Με ένα μίγμα μέτρων στήριξης της εργασίας, φοροελαφρύνσεων ή έστω διευκολύσεων στην πληρωμή των υποχρεώσεων προς την εφορία, με επιδότηση τόκων και μορατόρια στα δάνεια, οι κυβερνήσεις ανά την Ευρώπη προσπαθούν να κρατήσουν όρθιες τις βαθιά πληγωμένες από την πανδημία οικονομίες τους. Και ενώ τα περιοριστικά μέτρα για τις μετακινήσεις, το επιχειρείν και άλλες δραστηριότητες αίρονται, τα μέτρα στήριξης παραμένουν σε ισχύ και παίρνουν συνεχείς παρατάσεις.
Οι κυβερνήσεις βάζουν στην άκρη τις ανησυχίες για το αυξανόμενο χρέος και προσπαθούν να βάλουν φρένο στην αύξηση της ανεργίας και την συρρίκνωση των εισοδημάτων. Έχουν αντιληφθεί πως εάν επέλεγαν μία άλλη τακτική «πειθαρχίας» και λιτότητας η ύφεση θα ήταν τόσο βαθιά που ο δημοσιονομικός εκτροχιασμός θα ήταν ούτως ή άλλως αναπόφευκτος και η επιστροφή σε τροχιά ανάκαμψης εξαιρετικά δύσκολη. Από την άλλη ξέρουν επίσης πως τα άνευ προηγουμένα αυτά μέτρα που λαμβάνουν λίγους μήνες παράτασης, θα πρέπει οπωσδήποτε εάν όχι έως τα τέλη του έτους, στις αρχές του επόμενου να διακοπούν.
Όπως επισημαίνουν ειδικοί στο Bloomberg η διαδικασία της εξόδου της οικονομίας από την μηχανική υποστήριξη θα πρέπει να γίνει με πολύ προσεχτικά βήματα. Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να βρουν τη σωστή ισοροπία ανάμεσα στον περιορισμό της στήριξης και τις επιπτώσεις στην οικονομία.
Στον πυρύνα των μέτρων, όπως εξηγεί το δημοσίευμα του Bloomberg, βρίσκονται τα προγράμματα αναστολής συμβάσεων ή kurzarbeit με τα οποία οι εργαζόμενοι κρατούν τη θέση τους ακόμη και εάν η επιχείρηση μένει κλειστή ή υπολειτουργεί. Βρετεανία, Ιταλία, Αυστρία, Ελβετία και Ιρλανδία έχουν παρατείνει την ισχύ των προγραμμάτων αυτών έως και τα τέλη Αυγούστου. Η Γαλλία μόλις παρουσίασε μία νέα εκδοχή με ένα πρόγραμμα μερικής αναστολής, το οποίο οι επιχειρήσεις μπορούν να αξιοποιήσουν για ορίζοντα έως και δύο ετών. Η Γερμανία έχει χαλαρώσει τους όρους στο Kurzarbeit, ενώ έχει επισημάνει ότι θα παρατείνει και άλλα μέτρα στήριξης εάν κριθεί αναγκαίο.
Σε πολλές περιπτώσεις δεν αρκεί το να παρατείνει κανεί ένας πρόγραμμα στήριξης. Απαιτείται και η αναπροσαρμογή του στις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται μέρα με τη μέρα, ανάλογα δηλαδή και με την εξέλιξη της πανδημίας. Πολλές κυβερνήσεις έχουν ήδη επιχειρήσει τη μετάβαση από προγράμματα αναστολής συμβάσεων σε εκείνα επιδότησης του μισθού ή στήριξης για την επαναφορά εργαζομένων στη θέση τους.
Η πρόκληση της σταδιακής απόσυρσης των μέτρων αυτών θα είναι μεγάλη. Ήταν κάτι που έως τώρα είχε απασχολήσει πολύ έντονα τις κεντρικές τράπεζες. Για πρώτη φορά είναι οι κυβενήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν τα σχετικά διλήμματα.
