Από την έντυπη έκδοση
Της Σοφίας Εμμανουήλ
[email protected]
Μέχρι 4 δισ. ευρώ ετήσιο όφελος στην 5ετία θα μπορούσε να εξασφαλίσει η Ελλάδα εάν κατάφερνε να αυξήσει τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (μμε) που είναι Ηγέτες καινοτομίας, δηλαδή παράγουν καινοτομία από το μόλις 5% της βιομηχανίας που είναι σήμερα, μειώνοντας αντίστοιχα αυτές που είναι Μιμητές καινοτομίας, δηλαδή υιοθετούν καινοτομία και αντιστοιχούν στο 38%.
Βελτιώνοντας δηλαδή την «ποιότητα» της καινοτομίας και το περιβάλλον εντός του οποίου επιχειρούν οι βιομηχανικές μμε δημιουργώντας πηγές χρηματοδότησης, βελτιώνοντας υφιστάμενες υποδομές και ενισχύοντας τη διασύνδεση επιχειρηματικής και ακαδημαϊκής κοινότητας, τα οφέλη για την οικονομία θα ήταν σημαντικά, όπως αποκαλύπτει έρευνα της Εθνικής Τράπεζας, που δείχνει επίσης ότι οι μμε «παλεύουν» για την καινοτομία, αλλά δεν τα καταφέρνουν πολύ καλά στην αρένα του ανταγωνισμού.
Σύμφωνα με την έρευνα, μπορεί πάνω από δύο στις πέντε μμε (43%) να έχουν υλοποιήσει μια στρατηγική καινοτομίας κατά την προηγούμενη 5ετία, ωστόσο με όρους ποιότητας η στρατηγική αυτή υστερεί έναντι της Ευρώπης, αφού μόλις το 5% των καινοτόμων επιχειρήσεων μπορούν να χαρακτηριστούν Ηγέτες καινοτομίας (παράγουν δηλαδή οι ίδιες καινοτομία και δεν υιοθετούν ήδη έτοιμες λύσεις) έναντι 6,4% στην Ευρώπη.
Η έρευνα σε 463 βιομηχανικές μμε κατατάσσει την Ελλάδα στην 34η θέση μεταξύ 44 ευρωπαϊκών κρατών στον δείκτη περιβάλλοντος καινοτομίας που συνέταξε η Διεύθυνση της Εθνικής Τράπεζας, επιτυγχάνοντας βαθμολογία μόλις στο 68% του ευρωπαϊκού μέσου όρου.
Παρ’ όλα αυτά, οι καινοτόμες μμε μπορούν να γίνουν η αιχμή του δόρατος για την κάλυψη του κενού καινοτομίας, αφού η βιομηχανία είναι ο κλάδος με την πολυπληθέστερη συμμετοχή στην καινοτομία (περισσότερο από το 60% των καινοτόμων επιχειρήσεων στην Ευρώπη και στην Ελλάδα) κι επιπλέον εξαιτίας της μεγάλης σημασίας των μμε στην ελληνική βιομηχανία (½ των πωλήσεων έναντι περίπου 35% στην Ε.Ε.).
Ας ληφθεί επίσης υπόψη ότι η χώρα υστερεί σημαντικά έναντι του μ.ό. της Ε.Ε. σε αριθμό καινοτόμων επιχειρήσεων (με μόλις 43% να είναι καινοτόμες έναντι 50% στην Ε.Ε.) και η υποστήριξη των μελλοντικών καινοτομικών προσπαθειών των μμε θα μπορούσε να συμβάλει αποφασιστικά στην κάλυψη του κενού καινοτομίας και συνεπακόλουθα στην αναστροφή του brain drain και στη δημιουργία προστιθέμενης αξίας.
Οι επιδόσεις Εξετάζοντας τις επιδόσεις των βιομηχανικών μμε που κατά την προηγούμενη 5ετία υλοποίησαν δράσεις καινοτομίας, η διαφορά συγκριτικά με τις μη καινοτόμες μμε είναι εμφανής τόσο όσον αφορά τις τρέχουσες επιδόσεις τους όσο και τις μελλοντικές προοπτικές. Ειδικότερα, οι καινοτόμες μμε πέτυχαν σημαντική αύξηση πωλήσεων κατά την προηγούμενη πενταετία (11,2%) υπερτερώντας συντριπτικά έναντι των μη καινοτόμων μμε του τομέα (οι οποίες έμειναν κατά μέσο όρο στάσιμες σε όρους πωλήσεων).
Η θετική πορεία των πωλήσεων συμβάλλει στην ενισχυμένη αισιοδοξία των καινοτόμων μμε, όπως αυτή αποτυπώνεται: στον δείκτη εμπιστοσύνης (35 μονάδες για τις καινοτόμες, έναντι 19 για τις μη καινοτόμες), στη δυναμικότερη στρατηγική στο μέλλον (με το 69% των καινοτόμων να δηλώνει ότι η περαιτέρω ανάπτυξη είναι ο στρατηγικός στόχος της εταιρείας, έναντι μόλις 49% για τις μη καινοτόμες), και στη σημαντική βελτίωση των προοπτικών απασχόλησης (36% των καινοτόμων εκτιμά αύξηση της απασχόλησης έναντι μόλις 25% για τις μη καινοτόμες).
Τα παραπάνω αποτελούν επιβράβευση των μμε αυτών για την επιμονή τους στην υλοποίηση της καινοτομικής τους στρατηγικής, παρά τις αντικειμενικές δυσκολίες. Και καθώς οι μμε σχεδιάζουν να συνεχίσουν στο ίδιο τέμπο την επόμενη 5ετία, η προσπάθεια βελτίωσης του περιβάλλοντος καινοτομίας θα βοηθούσε τόσο στην κατεύθυνση ενίσχυσης του αριθμού των μελλοντικά καινοτόμων επιχειρήσεων (ήδη το 28% των μη καινοτόμων μμε έχουν σχεδιάσει την υλοποίηση δράσεων καινοτομίας) όσο και στην ποιοτική αναβάθμιση της καινοτομίας που αυτές παράγουν.
Οι προτάσεις και τα σενάρια
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αναλυτών της Εθνικής Τράπεζας, εάν η υλοποίηση των σχεδιαζόμενων στρατηγικών των μμε συνοδευτεί από την αναβάθμιση του περιβάλλοντος καινοτομίας της χώρας μας στο επίπεδο του ευρωπαϊκού μέσου όρου, το επιπλέον όφελος για την οικονομία σε ορίζοντα 5ετίας μπορεί να αγγίξει τα 3,3 δισ. ευρώ ετησίως. Αυτό είναι το βασικό σενάριο διότι με βάση το συντηρητικό σενάριο, στην περίπτωση δηλαδή που το περιβάλλον καινοτομίας στην Ελλάδα παραμείνει στην παρούσα κατάσταση (συντηρητικό σενάριο), τότε οι αναλυτές της Εθνικής εκτιμούν επιπλέον θετική επίδραση στα 0,7 δισ. ευρώ.
Επιπλέον, το όφελος μπορεί να αυξηθεί έως τα 4 δισ. ευρώ, με βάση το φιλόδοξο σενάριο, αν δηλαδή οι επιδόσεις της χώρας φθάσουν στο επίπεδο των 3 κορυφαίων ευρωπαϊκών χωρών. Ως προτεραιότητες πολιτικής για την επίτευξη της θεσμικής σύγκλισης αναγνωρίζονται:
1) η ενίσχυση των οδών χρηματοδότησης μετοχικού κεφαλαίου (π.χ. VCs)
2) η βελτίωση των υποδομών (κυρίως στον τομέα ICT) και
3) η δημιουργία διασυνδέσεων επιχειρηματικής και ακαδημαϊκής κοινότητας.
