Από την έντυπη έκδοση
Του Νίκου Μπέλλου
[email protected]
Την επιτάχυνση των διαπραγματεύσεων με στόχο την υιοθέτηση του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου (ΠΔΠ) της περιόδου 2021-2027 μέχρι τον Μάρτιο ζήτησαν χθες οι Ευρωπαίοι ηγέτες, ενώ στις διαβουλεύσεις που θα ακολουθήσουν θα εμπλακεί προσωπικά και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ.
Παράλληλα, η συντριπτική πλειοψηφία των κρατών-μελών συμφωνεί με την ανακοίνωση της Κομισιόν για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία με στόχο τις μηδενικές εκπομπές άνθρακα το αργότερο έως το 2050, ωστόσο ορισμένες ανατολικές χώρες ζητούν τη χρηματοδοτική στήριξη της Ε.Ε., προκειμένου να μπορέσουν να αποδεσμευθούν από τον άνθρακα.
Αυτά είναι τα βασικά συμπεράσματα της χθεσινής πρώτης μέρας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ενώ οι εργασίες θα συνεχιστούν και θα ολοκληρωθούν σήμερα το μεσημέρι.
Αναφορικά με το ΠΔΠ, δηλαδή τον κοινοτικό προϋπολογισμό της παραπάνω επταετίας, στη συζήτηση που έγινε η μεγάλη πλειοψηφία των ηγετών, κυρίως των χωρών της συνοχής, απέρριψε τη συμβιβαστική πρόταση της φινλανδικής προεδρίας της Ε.Ε., η οποία προβλέπει τη μείωση των δαπανών κατά 47 δισ. ευρώ σε σχέση με την ήδη οριακή αρχική πρόταση της Κομισιόν.
Η θέση της Κομισιόν
Υπενθυμίζεται ότι η πρόταση της Κομισιόν που βρίσκεται στο τραπέζι καθορίζει το ύψος των δαπανών του επόμενου ΠΔΠ σε 1,134 τρισ. ευρώ. Επειδή η αποχώρηση των Βρετανών προκαλεί μια τρύπα στον προϋπολογισμό, της τάξης των 12 δισ. ευρώ ετησίως ή 84 δισ. ευρώ για το σύνολο της επταετίας 2021-2027, η Επιτροπή πρότεινε μια αύξηση της συνεισφοράς των κρατών-μελών ώστε να καλυφθεί το 50% του κενού και το άλλο 50% να καλυφθεί από μείωση των δαπανών στις δύο βασικές κοινές πολιτικές, τη συνοχή και την ΚΑΠ (γεωργία).
Με βάση την πρόταση της Κομισιόν, στη χώρα μας αναλογούν 35,5 δισ. ευρώ για την περίοδο 2021-2027 σε τιμές 2018, εκ των οποίων περίπου 19,229 δισ. ευρώ αφορούν τη συνοχή και 16,239 δισ. ευρώ τη γεωργία (προγράμματα ανάπτυξης υπαίθρου, εισοδηματικές ενισχύσεις στους παραγωγούς).
Η φινλανδική προεδρία στη συμβιβαστική πρόταση που κοινοποίησε στα κράτη-μέλη καθορίζει τον κοινοτικό προϋπολογισμού σε 1,087 τρισ. ευρώ, ενώ κάνει περικοπές σε όλες τις δαπάνες, μεταξύ των οποίων στους τομείς της συνοχής, της γεωργίας, της μετανάστευσης, της φύλαξης των συνόρων και της άμυνας.
Αυτό που συμφωνήθηκε χθες είναι να ενταθούν οι διαπραγματεύσεις, ενώ παράλληλα ο κ. Μισέλ θα πραγματοποιήσει διμερείς επαφές με όλες τις χώρες. Στις Βρυξέλλες θεωρούν πολύ πιθανή και τη σύγκληση έκτακτης συνόδου κορυφής, πιθανότατα τον Φεβρουάριο, ώστε να διευκολυνθεί η λήψη απόφασης τον Μάρτιο.
Η επίτευξη συμφωνίας στο ΠΔΠ είναι ζωτικής σημασίας προκειμένου να επιταχυνθούν οι συζητήσεις και σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, δεδομένου ότι για την προσαρμογή της Ε.Ε. στον στόχο για μηδενικές εκπομπές άνθρακα το 2050 θα απαιτηθούν τεράστιες επενδύσεις.
Ζητούν χρηματοδότηση
Χθες οι ηγέτες 24 χωρών τάχθηκαν υπέρ του στόχου για κλιματική ουδετερότητα, δηλαδή μηδενικές εκπομπές άνθρακα το 2050, ωστόσο η Πολωνία, η Τσεχία και η Ουγγαρία, που έχουν μεγάλη εξάρτηση από τον άνθρακα στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, ζητούν επιπρόσθετες κοινοτικές χρηματοδοτήσεις, πέραν του ΠΔΠ, προκειμένου να μπορέσουν να αποδεσμευθούν.
Η Κομισιόν προτείνει να διατεθούν στις χώρες μετάβασης που έχουν πρόβλημα προσαρμογής 100 δισ. ευρώ, ενώ οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης ζητούν πάνω από 500 δισ. ευρώ και οι τρεις, ποσό που θεωρείται εξωπραγματικό.
Όπως επισημάνθηκε χθες, η Ε.Ε. θα στηρίξει τη μετάβαση περιοχών που έχουν μεγάλη εξάρτηση από τον άνθρακα. Ειδική μνεία γίνεται στη Δυτική Μακεδονία και τη Μεγαλόπολη, η μετάβαση των οποίων από τον λιγνίτη σε άλλες δραστηριότητες θα χρηματοδοτηθεί εν μέρει από την Ευρώπη. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο πρωθυπουργός ενημέρωσε τους εταίρους για την απόφαση τις κυβέρνησης για απολιγνιτοποίηση της χώρας μέχρι το 2028.
Διαφωνία για τα πυρηνικά
Κατά τη διάρκεια της συζήτησης οι ηγέτες χαιρέτισαν ορισμένες επιμέρους προτάσεις της Κομισιόν που θεωρούν σημαντικές.
Όπως επισήμανε ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, οι Ευρωπαίοι στηρίζουν την πρόταση της Επιτροπής να προβλεφθεί ένας ευρωπαϊκός μηχανισμός στα σύνορα, ώστε να φορολογούνται προϊόντα τρίτων χωρών, οι οποίες δεν καταβάλλουν προσπάθειες για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Με τον τρόπο αυτό δεν θα υπάρχει αθέμιτος ανταγωνισμός για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις οι οποίες θα επιβαρυνθούν από την προσαρμογή.
Διαφωνίες υπάρχουν και για τα πυρηνικά, όπου πολλές χώρες όπως η Γαλλία θέλουν να συμπεριληφθούν στην πράσινη ενέργεια, προφανώς για να επωφεληθούν κοινοτικών χρηματοδοτήσεων, ενώ άλλες, όπως η Γερμανία και η Αυστρία, αρνούνται κατηγορηματικά.
Επενδύσεις 260 δισ. ετησίως
Σύμφωνα με την Κομισιόν, για την επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας θα απαιτηθούν μέχρι το 2030 ετήσιες επενδύσεις ύψους 260 δισ. ευρώ, οι οποίες αντιστοιχούν περίπου στο 1,5% του ΑΕΠ του 2018. Για την επένδυση αυτή θα χρειαστεί κινητοποίηση του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα. Η Επιτροπή θα παρουσιάσει στις αρχές του 2020 ένα επενδυτικό σχέδιο για μια βιώσιμη Ευρώπη, το οποίο θα συμβάλει στην κάλυψη των επενδυτικών αναγκών. Τουλάχιστον το 25% του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της Ε.Ε., δηλαδή περίπου 250 δισ. ευρώ, θα πρέπει να αφιερωθεί στη δράση για το κλίμα, ενώ περαιτέρω στήριξη με τη βοήθεια και μόχλευσης στις αγορές θα παράσχουν η ΕΤΕπ και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα για το κλίμα. Η πρώτη νομική πρόταση της Κομισιόν που θα περιλαμβάνει τον βασικό στόχο της κλιματικής ουδετερότητας μέχρι το 2050 θα υποβληθεί μέχρι τον Μάρτιο, ενώ ταυτόχρονα θα δρομολογηθεί ένα «σύμφωνο για το κλίμα» προκειμένου να δοθεί στους πολίτες η δυνατότητα να εκφράσουν τη γνώμη τους και να συμμετάσχουν στον σχεδιασμό νέων δράσεων. Μέχρι τον Μάρτιο θα υποβληθεί και η πρόταση για τις περιφέρειες μετάβασης και την ευρωπαϊκή στήριξη. Το καλοκαίρι του 2020 θα ακολουθήσει η πρόταση με το γενικό πλαίσιο που θα περιλαμβάνει και τον ενδιάμεσο στόχο μείωσης. Για να φτάσει η Ευρώπη στην κλιματική ουδετερότητα το 2050 θα πρέπει να αναθεωρηθεί ο ενδιάμεσος στόχος, από το 40% μείωσης των εκπομπών που είναι σήμερα μέχρι το 2030 και σε σχέση με το 1990 να αυξηθεί στο 50%-55%.
