Από την έντυπη έκδοση
Της Ειρήνης Σακελλάρη
[email protected]
Τις διαδικασίες προκειμένου να δημιουργηθεί ένα κοινό σύστημα το οποίο θα εγγυάται τις καταθέσεις στις ευρωπαϊκές τράπεζες προχωράει η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (ΕΒΑ). Η ΕΒΑ εξέδωσε γνωμοδότηση για την εφαρμογή της οδηγίας για τα Συστήματα Εγγύησης Καταθέσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Προτείνονται αρκετά σημαντικές αλλαγές, ενώ αυτή αποτελεί την πρώτη από μία σειρά τριών γνωμοδοτήσεων, που θα λάβουν χώρα μέσα στην τρέχουσα χρονιά. Οι αλλαγές διενεργούνται με στόχο την ενίσχυση της προστασίας των καταθετών, την ενίσχυση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και τη βελτίωση της επιχειρησιακής αποτελεσματικότητας.
Η πρώτη γνωμοδότηση που έλαβε χώρα καλύπτει την επιλεξιμότητα των καταθέσεων αλλά και το επίπεδο κάλυψης και τη συνεργασία μεταξύ των συστημάτων εγγύησης των καταθέσεων που είναι πολύ σημαντικό ώστε να ισχύουν αντίστοιχοι κανόνες σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το θέμα της ύπαρξης ενός κοινού συστήματος εγγύησης των καταθέσεων συνάντησε στο πρόσφατο παρελθόν μεγάλες αντιρρήσεις κυρίως από τη Γερμανία αλλά και άλλες χώρες, καθώς αρκετές τράπεζες στον Ευρωπαϊκό Νότο δεν πληρούν τα κριτήρια σε ό,τι αφορά το ποσοστό των NPEs επί του συνόλου του δανειακού τους χαρτοφυλακίου.
Απαραίτητη προϋπόθεση προκειμένου να ενοποιηθούν τα συστήματα εγγυήσεων των καταθέσεων στις χώρες μέλη αποτελεί η ευθυγράμμιση του ποσοστού των NPEs σε όλο το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα. Και επειδή η παραπάνω εναρμόνιση πραγματοποιείται, αυτός είναι ο λόγος που προχωράει και το ενιαίο σύστημα εγγύησης καταθέσεων.
Η πρώτη γνωμοδότηση προτείνει αλλαγές σε σχέση με τις ισχύουσες διατάξεις με τη συνεργασία των ευρωπαϊκών αρχών, σχετικά με τη μεταφορά πόρων από το ένα σύστημα εγγυήσεων στο άλλο, όπως και αλλαγές σχετικά με τις εξαιρέσεις που ισχύουν, και την ανταλλαγή πληροφόρησης για τους καταθέτες.
Ωστόσο, αμετάβλητο παραμένει το ισχύον επίπεδο κάλυψης των καταθέσεων, το οποίο ανέρχεται στις 100.000 ευρώ, στις διατάξεις για τη συνεργασία μεταξύ των χωρών καταγωγής των καταθέσεων και υποδοχής αυτών, ή των συμφωνιών που ήδη ισχύουν μεταξύ της EBA και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Συστημικού Κινδύνου.
Το ποσό των 100.000 ευρώ είναι εγγυημένο ανά τράπεζα και ανά καταθέτη, ανεξαρτήτως του τρέχοντος επιπέδου των διαθέσιμων χρηματοδοτικών μέσων οποιουδήποτε Συστήματος Εγγύησης των Καταθέσεων. Το ποσό αυτό αποτελεί αποζημίωση για την κατάθεση μέσω ενός Συστήματος Εγγύησης Καταθέσεων, δεν έχει καμία επίπτωση στο επίπεδο της εγγύησης αυτής και, σε κάθε περίπτωση, υπάρχουν εναλλακτικά μέσα χρηματοδότησης της εγγύησης.
Σε περίπτωση που μεταβιβάζονται πόροι μεταξύ συστημάτων εγγυήσεων θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη μια σειρά από παράγοντες, όπως συγκεκριμένοι δείκτες που αξιολογούν την επικινδυνότητα των συγκεκριμένων συστημάτων, ώστε τα ποσά της μεταβίβασης να αποδίδουν τον κίνδυνο σωστά.
Σχετικά με το ποιες καταθέσεις είναι επιλέξιμες για κάλυψη, σε ένα κράτος μέλος μόνον, στη Νορβηγία, το επίπεδο κάλυψης ανέρχεται σε 2.000.000 ΝΟΚ, δηλαδή περίπου στα 200.000 ευρώ, παρόλο που οι ισχύουσες διατάξεις δεν επιτρέπουν την εφαρμογή για πάνω από 100.000 ευρώ.
Εκτός επιλεξιμότητας
Από την επιλεξιμότητα των εγγυήσεων εξαιρούνται καταθέσεις που ανήκουν σε:
* Χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και επιχειρήσεις επενδύσεων.
* Συνταξιοδοτικά συστήματα και δημόσιες αρχές.
* Καταθέσεις των οποίων ο κάτοχος δεν έχει προσδιοριστεί ποτέ.
* Κάλυψη καταθέσεων στα υποκαταστήματα πιστωτικών ιδρυμάτων της Ε.Ε. σε τρίτες χώρες.
Σε ό,τι αφορά τα ιδρύματα πληρωμών, γι’ αυτά εφαρμόζεται η οδηγία 2015/2366 που απαιτεί από τα θεσμικά όργανα να διασφαλίζουν όλα τα κεφάλαια που έχουν ληφθεί από τους χρήστες υπηρεσιών πληρωμών, είτε εξασφαλίζοντας ότι τα κεφάλαια δεν θα συγχέονται ανά πάσα στιγμή με τα κεφάλαια οποιουδήποτε φυσικού ή νομικού προσώπου εκτός των χρηστών των υπηρεσιών πληρωμών, είτε τα κεφάλαια αυτά θα καλύπτονται από ασφαλιστήριο συμβόλαιο ή άλλη εγγύηση.
Ισχυροποιούνται οι τράπεζες στην Ε.Ε.
Αύξηση ενεργητικού και μείωση του δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων παρουσιάζει μέσα στο 2019 το τραπεζικό σύστημα της Ευρώπης, σύμφωνα με την ΕΚΤ. Συγκεκριμένα, στο τέλος του Μαρτίου το σύνολο του ενεργητικού των πιστωτικών ιδρυμάτων που εδρεύουν στην Ε.Ε. αυξήθηκε σε ετήσια βάση κατά 5,1% και συγκεκριμένα από 32,7 τρισ. ευρώ τον Μάρτιο του 2018 σε 34,4 τρισ. ευρώ τον Μάρτιο του 2019. Επίσης ο δείκτης μη εξυπηρετούμενων δανείων μειώθηκε σε ετήσια βάση κατά 0,79%, δηλαδή κατήλθε στο 3,11% τον Μάρτιο του 2019 από 3,9%.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) δημοσίευσε τα Συγκεντρωτικά Τραπεζικά Δεδομένα (CBD) με βάση τα στοιχεία από τα τέλη Μαρτίου 2019. Η τριμηνιαία έκδοση καλύπτει τις σχετικές πληροφορίες που απαιτούνται για την ανάλυση του τραπεζικού τομέα της Ε.Ε., η οποία περιλαμβάνει ένα υποσύνολο των πληροφοριών που είναι διαθέσιμες στο σύνολό τους κατά το κλείσιμο του έτους.
Τα στοιχεία για το τέλος Μαρτίου 2019 αφορούν 378 τραπεζικούς ομίλους και 2.769 ανεξάρτητα πιστωτικά ιδρύματα που λειτουργούν στην Ε.Ε. (συμπεριλαμβανομένων των θυγατρικών και υποκαταστημάτων του εξωτερικού), καλύπτοντας σχεδόν το 100% του τραπεζικού τομέα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό το σύνολο δεδομένων περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα δεικτών όσον αφορά την αποδοτικότητα και την αποτελεσματικότητα, τους ισολογισμούς, τη ρευστότητα και τη χρηματοδότηση, την ποιότητα του ενεργητικού, την επιβάρυνση των περιουσιακών στοιχείων, την κεφαλαιακή επάρκεια και τη φερεγγυότητα.
Σημειώνεται από την ΕΚΤ ότι οι μεγάλοι χρηματοπιστωτικοί όμιλοι εφαρμόζουν τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Πληροφόρησης (IFRS) και τα Τεχνικά Πρότυπα Εφαρμογής (ITS) σχετικά με τις αναφορές τους προς την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (ΕΒΑ), ενώ μερικοί από τους μικρότερους ομίλους μπορούν να εφαρμόζουν εθνικά λογιστικά πρότυπα. Κατά συνέπεια, τα συγκεντρωτικά μεγέθη και οι δείκτες καλύπτουν και δεδομένα βάσει εθνικών λογιστικών προτύπων, ανάλογα με τη διαθεσιμότητα των στοιχείων.
