Από την έντυπη έκδοση
Της Έφης Τριήρη
[email protected]
Σε μια τολμηρή κίνηση προχώρησε ο πρόεδρος του Eurogroup, Μάριο Σεντένο, προτείνοντας στην προχθεσινή συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης την επανέναρξη των συνομιλιών για το σχέδιο έκδοσης ευρωομολόγου, σε μια προσπάθεια να μειωθεί το έλλειμμα των ομολόγων του ευρώ που αξιολογούνται με την κορυφαία αξιολόγηση, με τριπλό Α.
Η πρόταση αυτή έγκειται στο πλαίσιο της γενικότερης μεταρρύθμισης της Ευρωζώνης, στην οποία περιλαμβάνονται και οι συζητήσεις για ένα κοινό σχέδιο ασφάλισης των τραπεζικών καταθέσεων, ακόμη ένα σχέδιο που έχει μπλοκάρει εδώ και χρόνια κυρίως λόγω ενστάσεων από την πλευρά της Γερμανίας. Η Γερμανία έχει επανειλημμένως αντιταχθεί στην ιδέα της από κοινού ανάληψης κρατικού χρέους ή έκδοσης ευρωομολόγου, βλέποντας με διαφορετικό τρόπο την εμβάθυνση της Ευρωζώνης.
Ωστόσο, το σχέδιο του Σεντένο, το οποίο αποκάλυψαν στο ειδησεογραφικό πρακτορείο Reuters πηγές από Βρυξέλλες, προσκρούει στην αντίθεση που εκδηλώνουν ορισμένες χώρες-μέλη, οι οποίες δεν θέλουν το ευρωομόλογο (όπως η Γερμανία και κάποιες άλλες χώρες από τον ευρωπαϊκό Βορρά).
Για τον λόγο αυτό ο Πορτογάλος υπουργός Οικονομικών πρότεινε ως αντιστάθμισμα, για να κάμψει την όποια αντίσταση, την προοπτική να καταστεί η διακράτηση κρατικών ομολόγων πιο ακριβή για τις τράπεζες και να περιοριστεί με τον τρόπο αυτό η έκθεσή τους σε αυτά. Οι ίδιες πηγές ανέφεραν ότι η πρόταση του Σεντένο έγινε δεκτή με επιφυλακτικότητα από τους υπουργούς Οικονομικών της Ευρωζώνης στο προχθεσινό Eurogroup.
H σταθερή έλλειψη κρατικών ομολόγων στην αξιολόγηση του τριπλού Α έχει κρατήσει «ζωντανή» την ιδέα του ευρωομολόγου, παρά την αντίθεση της Γερμανίας. Η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης έχει μέχρι στιγμής απορρίψει κάθε πρόταση περί ευρωομολόγου, με το επιχείρημα ότι αυτό θα άφηνε τους φορολογουμένους της εκτεθειμένους στο χρέος άλλων χωρών και θα αύξανε το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους.
Τρεις ομάδες εργασίας
Στο Eurogroup της Δευτέρας ο Σεντένο πρότεινε τη σύσταση τριών ομάδων εργασίας που θα αντιμετωπίσουν ακανθώδη ζητήματα, τα οποία ως τώρα έχουν εμποδίσει τη μεταρρύθμιση της Ευρωζώνης, με την προοπτική να ολοκληρώσουν το έργο τους έως τον Δεκέμβριο.
Η μία ομάδα θα εστιάσει στη «Ρυθμιστική Διαχείριση των Κρατικών Ανοιγμάτων». Το κρατικό χρέος της Ευρωζώνης θεωρείται αυτή τη στιγμή ως ένα ενεργητικό απαλλαγμένο από ρίσκο, μια ευνοϊκή ρυθμιστική μεταχείριση που ισχύει για τα κρατικά ομόλογα συγκριτικά με άλλους τίτλους, η οποία έχει ενθαρρύνει τις τράπεζες να συσσωρεύσουν κρατικά ομόλογα στους ισολογισμούς τους.
Κατά το πλείστον, οι τράπεζες αγοράζουν χρέος των ίδιων των χωρών τους, με αποτέλεσμα να εκτίθενται στις πιέσεις των αγορών όταν οι δημοσιονομικές πολιτικές των κυβερνήσεων δεν είναι συνετές. Πρόκειται ουσιαστικά για το φαινόμενο «doom-loop», δηλ. συσσώρευση κρατικού χρέους από τράπεζες, που επιδείνωσε την χρηματοπιστωτική κρίση στην Ευρωζώνη την τελευταία δεκαετία και εξακολουθεί να αποτελεί βασική πηγή ανησυχίας για τις υπερχρεωμένες χώρες.
Η μέση έκθεση των ευρωπαϊκών τραπεζών στο κρατικό χρέος αντιστοιχεί στο 170% των βασικών κεφαλαίων τους (Tier 1), περίπου τρεις φορές πάνω από την έκθεση της μέσης αμερικανικής τράπεζας.
Αντίθετη η Γερμανία
Η Γερμανία και άλλα κράτη-μέλη θέλουν να περιορίσουν αυτό το άνοιγμα με το να καταστήσουν πιο ακριβά τα κρατικά ομόλογα για τις τράπεζες, δηλαδή με το να τις αναγκάσουν να βάλουν στην άκρη κεφάλαια για την κάλυψη των κινδύνων που απορρέουν από τα κρατικά ομόλογα. Σε αυτό όμως αντιτίθενται χώρες όπως η Ιταλία, των οποίων οι τράπεζες είναι υπερφορτωμένες με κρατικό χρέος. Φοβούνται ότι μια τέτοια κίνηση θα αυξήσει τις αποδόσεις των ομολόγων τους, με κίνδυνο την χρηματοπιστωτική τους σταθερότητα.
Με την από κοινού ανάληψη κρατικού χρέους της Ευρωζώνης, με σκοπό την έκδοση ευρωομολόγου, αυτομάτως θα βελτιωνόταν και η αξιολόγηση του κρατικού χρέους του ευρώ. Επιπλέον, θα μεγάλωνε η ρευστότητα της Ευρωζώνης και θα ισχυροποιείτο ο ρόλος του ευρώ ως αποθεματικού νομίσματος, ως αντίβαρο στην κυριαρχία του δολαρίου.
