Από την έντυπη έκδοση
Της Τατιάνας Ψαριανού*
*Η Τατιάνα Ψαριανού είναι partner της εταιρείας οικονομικών συμβούλων & ελεγκτών Γραφείο Ψαριανού Α.Ε.
Το Ισραήλ είναι ένα φαινόμενο κράτους στις επιστήμες και στην οικονομία και συγκαταλέγεται μεταξύ των είκοσι πιο αναπτυγμένων χωρών του κόσμου. Ειδικά τώρα, με την ανακάλυψη τεράστιων ποσοτήτων κοιτασμάτων φυσικού αερίου, αλλά και δεδομένων των υποδομών και οργανωτικών δομών του κράτους, είναι επόμενο οι αυξητικές τάσεις της οικονομικής ανάπτυξης να συνεχιστούν με ακόμα ταχύτερους ρυθμούς.
Αν συνυπολογίσουμε και τη συνεργασία, αλλά και τη στρατηγική συμμαχία της Ελλάδας με το Ισραήλ -διακρατικές σχέσεις, οι οποίες είναι επόμενο ότι θα επιφέρουν και την ανάπτυξη των επιχειρηματικών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών-, θα ήταν χρήσιμο να εξετάσουμε δύο πρακτικά θέματα που ανακύπτουν και σχετίζονται με τις επενδύσεις στο κράτος αυτό.
Επιβολή ΦΠΑ
Το ένα θέμα έχει σχέση με την επιβολή ΦΠΑ σε παροχή Οικονομικών και Νομικών Υπηρεσιών που παρέχονται σε ελληνική εταιρεία από εταιρείες στο Ισραήλ, για εργασίες που αφορούν ακίνητα, από τη συμμετοχή σε διαγωνισμούς έως και την κατασκευή τους.
Σύμφωνα με την παρ. 4, του άρθρου 14, του Ν. 2859/2000, «ο τόπος παροχής υπηρεσιών σχετικών με ακίνητα, [...] για την προετοιμασία και συντονισμό κατασκευαστικών εργασιών, όπως οι υπηρεσίες αρχιτεκτόνων ή επιχειρήσεων επίβλεψης […] δεν είναι το εσωτερικό της χώρας, εφόσον αφορούν ακίνητο το οποίο δεν βρίσκεται στο εσωτερικό της χώρας».
Βάσει της παρ. 1, του άρθρου 31α, του Υποτμήματος 6α, του Εκτελεστικού Κανονισμού της Ε.Ε. αριθ. 1042/2013, «οι υπηρεσίες που είναι συναφείς προς ακίνητα, όπως αναφέρεται στο άρθρο 47 της οδηγίας 2006/112/ΕΚ, περιλαμβάνουν μόνον εκείνες τις υπηρεσίες που έχουν επαρκώς άμεση σύνδεση με τα εν λόγω ακίνητα». Στην επόμενη παράγραφο (2) αναφέρει: «Η παράγραφος 1 καλύπτει, ιδίως, τα εξής: α) την κατάρτιση σχεδίων για κτίριο ή τμήματα κτιρίου που προορίζεται να ανεγερθεί σε συγκεκριμένο οικόπεδο, ανεξάρτητα από την ανέγερση ή μη του κτιρίου, [...] ιζ) τις νομικές υπηρεσίες τις σχετικές με τη μεταβίβαση τίτλων επί ακινήτων, με τη σύσταση ή μεταβίβαση ορισμένων δικαιωμάτων σε ακίνητα ή εμπραγμάτων δικαιωμάτων επί ακινήτων (ανεξαρτήτως του αν αυτά αντιμετωπίζονται ή όχι ως ενσώματα αγαθά), όπως οι συμβολαιογραφικές εργασίες, ή την κατάρτιση συμβολαίου για πώληση ή αγορά ακινήτου, ακόμη και αν η σχετική συναλλαγή που συνεπάγεται τη νομική μεταβολή του ακινήτου δεν υλοποιείται».
Στην παρ. 3 της ίδιας διάταξης τονίζεται ότι «η παράγραφος 1 δεν καλύπτει τα εξής: α) την κατάρτιση σχεδίων για κτίριο ή τμήματα κτιρίου εάν το κτίριο δεν προορίζεται να ανεγερθεί σε συγκεκριμένο οικόπεδο, [...] η) τις νομικές υπηρεσίες, εκτός από εκείνες που καλύπτονται από την παράγραφο 2 στοιχείο, […] (ιζ), που συνδέονται με συμβάσεις, συμπεριλαμβανομένων των συμβουλών που παρέχονται σχετικά με τους όρους μιας σύμβασης για τη μεταβίβαση ακίνητου, ή την εκτέλεση μιας τέτοιας σύμβασης, ή την απόδειξη της ύπαρξης μιας τέτοιας σύμβασης, όταν οι υπηρεσίες αυτές δεν αφορούν ειδικά τη μεταβίβαση τίτλων επί ακινήτων».
Επομένως, στην περίπτωση που οι Συμβουλευτικές Υπηρεσίες (Νομικές και Οικονομικές) που παρέχονται σε ελληνική εταιρεία από εταιρείες στο Ισραήλ, αφορούν συγκεκριμένο ακίνητο, το οποίο βρίσκεται στο Ισραήλ, καθώς και στοιχεία αυτού, ακόμη και αν το ακίνητο τελικά δεν ανεγερθεί, θεωρούνται σαν υπηρεσίες σχετικές με ακίνητο και δεν υπόκεινται σε ΦΠΑ στην Ελλάδα.
Εάν για τις προαναφερόμενες υπηρεσίες επιβάλλεται ΦΠΑ στο Ισραήλ, η ελληνική εταιρεία (λήπτρια των υπηρεσιών) δεν έχει δικαίωμα έκπτωσης του αναλογούντος ΦΠΑ στην Ελλάδα και κατά συνέπεια, το ποσό αυτό αποτελεί κόστος για την επιχείρηση.
Όμως, στην περίπτωση που οι Νομικές και Οικονομικές Εργασίες δε πληρούν τις προϋποθέσεις συσχέτισής τους με συγκεκριμένο ακίνητο, επιβάλλεται ΦΠΑ στην Ελλάδα, διότι ισχύει ο γενικός κανόνας του τόπου παροχής υπηρεσιών, της περ. α, της παρ.2, του άρθρου 14, του Ν.2859/2000, όπου «Ο τόπος παροχής υπηρεσιών προς υποκείμενο στον φόρο πρόσωπο, που ενεργεί με την ιδιότητα αυτή, είναι ο τόπος όπου το εν λόγω πρόσωπο έχει την έδρα της οικονομικής του δραστηριότητας».
Παρακράτηση φόρου
Ένα άλλο θέμα προς εξέταση είναι αν υπάρχει παρακράτηση φόρου 10%, κατά την πληρωμή αμοιβών για παροχή Οικονομικών και Νομικών Συμβουλών, από εταιρείες στο Ισραήλ, για τις προαναφερόμενες εργασίες.
Κρίσιμο σημείο, προκειμένου να διαπιστωθεί, εάν πρέπει ή όχι, να διενεργηθεί παρακράτηση φόρου 10%, επί των αμοιβών που θα λάβουν εταιρείες Οικονομικών και Νομικών Συμβούλων, με έδρα το Ισραήλ, για παροχή υπηρεσιών σε ελληνική εταιρεία, η οποία επιθυμεί τη συμμετοχή της σε διαγωνισμούς που λαμβάνουν χώρα εκεί ή για άλλες εργασίες που αφορούν ακίνητα, είναι να εξακριβωθεί εάν πρόκειται για απλή παροχή υπηρεσιών ή για δικαιώματα.
Στο άρθρο 12, της Σύμβασης Αποφυγής Διπλής Φορολογίας μεταξύ Ελλάδας και Ισραήλ (Ν. 2572/13.1.98), αναφέρεται ότι «δικαιώματα, που προκύπτουν στο ένα Συμβαλλόμενο Κράτος και καταβάλλονται σε κάτοικο του άλλου Συμβαλλόμενου Κράτους, μπορεί να φορολογούνται σ’ αυτό το άλλο Κράτος, αν αυτός ο κάτοικος είναι ο δικαιούχος των δικαιωμάτων. Όμως τα δικαιώματα αυτά μπορεί να φορολογούνται επίσης και στο Συμβαλλόμενο Κράτος στο οποίο προκύπτουν και σύμφωνα με τη νομοθεσία του Κράτους αυτού, αλλά αν ο λήπτης είναι ο δικαιούχος των δικαιωμάτων, ο φόρος που επιβάλλεται κατ’ αυτόν τον τρόπο δεν υπερβαίνει το 10% του ακαθάριστου ποσού των δικαιωμάτων. Οι αρμόδιες αρχές των Συμβαλλόμενων Κρατών καθορίζουν με αμοιβαία συμφωνία τον τρόπο εφαρμογής αυτών των περιορισμών».
Στην εν λόγω ΣΑΔΦ προσδιορίζεται ο όρος «δικαιώματα», ως εξής: «Πληρωμές κάθε είδους που εισπράττονται ως αντάλλαγμα για τη χρήση ή το δικαίωμα χρήσης, οποιουδήποτε δικαιώματος αναπαραγωγής [...] επιστημονικής εργασίας, [...] ή για τη χρήση ή το δικαίωμα χρήσης βιομηχανικού, εμπορικού ή επιστημονικού εξοπλισμού ή για πληροφορίες που αφορούν βιομηχανική, εμπορική ή επιστημονική εμπειρία».
Ανάλυση του ΟΟΣΑ
Στην ανάλυση του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) για την Αποφυγή Διπλής Φορολογίας, «Model Tax Convention on Income and on Capital (Condensed Version) @ OECD 2017» όπως επαναδημοσιεύθηκε, ενημερωμένη, στις 21/11/2017, παρατηρούμε ότι για τον διαχωρισμό των δικαιωμάτων από τα επιχειρηματικά κέρδη, λαμβάνεται υπόψη αν η πληρωμή πραγματοποιήθηκε για «τη χρήση» ή «το δικαίωμα χρήσης» ενός σχεδίου ή μιας μελέτης ή εάν έγινε για «την παροχή υπηρεσίας». Γίνεται διαχωρισμός όσον αφορά την παροχή γνώσης («supply of know - how») και την παροχή υπηρεσίας («Provision of services»).
Στην πρώτη περίπτωση, όπως αναφέρεται στην παρ. 11.3, του σχολιασμού του Άρθρου 12 - Φορολόγηση Δικαιωμάτων, ο παρέχων τις γνώσεις του δεν κάνει επιπλέον εργασίες, παρά μόνο μικρές παρεμβάσεις στο ήδη έτοιμο «προϊόν» του. Αντιθέτως, όταν παρέχεται υπηρεσία, απαιτείται αρκετή εργασία, αφιέρωση εργατοωρών για έρευνα, σχεδιασμό κ.ά.
Επίσης, στην παρ. 11.4, όπου δίδονται ορισμένα παραδείγματα για να γίνει κατανοητός ο διαχωρισμός, αναφέρεται μεταξύ άλλων, ότι οι πληρωμές που γίνονται για τη γνώμη ενός μηχανικού, νομικού ή λογιστή δεν θεωρούνται «παροχή know - how», αλλά «παροχή υπηρεσίας» ήτοι δεν υφίστανται δικαιώματα αλλά μόνο επιχειρηματικά κέρδη.
Κατά την άποψή μας, οι αμοιβές που θα δοθούν, από ελληνική εταιρεία, σε οικονομικούς και νομικούς συμβούλους στο Ισραήλ, για την παροχή εξατομικευμένων συμβουλών, οι οποίες δίνονται αποκλειστικά για εκείνη και βάσει των δικών της απαιτήσεων, δεν εμπεριέχουν «δικαιώματα» και κατά συνέπεια δεν απαιτείται η παρακράτηση φόρου 10% κατά την πληρωμή τους.
Πρόκειται για απλή παροχή Νομικών και Οικονομικών Υπηρεσιών, όπου ο παρέχων διενεργεί κατ’ εντολή του λήπτη μια συγκεκριμένη εργασία, από την οποία στη συνέχεια αποκόπτεται.
