Της Αγγελικής Κοτσοβού
H μείωση του συντελεστή φορολόγησης των επιχειρήσεων από το 28% στο 24% αποτελεί μια από τις βασικές παρεμβάσεις του φορολογικού νομοσχεδίου, δίνοντας ώθηση στην επιχειρηματικότητα και συμβάλλοντας στην τόνωση της ελληνικής οικονομίας μέσω της προσέλκυσης επενδύσεων και της στήριξης του επιχειρείν.
Ο συντελεστής 28% ήταν από τους υψηλότερους μεταξύ των χωρών της Ευρώπης αλλά και μεταξύ των χωρών-μελών του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης. Μάλιστα, η χώρα μας καταλάμβανε μια από τις τελευταίες θέσεις –και συγκεκριμένα την 30ή- μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ βάσει της φορολογικής ανταγωνιστικότητας, όπως κατέδειξε η πρόσφατη έκθεση του Tax Foundation. Η μείωσή του στο 24% φέρνει την Ελλάδα κοντά στον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (που είναι στο 21,12%), ενώ σχεδόν εναρμονίζεται με τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ(23,4%). Επιπλέον, συμβάλλει στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας, ενώ η ανακούφιση των επιχειρήσεων μέσω της ελάφρυνσης του φορολογικού βάρους αφήνει περιθώρια για δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Σε επίπεδο εταιρικής φορολόγησης, ο συντελεστής 24% είναι χαμηλότερος σε σύγκριση με τις μεγαλύτερες οικονομίες της Ευρωζώνης.
Σε μια περίοδο που η παγκόσμια οικονομία αντιμετωπίζει προκλήσεις και η οικονομία της Ευρωζώνης «ασθμαίνει», οι χώρες διεθνώς διασταυρώνουν τα ξίφη τους για να προσελκύσουν ξένες επενδύσεις, προσφέροντας ως κίνητρο χαμηλές φορολογικές επιβαρύνσεις.
Ας δούμε πώς διαμορφώνεται ο φορολογικός «χάρτης» για τις επιχειρήσεις, τόσο στην Ευρώπη όσο και διεθνώς, καθώς και ποιες χώρες εφαρμόζουν τους χαμηλότερους φορολογικούς συντελεστές.
Για τις περισσότερες οικονομίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η φορολογική μεταχείριση αποτελεί ισχυρό «όπλο» ανταγωνιστικότητας. Χαρακτηριστικό το παράδειγμα της Ιρλανδίας, που επιβάλει έναν από τους χαμηλότερους συντελεστές στην Ευρώπη, σύμφωνα με τα στοιχεία της KPMG και του ΟΟΣΑ.
Χάρη στον χαμηλό συντελεστή 12,5%, η Ιρλανδία αποτελεί ισχυρό πόλο έλξης μεγάλων πολυεθνικών, όπως η Google, Apple και η Starbucks. Περισσότερες από 700 αμερικανικές και ξένες πολυεθνικές έχουν φορολογική έδρα στην Ιρλανδία, απασχολώντας περισσότερους από 250.000 εργαζομένους. Μέσω συμφωνιών συγχώνευσης με την τακτική του inversion, μεγάλος αριθμός πολυεθνικών μετέφεραν τη φορολογική τους έδρα από χώρα με υψηλό συντελεστή φορολόγησης σε κέντρα με πιο ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς, όπως η Ιρλανδία ή η Ολλανδία.
Ο ΟΟΣΑ εκτιμά ότι κάθε χρόνο χάνονται φορολογικά έσοδα έως και 240 δισ. δολαρίων εξαιτίας των τεχνικών φοροαποφυγής.
Οι «πρωταθλητές» της Ευρώπης
Μεταξύ των 28 κρατών-μελών της Ε.Ε., Ουγγαρία, Βουλγαρία, Ιρλανδία και Κύπρος έχουν τους μικρότερους συντελεστές φορολόγησης επιχειρήσεων, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ. Τα «σκήπτρα» κατέχουν οι χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης και ειδικότερα η Ουγγαρία, που από το 2017 έχει καθιερώσει συντελεστή φορολόγησης 9% για τις επιχειρήσεις, και η Βουλγαρία, με συντελεστή 10%. Γι’ αυτό και αρκετές ελληνικές επιχειρήσεις προτιμούν να μεταφέρουν την έδρα τους στη γείτονα χώρα ή στην Κύπρο. Ο αριθμός των ελληνικών επιχειρήσεων με έδρα στη Βουλγαρία έχει αυξηξεί κατακόρυφα, από 2.000 στις αρχές της κρίσης το 2010 σε πάνω από 17.000 το 2017, όπως δείχνουν τα στοιχεία του Eλληνικού Επιχειρηματκού Συμβουλίου στη Βουλγαρία (Hellenic Business Council in Bulgaria- HBCB).
Ιρλανδία και Κύπρος αποτελούν ιδιαίτερα ελκυστικούς προορισμούς για επιχειρήσεις, επιβάλλοντας τον ίδιο συντελεστή, 12,5% τους χαμηλότερους μεταξύ των χωρών της Ευρωζώνης και από τους χαμηλότερους στην Ευρώπη αλλά και στον ανεπτυγμένο κόσμο. Ακολουθεί η Λιθουανία(15%), η Σλοβενία(19%), η Λετονία(20%), Φινλανδία(20%) και η Σλοβακία(21%). Στην Ολλανδία, που επίσης έχει βρεθεί στο στόχαστρο των αρχών για ευνοϊκές ρυθμίσεις προς πολυεθνικές, ισχύει συντελεστής 25%, ίδιος με την Ισπανία και την Αυστρία. Στο Βέλγιο, ο επίσημος φορολογικός συντελεστής εταιρικής φορολόγησης είναι 29% και στο Λουξεμβούργο 24,94%, υπάρχουν όμως πολλά «παραθυράκια» του φορολογικού κώδικα που μπορούν να εκμεταλλευθούν οι επιχειρήσεις ώστε να αποφύγουν την καταβολή φόρων.
H περίπτωση της Ελβετίας
Η Ελβετία, με μέσο συντελεστή 18%, συγκαταλέγεται στις χώρες που θεωρούνται ιδιαίτερα φιλικές προς το επιχειρείν, όπως και η Σιγκαπούρη(17%) ή το Χογκ-Κογκ(16,5%).
Τον Μάιο και αφότου μεσολάβησε περισσότερο από μία τετραετία από την πρώτη προσπάθεια μεταρρύθμισης του φορολογικού συστήματος, οι Ελβετοί ψηφοφόροι ψήφισαν υπέρ της μεταρρύθμισης, η οποία θα τεθεί σε ισχύ από το 2020 και διασφαλίζει ότι η χώρα διατηρεί το καθεστώς χαμηλών φορολογικών συντελεστών, έχοντας όμως εναρμονισθεί με τα διεθνή πρότυπα. Το νέο σύστημα καταργεί «παραθυράκια» που ευνοούσαν τις πολυεθνικές επιχειρήσεις, προβλέπει όμως εκπτώσεις φόρων στα κέρδη από δικαιώματα ευρεσιτεχνίας και στις δαπάνες για έρευνα και ανάπτυξη. Ένα «όχι» των Ελβετών στη μεταρρύθμιση θα μπορούσε να πυροδοτήσει μαζική έξοδο των πολυεθνικών και μετεγκατάστασή τους σε χώρες με χαμηλούς συντελεστές, όπως η Σιγκαπούρη ή η Ιρλανδία, καθώς θα φορολογούνταν με τον ίδιο συντελεστή που ισχύει για τις τοπικές εταιρείες και ανέρχεται στο 24,16%.
Οι πρώτες εκτιμήσεις δείχνουν ότι η μεταρρύθμιση συνεπάγεται βραχυπρόθεσμα ετήσια μείωση των φορολογικών εσόδων από επιχειρήσεις κατά 2,2 δισ. ελβετικά φράγκα(2,2 δισ. δολάρια). Περίπου 24.000 πολυεθνικές επιχειρήσεις έχουν την έδρα τους στην Ελβετία, αντιπροσωπεύοντας το ένα-τρίτο του ΑΕΠ και απασχολώντας το 25% του συνολικού εργατικού δυναμικού.
Από την άλλη πλευρά, η μεταρρύθμιση συμβάλλει στην εναρμόνιση του φορολογικού συστήματος της Ελβετίας σύμφωνα με τα πρότυπα της Ε.Ε. και του ΟΟΣΑ, ειδικά όσον αφορά τη φορολόγηση των πολυεθνικών.
Τι ισχύει στις ΗΠΑ
Οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν από τους υψηλότερους φορολογικούς συντελεστές παγκοσμίως(35% και σε μερικές περιπτώσεις έφθανε το 40%, το υψηλότερο ποσοστό μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ). Όμως ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, έκανε πράξη την υπόσχεσή του προς τους επιχειρηματίες, μειώνοντας πέρυσι τον συντελεστή στο 21%, στη μεγαλύτερη φορολογική μείωση στην ιστορία της Αμερικής.
Η μείωση του συντελεστή κατά 14 ποσοστιαίες μονάδες ξεπερνά τη μείωση από το 46% στο 34% επί προεδρίας Ρόναλντ Ρίγκαν.
Με την ελάφρυνση των φορολογικών βαρών, η Ουάσιγκτον προσβλέπει στον επαναπατρισμό των κερδών που διατηρούν οι αμερικανικές επιχειρήσεις στο εξωτερικό, κέρδη που υπολογίζονται στο 1,2 τρισ. δολάρια και εκ των οποίων τα 710 δισ. δολάρια ανήκουν στις εταιρείες του τεχνολογικού κλάδου, οι οποίες επιλέγουν χώρες με χαμηλότερους φορολογικούς συντελεστές.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΦΟΡΟΛΟΓΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ
Ευρωζώνη Συντελεστής
Αυστρία 25%
Βέλγιο 29%
Κύπρος 12,5%
Εσθονία 20%
Φινλανδία 20%
Γαλλία 34%
Γερμανία 30%
Ελλάδα 28%(μείωσή του στο 24%)
Ιρλανδία 12,5%
Ιταλία 28%
Λετονία 20%
Λιθουανία 15%
Λουξεμβούργο 24,94%
Μάλτα 35%
Ολλανδία 25%
Πορτογαλία 30%
Σλοβενία 19%
Σλοβακία 21%
Ισπανία 25%
Υπόλοιπες χώρες Ε.Ε.
Βουλγαρία 10%
Δανία 22%
Δημ. Τσεχίας 19%
Ουγγαρία 9%
Πολωνία 19%
Ρουμανία 16%
Σουηδία 21,40%
Ηνωμένο Βασίλειο 19%
Μέσος όρος Ε.Ε. 21,12%
Μέσος όρος ΟΟΣΑ 23,35%
Παγκόσμιος μέσος όρος 23,79%
(Πηγή: ΟΟΣΑ, ΚPMG, Tax Foundation)
