση, που έκλεισε πρώτη, αλλά και τα καταστήματα εποχιακών ειδών, ειδικά στις τουριστικές περιοχές, έχουν πληγεί σε μεγαλύτερο βαθμό, ενώ επηρεάζεται ένα ευρύ φάσμα επαγγελματιών λόγω της απαγόρευσης γάμων, τελετών και εκδηλώσεων.
Ακόμη, όμως, και κλάδοι με αμυντικά χαρακτηριστικά, όπως τα παιδικά είδη, έχουν επηρεαστεί από τις συνθήκες. Για παράδειγμα, ενώ στο πρώτο lockdown η αγορά παιδικών ρούχων συνέχισε να αναπτύσσεται μέσω διαδικτύου, δεν συνέβη το ίδιο με άλλα είδη αυτού του κλάδου, όπως π.χ. καρότσια και εξοπλισμός για βρεφική ανάπτυξη, όπου παρατηρήθηκε μόνο μια παροδική ανοδική τάση μετά το lockdown, όπως μας λέει ο κ. Καφούνης, μεταφέροντας την εμπειρία του από τους κλάδους στους οποίους δραστηριοποιείται επιχειρηματικά.
Όσο για τα ηλεκτροκίνητα οχήματα, η αγορά και οι όποιες επενδύσεις «πάγωσαν» εξαιτίας της κρίσης στον τουρισμό - όπως μας μεταφέρει και ο ίδιος διατηρεί περίπου 160 ηλεκτροκίνητα οχήματα σε αναμονή για την επόμενη σεζόν.
Μοναδική εξαίρεση τα σούπερ μάρκετ
Σε ρυθμούς καραντίνας επιστρέφουν οι πωλήσεις των σούπερ μάρκετ, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της IRI, που δείχνουν ανάπτυξη 11,1% στις βασικές κατηγορίες ταχυκίνητων κωδικών την εβδομάδα που τελείωσε την 1η Νοεμβρίου σε σχέση με την αντίστοιχη εβδομάδα του 2019. Πρόκειται για την υψηλότερη επίδοση ανά εβδομάδα από τα μέσα του περασμένου Μαΐου, καταδεικνύοντας την επιστροφή των καταναλωτών σε συνήθειες lockdown. Από την αρχή του έτους ο ρυθμός ανάπτυξης της αγοράς διαμορφώνεται σε 9%. Σύμφωνα με τα στοιχεία, την εβδομάδα που τελείωσε την 1η Νοεμβρίου η αξία της αγοράς 340 ταχυκίνητων κωδικών που μελετά η IRI ανήλθε σε 127,97 εκατ. ευρώ από 115,18 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη εβδομάδα του 2019, λαμβάνοντας ώθηση σε μεγάλο βαθμό στην αγορά της Αττικής που ελέγχει μερίδιο 53,6% στη συνολική πίτα και η οποία εμφάνισε ρυθμό ανάπτυξης 9,7%.
Είναι αξιοσημείωτο ότι τα τρόφιμα (168 κωδικοί στο σύνολο των 340) εμφάνισαν ανάπτυξη σε αξία 11%. Τα προϊόντα νοικοκυριού εμφάνισαν επίσης διψήφια ανάπτυξη (+11,9%), τα προϊόντα προσωπικής υγιεινής αναπτύχθηκαν με ρυθμό 7,8% και τα υπόλοιπα με 15,2%.
Κατά την εξεταζόμενη περίοδο, τα καταστήματα της Θεσσαλονίκης με μερίδιο 10,2% εμφάνισαν ανάπτυξη 3,7%, ενώ αυτά της Κεντρικής Ελλάδας με μερίδιο 13,3% εμφάνισαν αύξηση πωλήσεων 15,7%. Η Βόρεια Ελλάδα με μερίδιο 9,2% παρουσίασε ανάπτυξη 16,3%, η Πελοπόννησος με 7,7% αναπτύχθηκε με ρυθμό 18% και η Κρήτη με μερίδιο 6% εμφάνισε ανάπτυξη 11,9%. Σε ό,τι αφορά την εξέλιξη των πωλήσεων ανά τύπο καταστήματος, τα υπερμάρκετ παρουσίασαν τη μεγαλύτερη αύξηση πωλήσεων της τάξης του 22,8%, τα μεσαίου τύπου, επιφάνειας 2.500 έως 1.000 τ.μ., παρουσίασαν αύξηση πωλήσεων 9,9% και τα μίνι μάρκετ, με επιφάνεια έως 400 τ.μ., εμφάνισαν αύξηση πωλήσεων 9%.
